Πρόκειται για ερωτηματολόγιο που εστάλη από τη συνοδική επιτροπή προσκυνηματικών περιηγήσεων και στο οποίο ανταποκρίθηκε το 52,4% των μητροπόλεων (οι 43 από τις 82), ενώ δεν απεστάλησαν ερωτηματολόγια στις Μητροπόλεις Κρήτης και Δωδεκανήσου που αναφέρονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
'Οπως προέκυψε μετά τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων από τους κληρικούς, οι περιοχές προσκυνηματικών περιηγήσεων, που συνδυάζουν τουριστική αναγνωρισιμότητα και θρησκευτικά μνημεία και ζητούνται από τους επισκέπτες -με βάση και τα στοιχεία των τουριστικών πρακτόρων- είναι η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα σε ποσοστό 80%. Πρόκειται για δύο τουριστικούς προορισμούς, όπου υπάρχουν σημαντικά προσκυνήματα, όπως ο Αγιος Δημήτριος στη Θεσσαλονίκη και ο Αγιος Εφραίμ στη Νέα Μάκρη.
Επίσης, με επιλογή περίπου στο 70% περιλαμβάνονται τα Μετέωρα, η Κέρκυρα, η Τήνος και η Ρόδος, γύρω στο 60% η Ζάκυνθος, η Πάτμος, καθώς και η Χαλκιδική, που συνδυάζεται ως τουριστικός προορισμός με τα θρησκευτικά μνημεία του Αγίου Ορους.
Στην ενότητα για τις εξυπηρετήσεις που παρέχονται στις προσκυνηματικές ομάδες, στο 45% των μητροπόλεων υπάρχει η δυνατότητα τέλεσης ακολουθιών ενώ οι πιο συχνές εξυπηρετήσεις είναι οι παρακλήσεις σε ιερές εικόνες και λείψανα αγίων και οι βαπτίσεις.
Το 60% αναφέρουν ότι διατίθενται μοναστηριακοί ξενώνες και κατόπιν συνεννόησης δύναται να παρασχεθεί ολιγοήμερη διαμονή προσκυνητών, ενώ στο 35% λειτουργεί μουσειακός χώρος ή μουσειακή έκθεση και στο 37,5% οργανωμένη βιβλιοθήκη.
Οι συνηθισμένες παραγωγικές δραστηριότητες σε εκκλησίες και μοναστήρια είναι: διατροφικά προϊόντα (γαλακτοκομικά, τυροκομικά, χυλοπίτες) με ποσοστό 37,5%, παραγωγή εκκλησιαστικών προϊόντων (θυμίαμα, ιερά άμφια) με 35%, συντηρήσεις και κατασκευές ιερών εικόνων με 32,5% και κηροπλαστική με 27,5%.
Για τη διαθεσιμότητα εντύπων και προωθητικού υλικού, με στόχο την καλή πληροφόρηση των προσκυνητών, το 77,5% των μητροπόλεων δηλώνουν πως κυρίως έχουν έντυπο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις και οπτικοακουστικό υλικό CD.
Ως προς τη διαδικτυακή παρουσίαση, μόνο το 57,5% των εκκλησιών δηλώνει ότι έχει (και συντηρεί) ιστοσελίδες.
Στην ενότητα σχετικά με τις συνεργασίες των μητροπόλεων με διάφορες αρχές ή φορείς για την ανάδειξη των προσκυνημάτων, μόλις το 15% δήλωσαν τέτοιες συνεργασίες, οι περισσότερες εκ των οποίων αφορούν την αποκατάσταση ή ανακαίνιση ή επισκευή μνημείων.
Την έρευνα πραγματοποίησε και παρουσίασε ο εμπειρογνώμων – σύμβουλος τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης, μέλος του συνοδικού γραφείου προσκυνηματικών περιηγήσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Χρήστος Πετρέας, στη διάρκεια του Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων που πραγματοποιήθηκε στη Λεπτοκαρυά Πιερίας.
Μοχλός τουριστικής ανάπτυξης οι προσκυνηματικές περιηγήσεις
Εκκλησίες, μοναστήρια, ξωκλήσια, μετόχια και θρησκευτικά μνημεία στα βήματα του Αποστόλου Παύλου, συνολικά 33 προσκυνήματα της ορθόδοξης εκκλησίας, αναμένεται να αποτελέσουν τον "μοχλό" για την ανάπτυξη του προσκυνηματικού τουρισμού στην Πιερία.
Τόποι ιεροί και μυρωμένοι από την προσευχή και τη ζωή των Αγίων, προσελκύουν ολοένα και περισσότερους επισκέπτες, 'Ελληνες και ξένους, Χριστιανούς και πιστούς άλλων θρησκειών, καθώς ο προσκυνηματικός τουρισμός αποτελεί από τις πιο σημαντικές και δυναμικές μορφές του ειδικού ή εναλλακτικού τουρισμού.
Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκε το Β' Πανελλήνιο Συνέδριο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων, που πραγματοποιήθηκε στη Λεπτοκαρυά Πιερίας, υπό την αιγίδα του υπουργείου Τουρισμού.
"Ο θρησκευτικός – προσκυνηματικός τουρισμός, ως επικουρική μορφή τουριστικής ανάπτυξης, μπορεί να βοηθήσει την τοπική ανάπτυξη περιοχών της Πιερίας, οι οποίες χρήζουν επιπρόσθετης οικονομικής τόνωσης" δήλωσε η αντιπεριφερειάρχης Πιερίας, Σοφία Μαυρίδου στη διάρκεια του συνεδρίου.
Η κ.Μαυρίδου πρόσθεσε πως ο "θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να συνδέεται με άλλη μορφή τουρισμού και να αποτελεί ένα 'προορισμό σταθμό' ενός μεγαλύτερου τουριστικού ταξιδιού ή να αποτελεί αυτοτελή μορφή τουρισμού, συνήθως μικρής διάρκειας σε διαφορετικές εποχές του χρόνου".
Η πρόεδρος της 'Ενωσης Ξενοδόχων Πιερίας, Ευαγγελία Ξυπτερά, ανέλυσε τα βασικότερα βήματα που απαιτούνται για την ανάπτυξη του προσκυνηματικού τουρισμού, τα οποία είναι: καταγραφή των προσκυνηματικών προορισμών, φωτογράφηση και αποτύπωση τους με σύγχρονο ψηφιακό τρόπο, συλλογή των δεδομένων που έχουν να κάνουν με την ιστορία του κάθε τόπου (παραδόσεις, θαύματα), ώρες που μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να επισκεφθούν τους θρησκευτικούς τόπους, πότε και πού επιτρέπεται να τελούνται μυστήρια.
Ο μητροπολίτης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνας, Γεώργιος, ξενάγησε εικονικά τους σύνεδρους στα 33 προσκυνήματα της Πιερίας. Στάθηκε ιδιαίτερα στα βήματα του Αποστόλου Παύλου και στην ιστορία της Μονής Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω.
Ωστόσο, ο αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος, γραμματέας του συνοδικού γραφείου προσκηνυματικών περιηγήσεων της Εκκλησίας της Ελλάδας, εξέφρασε τον προβληματισμό ότι ο υπερβολικός αριθμός επισκεπτών στα μοναστήρια μπορεί να προκαλέσει "κίνδυνο ερημοποίησης".
"Στα μοναστήρια που συγκεντρώνουν πολύ κόσμο, πολλές φορές ολόκληρες αδελφότητες φεύγουν αναζητώντας ησυχαστικό κάθισμα. Απαιτείται λοιπόν απόλυτος σεβασμός στο πρόγραμμα, στην τάξη, στις ακολουθίες, στους κανόνες της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Όχι να τα δίδουμε όλα, για να εισπράττουμε από τα εκθετήρια ειδών ευλαβείας. Απαιτείται μεγάλη προσοχή" υποστήριξε ο αρχιμανδρίτης.
Για μεικτό χαρακτήρα των περιηγήσεων, που υπηρετούν ποικίλες ανθρώπινες ανάγκες, έκανε λόγο ο επίκουρος καθηγητής τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Χρήστος Τσιρώνης. "Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μιας ομάδας πιστών που επισκέπτεται την Ελλάδα για να προσκυνήσει, να επισκέπτεται και τα μνημεία της αρχαίας πολιτισμικής κληρονομιάς και να απολαμβάνει στο πλαίσιο του ψυχαγωγικού ή και του περιβαλλοντικού τουρισμού λίγες στιγμές χαλάρωσης στο όμορφο ελληνικό τοπίο".
Ο κ.Τσιρώνης υποστήριξε πως η δημιουργία ενός στρατηγικού σχεδιασμού είναι η προϋπόθεση για την ύπαρξη ενός πλαισίου βιώσιμου πεδίου τουριστικών δραστηριοτήτων.
Το συνέδριο διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος δια του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων, η Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος, η Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας, ο Δήμος Κατερίνης, η 'Ενωση Ξενοδόχων Πιερίας και υποστηρίχτηκε από διάφορους παράγοντες της περιοχής.
Στο συνέδριο παρέστησαν ο μητροπολίτης Ρόδου Κύριλλος, ως εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι μητροπολίτες Δωδώνης, Χρυσόστομος και Λευκάδος & Ιθάκης, Θεόφιλος, ο μητροπολίτης Λουγκάνσκ, Μητροφάνης και εκπρόσωπος του Πατριαρχείου της Μόσχας, ο μητροπολίτης Δοβίων, Δαυίδ και εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Σερβίας, ο επίσκοπος Μεσαορίας Γρηγόριος, εκπρόσωποι του Πατριαρχείου Ρουμανίας και εκπρόσωποι της εκκλησίας της Κρήτης.
Επίσης, έδωσαν το "παρών" ο γενικός γραμματέας τουριστικής πολιτικής και ανάπτυξης, Γιώργος Τζιάλλας, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας και ο αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού, Αλέξανδρος Θάνος.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
