Στην παρούσα φάση μπορεί να κυριαρχούν οι αγανακτισμένες προσεγγίσεις του λαϊκισμού και του τιμωρητικού ολοκληρωτισμού, αλλά πίσω από τις κραυγές στέκεται η μεγάλη πλειοψηφία των σιωπηλών ανησυχούντων για την επόμενη ημέρα. Είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται ότι η σημερινή πραγματικότητα, του ανορθολογισμού σε όλα τα επίπεδα, απλώς δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών καταλαβαίνει ότι χρειάζονται παντού αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι, ενώ όλοι συμφωνούν για τις αλλαγές που αφορούν τους άλλους, αντιδρούν όταν η συζήτηση φτάνει στο δικό τους «κεκτημένο». Το δε βάσιμο επιχείρημα όλων είναι ότι δεν μπορούν να κάνουν τις αλλαγές αυτοί που άφησαν τα πράγματα να βαλτώσουν και ευθύνονται για τα υπάρχοντα προβλήματα. Το αντιφατικό όμως είναι ότι στρέφονται σε εκείνους που ουσιαστικά υπόσχονται να μην αλλάξει τίποτα στη δομή του παλιού!
Επίσης είναι εντυπωσιακό ότι σε πολλές περιπτώσεις υποστηρίζεται πως το πρόβλημα είναι η ηθική στη διαχείριση της εξουσίας. Αρκεί δηλαδή να καταλάβουν την εξουσία οι έχοντες το ηθικό πλεονέκτημα των ”καθαρών χεριών”... και χωρίς να αλλάξει τίποτε άλλο, θα επιστρέψει η ευδαιμονία στον τόπο. Τα σοβαρά όμως προβλήματα στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας προφανώς και δεν αντιμετωπίζονται με ηθικολογίες και χιλιοακουσμένες διακηρύξεις περί αρετής. Η δε πρόκληση της προσαρμογής της ελληνικής πραγματικότητας -από τις επιχειρήσεις ως τη διάρθρωση του κράτους σε όλες του τις μορφές- στα κυρίαρχα παγκόσμια οικονομικά δεδομένα δεν μπορεί να απαντάται με...επικλήσεις στο ένδοξο παρελθόν, και Θερμοπύλες. Οι πολίτες της χώρας έχουν μάθει να ζουν σε ένα περιβάλλον ανοιχτών συνόρων, με έντονα τα πρότυπα του καταναλωτισμού -κι όσοι νομίζουν ότι μπορούν ίσως να τους επιστρέψουν στην εποχή της ανταλλακτικής οικονομίας, προφανώς θα εκπλαγούν δυσάρεστα.
Το τελευταίο διάστημα πάντως συγκροτείται μια ευρύτερη ομάδα ανθρώπων που, αν και έχουν διαφορετικές αφετηρίες, συμφωνούν ότι δεν είναι δυνατό να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με τους παλιούς να προσπαθούν να περισώσουν ό,τι μπορούν από το σύστημα που έχει καταρρεύσει, και με τους υποτιθέμενους νέους να υπερασπίζονται την ανοικοδόμηση απ' την αρχή αυτού που κατέρρευσε! Η καινούργια πολιτική αντίληψη δεν εκφράζεται ακόμα κομματικά, αλλά είναι διάσπαρτη παντού. Καθημερινά όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι τα διχαστικά διλήμματα της εποχής, όπως και οι ακραίες κομματικές προσεγγίσεις, το μόνο που μπορούν να φέρουν είναι ο πολλαπλασιασμός των προβλημάτων, της φτώχειας και των αδιεξόδων.
Εν όψει των δημοτικών εκλογών, σε τοπικό επίπεδο έχουν ανοίξει οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων που τοποθετούνται ή τοποθετούνταν σε διαφορετικά κόμματα, και γίνονται προσπάθειες να βρεθεί κοινός τόπος έκφρασης. Ολα δείχνουν ότι το επόμενο διάστημα θα συγκροτηθούν σε όλη τη χώρα αυτοδιοικητικοί συνδυασμοί που θα προσεγγίζουν με καινούργιο τρόπο τα προβλήματα. Θα απορρίπτουν την παλαιοκομματική διοίκηση των δήμων για τη διατήρηση μικρών και μεγάλων συμφερόντων, και θα απελευθερώνουν την τοπική εξουσία από τα κομματικά δεσμά των φιλοκυβερνητικών ωσαννά και των αντικυβερνητικών αναθεμάτων. Ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε ένα πραγματικά νέο τοπίο στην αυτοδιοίκηση αλλά και τη διακυβέρνηση της χώρας, με νέα κόμματα και πολιτικά πρόσωπα. Το καινούργιο μπορεί να γεννηθεί μόνο μέσα στην κοινωνία – και αυτό φαίνεται πλέον πως συμβαίνει.
panagopg@gmail.com
