Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τετάρτη, 31 Ιουλίου 2019 14:34

Επί Τάπητος: Ξένες εταιρείες και έργα στην Καλαμάτα...

Γράφτηκε από τον
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)
Επί Τάπητος: Ξένες εταιρείες και έργα στην Καλαμάτα...

Επιστροφή σε ιστορίες... μέχρι νεωτέρας και σε μια περίοδο κατά την οποία οι δημοτικοί άρχοντες της Καλαμάτας πίστεψαν ότι θα μπορούσαν ξένες εταιρείες να κατασκευάσουν έργα στην πόλη με δικά τους έξοδα και ανταποδοτικά από το δήμο. Προσδοκία που δεν επιβεβαιώθηκε για πολλούς λόγους.

Το 1914 ανέλαβε dήμαρχος Καλαμάτας ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, ο οποίος στις αρχές του χρόνου ξεκίνησε επαφές με αμερικάνικη εταιρεία για έργα στην πόλη όπως μας πληροφορεί ο Παν. Κουμάντος στο βιβλίο του για τους δημάρχους της πόλης: «Ο δήμαρχος Καλαμάτας θεώρησε ότι το θολό πολιτικό πεδίο του επέτρεπε να ανοίξει πολλά μέτωπα διεκδικήσεων. Κανένα δεν μπόρεσε να κλείσει. Ανέβηκε στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον αντιπρόσωπο της μεγάλης αμερικανικής επενδυτικής εταιρείας “Γκλέσπι” Θωμά Χάντινσον και συζήτησε το θέμα της υδρεύσεως Καλαμάτας, της διευθέτησης της κοίτης του Νέδοντα και της συμπλήρωσης των λιμενικών έργων, συνολικής αξίας, κατ’ εκτίμηση, 4 εκατομμυρίων δραχμών. Ο Αμερικάνος αντιπρόσωπος επιφυλάχθηκε να απαντήσει οριστικά, αν η εταιρεία του είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε προμελέτη, προτού εξετάσει τα στατιστικά στοιχεία, που αφορούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση της πόλης, την κοινωνική διαστρωμάτωση, την εμπορική κίνηση, τα έσοδα του Δήμου Καλαμάτας και των ειδικών Ταμείων του Νέδοντα και του Λιμένος. Η απάντηση της αμερικανικής εταιρείας ήταν αρνητική». Από την πληροφορία αυτή φαίνεται ότι τα μεγάλα έργα για την πόλη ήταν εκείνα που χρειάστηκαν δεκαετίες για να αντιμετωπισθούν σε ικανοποιητικό βαθμό με τα μέτρα της εποχής: Υδρευση, προστασία από Νέδοντα, ολοκλήρωση λιμενικών έργων. Με δεδομένες τις οικονομικές συνθήκες, η εταιρεία είδε πως δεν υπάρχει κέρδος μετά τη μελέτη των στοιχείων και απέσυρε το ενδιαφέρον της.

Ο Μαυρομιχάλης δεν... πτοήθηκε και τον Απρίλιο κάνει επαφή με αγγλική εταιρεία για κατασκευή έργων στην πόλη καθώς διαβάζουμε στο “Θάρρος”: «Δυνάμεθα να βεβαιώσωμεν, ότι ο κ. Δήμαρχος σκοπών την εν γένει εξωράισιν της πόλεως και την κατασκευήν διαφόρων έργων, ήλθεν εις διαπραγματεύσεις με Αγγλικήν Εταιρείαν, ίνα εργολαβικώς αναλάβη αύτη, εφ’ όσον εννοείται συμφέρει τον δήμον, των εξωραϊσμόν, την κατασκευήν των έργων, την ύδρευσιν κλπ. Επληροφορήθημεν ότι ο εν Αθήναις αντιπρόσωπος της Αγγλικής αυτής εταιρείας, ετηλεγράφησε χθες εις τον κ. Μαυρομιχάλην ζητών να μάθει τας σκέψεις και αποφάσεις του διά τα εξωραϊστικά έργα Καλαμών των οποίων την εκτέλεσιν θα ενεργήσει και εάν θέλη να έλθη εις πραγματικάς μετ’ αυτής συνεννοήσεις, προκειμένου αύτη εντός της ερχομένης εβδομάδος να απέλθη εις Αγγλίαν. Ο κ. Μαυρομιχάλης καταρτίζει ήδη τον προϋπολογισμόν εσόδων του δήμου, ίνα επί τη βάσει αυτή κανονίση τα έργα τα οποία απαραιτήτως πρέπει να εκτελεσθούν κατ’ αρχάς, καθώς είναι η ύδρευσις, η ανέγερσις Δημαρχιακού Καταστήματος, Δημοτικού Θεάτρου κλπ. και διά τα οποία επί του παρόντος θα έλθη εις διαπραγματεύσεις με την εν λόγω εταιρείαν των επιχειρήσεων. Ο κ. Δήμαρχος, ο οποίος ουδέν σχεδόν ηθέλησεν επισήμως να μας ανακοινώσει εξ αυτών, θα τηλεγραφήση σήμερον εις τον εν Αθήναις αντιπρόσωπον της εταιρείας ερωτών αν δύναται αναχωρούσα αύτη δι’ Αγγλίαν να διέλθη εκ Καλαμών προς καθολικωτέραν κατανόησιν των συντελεσθησομένων έργων, εν εναντία δε περιπτώσει να μεταβή ο ίδιος μέχρι του Σαββάτου εις Αθήνας, ίνα έλθη εις απ’ευθείας μετά της Εταιρείας συνεννοήσεις». Από την είδηση αυτή προκύπτει ότι ο δήμαρχος είχε κατεβάσει πλέον τον πήχη της αξίας των έργων, παρ’ όλα αυτά κρατιόταν ψηλά καθώς το λιμάνι και ο Νέδοντας αντικαταστάθηκαν με Δημαρχείο και Δημοτικό Θέατρο. Και αυτό το εγχείρημα απέτυχε αλλά...

Ενώ ο δήμαρχος βρισκόταν στην Αθήνα, καταφθάνει αντιπροσωπεία... γαλλικής εταιρείας η οποία... ψάχνει τα έργα, κάνει επαφές και εξετάζει τις δυνατότητες χρηματοδότησης σύμφωνα με το “Θάρρος”: «Προχθές το εσπέρας ανελπίστως, ενώ ο κ. Δήμαρχος μετέβη εις Αθήνας, αφίκετο ο κ. Δε Μπλινύ μέλος της εν Παρισίοις εδρευούσης Εταιρείας “Omirium d’ Electricite Francais” και της εν Ελλάδι τοιαύτης “Omirium Hellenique”, μετά του μηχανικού του Δήμου Αθηναίων κ. Γούναρη ίνα συνεννοηθεί ενταύθα μετά του κ. Μαυρομιχάλη διά τα μελετώμενα έργα του δήμου. Οι κ. κ. Δε Μπλινύ και Γούναρης συνηντήθησαν μετά του εργολάβου της υδρεύσεως κ. Βουτσινά, όστις τοις ανεκοίνωσε και την αναχώρησιν του κ. Δημάρχου δι’ Αθήνας. Ο κ. Βουτσινάς ακολούθως τους ωδήγησε εις το Δημαρχιακόν Κατάστημα ένθα επέδειξε τα υπάρχοντα σχέδια του ανεγερθησομένου καταστήματος της δημαρχίας και του Δημοτικού Θεάτρου. Το απόγευμα οι κ. κ. Δε Μπλινύ, Γούναρης και Βουτσινάς εξέδραμον μέχρι Μπογράκου, ένθα εξήτασαν τας γενομένας εργασίας διά την ανόρυξιν αρτεσιανών προς ύδρευσιν της πόλεως. Οι κ. κ. Δε Μπλινύ και Γούναρης εξεφράσθησαν ενθουσιωδέστατα διά το κατάλληλον του μέρους δυναμένου να ικανοποιήση πληρέστατα τας ανάγκας της πόλεως όσον αφορά το ύδωρ, χωρίς ο δήμος να πάθη μεγάλον οικονομικόν τραντασμόν. Το απόγευμα επίσης επεσκέφθησαν το κατάστημα της Οινοποιητικής Εταιρείας ένθα εξήτασαν τα μεγάλα αρτεσιανά του εργοστασίου. Ο κ. Σταματελάκης εξέφρασε την γνώμην, την οποίαν ησπάσθη και ο κ. Δε Μπλινύ, ότι μόνον δι’ αρτεσιανών ομοίων του εργοστασίου της Εταιρείας των Οίνων, είναι δυνατόν η πόλις να υδρευθή αρκούντως και τελείως. Ο κ. Δήμαρχος ειδοποιηθείς εγκαίρως περί της αφίξεως ενταύθα του κ. Δε Μπλινύ αναμένεται σήμερον το εσπέρας. Αμα τη αφίξει του κ. Δημάρχου θα αρχίσουν αμέσως αι συνεννοήσεις του κ. Δε Μπλινύ επειγομένου να απέλθη εις Λάρισαν, ένθα η αυτή εταιρεία έχει αναλάβη τον ηλεκτροφωτισμόν και την ύδρευσιν της πόλεως. Ο κ. Μαυρομιχάλης επανερχόμενος ενταύθα θα προβή εις την σύνταξιν του προϋπολογισμού των κατασκευασθησομένων μετ’ αρχήν έργων, συγχρόνως δε θα υποβάλη εις τον κ. Δε Μπλινύ τας προτάσεις του Δήμου επί των οποίων ούτος θα εκφέρη την γνώμην του κατά πόσον συμφέρουν εις την Εταιρείαν οι όροι του δήμου σχετικώς με το σχέδιον, την αξίαν και καθόλου με τας απαιτήσεις των προταθησομένων έργων. Ο κ. Δε Μπλινύ τον οποίον επεσκέφθημεν εις το ξενοδοχείον “Πανελλήνιον” όπου διαμένει μας εξέφρασε τον ενθουσιασμόν του γενικώς διά την πόλιν των Καλαμών. Μολονότι, μας είπε ο κ. Δε Μπλινύ δεν μου εδόθη καιρός, ίνα εξετάσω καθολικώτερον τας ελλείψεις της πόλεως των Καλαμών, εν τούτοις εσχημάτισα ευθύς αμέσως την πεποίθησιν ότι εξωραϊζομένη αύτη καταλλήλως, εν συνδυασμώ προς τας απείρους φυσικάς καλλονάς της, θα καταστή μια των ωραιοτέρων πόλεων της Ελλάδος. Να είσθε βέβαιος πρόσθεσε ο κ. Δε Μπλινύ, ότι η εταιρεία έχει την καλήν θέλησιν να εργασθή εν Καλάμαις προτείνουσα εις τον δήμον πλέον συμφεροντώτερους όρους επί των κατασκευασθησομένων έργων, εν τούτοις όμως ας αναμείνωμεν τον κ. Δήμαρχον, οπότε συνεννοούμενος μετ’ αυτού θα δυνηθώ να σας είπω περισσότερα”.

Τα έργα παραμένουν τα ίδια φυσικά αλλά συμβαίνουν περίεργα πράγματα: Ο Βουτσινάς που συνοδεύει τους Γάλλους είναι ο εργολάβος της ύδρευσης που έχει κηρυχθεί έκπτωτος σε μια από τις πρώτες πράξεις του Μαυρομιχάλη, ενώ ο Γούναρης και η γαλλική εταιρεία έχουν εμπλοκή στο έργο της ύδρευσης με βάση δημοσίευμα του “Θάρρους” το 1912. Δεν καρποφόρησε όμως ούτε αυτή η προσπάθεια και όλα παραπέμφθηκαν για το μέλλον. Ο Ηλ. Μαυρομιχάλης παραιτήθηκε για λόγους υγείας πριν τη λήξη της θητείας του το 1918. Στον σύντομο απολογισμό του έργου του ανέφερε ότι η αιτία για την οποία δεν έγιναν να έργα που είχε ως στόχο να κατασκευαστούν, ήταν η έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου σχεδόν ταυτόχρονα με την ανάληψη των καθηκόντων του. Γεγονός που πέραν των άλλων προκάλεσε σημαντική μείωση των δημοτικών εσόδων από τα οποία εκτελούνταν τα έργα. Και αυτό αποτελεί έναν βάσιμο ισχυρισμό που εξηγεί έτσι και την άρνηση των ξένων εταιρειών να αναλάβουν την κατασκευή των έργων με αποπληρωμή από δημοτικά έσοδα. Ο μεγάλος προϋπολογισμός των έργων και το προσδοκώμενο κέδρος των εταιρειών δεν άφηναν περιθώρια αποπληρωμής από το φτωχό προϋπολογισμό του δήμου και των ειδικών ταμείων.

Κρατάμε για το κλείσιμο την φράση του εκπροσώπου της γαλλικής εταιρείας: “Εσχημάτισα ευθύς αμέσως την πεποίθησιν ότι εξωραϊζομένη αύτη καταλλήλως, εν συνδυασμώ προς τας απείρους φυσικάς καλλονάς της, θα καταστή μια των ωραιοτέρων πόλεων της Ελλάδος”. Οταν αυτή με παραλλαγές επαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα, ίσως είναι κάτι παραπάνω από τυπική έκφραση...