Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 18 Μαρτίου 2013 10:12

Η γεωργία και η τροφική αλυσίδα από μια άλλη σκοπιά

Γράφτηκε από τον
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)
Η γεωργία και η τροφική αλυσίδα από μια άλλη σκοπιά

Λαμπερή ημέρα η προηγούμενη Κυριακή, και η πρόσκληση για τη 2η Γιορτή Ανοιξης ήταν μια ευκαιρία για βόλτα στην Καρδαμύλη. Αλλωστε είναι ένας ελκυστικός προορισμός από μόνος του. Η αλήθεια όμως είναι ότι εκεί μας περίμενε μια έκπληξη. Εκατοντάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί, και οι περισσότεροι από αυτούς παρακολούθησαν με ιδιαίτερη προσοχή την πολύωρη διαδικασία των εισηγήσεων. Αν μάλιστα εγκαίρως οι οργανωτές δεν αντιλαμβάνονταν την… όρεξη για ερωτήσεις και δεν φρόντιζαν να έχουν καμπανάκι λήξης χρόνου των εισηγήσεων, θα έφτανε το βράδυ για να τελειώσει η εκδήλωση.

 

Αυτή η περιγραφή δίνει την εικόνα ενός κόσμου που θέλει να μάθει όσο γίνεται περισσότερα για την επιστροφή στην παραδοσιακή καλλιέργεια, από τους τοπικούς σπόρους και τους τρόπους αναπαραγωγής τους μέχρι την τεχνική των οιωνοσκόπων για τις καλλιεργητικές φροντίδες και τον καιρό. Το πλήθος των ανθρώπων μαρτυρά ότι αυτή η ιστορία που έχει ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια, αρχίζει να παίρνει μια ορισμένη έκταση, βοηθούσης και της κρίσης. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή ενός εκ των ομιλητών, του σκηνοθέτη Αλ. Οικονομίδη, ο οποίος ξεκίνησε να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ για το θέμα αυτό με τίτλο "Ενας σπόρος για την αλλαγή". Στη διαδρομή έμεινε από χρήματα και τελικά επέλεξε να δημιουργήσει ένα δίκτυο ανταλλαγής σπόρων, εξασφαλίζοντας τη δική του παραγωγή και για λόγους επιβίωσης. Ξεκινώντας από την… ταράτσα του και δωρίζοντας σπόρους τοπικών ποικιλιών, δημιούργησε το ομώνυμο δίκτυο ανθρώπων που καλλιεργούν, παράγουν, ανταλλάσσουν και περιφρουρούν την παράδοση.

Από την ίδια τη συζήτηση αναδείχθηκε το βαθύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης σχετικά με την καλλιέργεια. Και αυτό είναι η πλήρης εξάρτηση της τροφικής αλυσίδας από τις εταιρείες που οικειοποιούνται τη φύση παράγοντας και πουλώντας σπόρους "αιμομικτικών" υβριδίων αλλά και μεταλλαγμένων. Σπόρους οι οποίοι ουσιαστικά δεν μπορούν να αναπαραχθούν, είτε γιατί αδυνατίζουν εξαιρετικά (υβρίδια), είτε γιατί είναι προγραμματισμένοι να πεθαίνουν (μεταλλαγμένα). Οι λεπτομέρειες που αναδείχθηκαν μέσα από ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ ("Εν αρχή ην ο σπόρος") ήταν εξαιρετικά αποκαλυπτικές για τους κινδύνους που απειλούν τον πλανήτη και δεν έχουν συνειδητοποιηθεί από τους πολίτες. Αλλά και για τη σκληρή εμπορική πολιτική των εταιρειών οι οποίες εξοντώνουν τους καλλιεργητές που αντιστέκονται.

Στην προέκταση αυτής της λογικής είναι και ο ανοιχτός πόλεμος εναντίον των μικρών ιδιόκτητων κήπων, που έχει ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με διάφορες αφορμές, δημοτικές αρχές σε διάφορα σημεία της χώρας εξαναγκάζουν τους πολίτες να διαλύσουν τους μικρούς ιδιόκτητους κήπους των σπιτιών τους. Αν και καμία επίσημη αρχή δεν αναφέρει ανώτερες κυβερνητικές διαταγές για το «ξήλωμα», αυξάνονται και πληθύνονται οι αντιδράσεις απέναντι στους νέους διατροφικούς νόμους, τους οποίους όλοι πλέον υποπτεύονται για τη νέα κατάσταση που δημιουργείται. Ολο και περισσότερα είναι τα περιστατικά στα οποία οι δημοτικές αρχές με διάφορες αιτιολογίες αναγκάζουν τους ιδιοκτήτες μικρών κήπων να τους καταστρέψουν, να τους μεταφέρουν, ή ακόμα και να τους μικρύνουν.

Ολα αυτά κατατείνουν στη διαπίστωση ότι μεθοδικά οργανώνεται η πλήρης εξάρτηση της διατροφικής αλυσίδας από μια χούφτα εταιρειών και μεγάλων γαιοκτημόνων οι οποίοι επιδιώκουν να εξοντώσουν τους μικρούς καλλιεργητές αλλά και να αγοράσουν μεγάλες εκτάσεις γης σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, προσβλέποντας στον πολλαπλασιασμό των κερδών τους.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο η διάσωση των τοπικών ποικιλιών είναι εξαιρετικής σημασίας και αποτελεί ένα στοιχείο αντίστασης στην επιχείρηση ασφυκτικού ελέγχου της διατροφικής αλυσίδας. Αυταπάτες δεν μπορούν να υπάρχουν: Η πίεση είναι τεράστια, οι παραγωγοί επιλέγουν υβριδικές ποικιλίες για μεγαλύτερη και οπτικά εντυπωσιακότερη παραγωγή, και στις σημερινές συνθήκες η μαζική επιστροφή στον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας μοιάζει με ουτοπία.

Από την άλλη πλευρά οι τοπικές ποικιλίες μπορούν να δώσουν παραγωγή προϊόντων με εξαιρετικά γευστικά χαρακτηριστικά και ξεχωριστή θέση στην αγορά, αλλά για να υιοθετηθεί αυτό ως μοντέλο από ομάδες παραγωγών θα πρέπει να στηριχτεί ως πολιτική επιλογή της κεντρικής κυβέρνησης.

Οι διάφορες οργανώσεις και μεμονωμένοι άνθρωποι κάνουν πολύ μεγάλη προσπάθεια για να διασώσουν τους τοπικούς σπόρους, στήνοντας δίκτυα που αποτελούν τη βάση της ανταλλακτικής οικονομίας. Αυτό συνιστά ένα ενδιαφέρον πείραμα από μόνο του και εμφανίζεται όλο και πιο συχνά με διάφορες μορφές κοινωνικά αλληλέγγυας οικονομίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα.

Η διάσωση και αναπαραγωγή των τοπικών σπόρων είναι μια σπουδαία ιστορία, και σε αυτό τον τομέα υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρόν για το ΤΕΙ Καλαμάτας - που πρέπει να συνδεθεί με την τοπική κοινωνία και την οικονομία για να αποκτήσει ανθεκτικότητα στο χρόνο. Στο χέρι των ανθρώπων που διοικούν τις τύχες του είναι να αφουγκραστεί το ΤΕΙ τα νέα ρεύματα και να καινοτομήσει.