Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τετάρτη, 04 Μαρτίου 2020 13:35

Τι εξυπηρετούν οι Περιφέρειες;

Γράφτηκε από τον
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)
Τι εξυπηρετούν οι Περιφέρειες;

Η συμπεριφορά του περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Κώστα Μουτζούρη εξέπληξε πολλούς... πεφτοσυννεφάκηδες, αλλά όσοι παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις γνωρίζουν ότι οι περιφερειάρχες εδώ και πολλά χρόνια αμφισβητούν το "μονοπώλιο" της κεντρικής κυβέρνησης, θέτοντας σε κάθε ευκαιρία θέμα περιφερειακής διακυβέρνησης.

Κατά την ταπεινή μου άποψη, τόσο το μικρό πληθυσμιακό και γεωγραφικό μέγεθος της Ελλάδας όσο και τα αντίστοιχα μικρά μεγέθη των Περιφερειών καθιστούν ανούσια τη συζήτηση για την περιφερειακή διακυβέρνηση που έχουν στο μυαλό τους όσοι ονειρεύονται να γίνουν κυβερνήτες σε ομόσπονδες οντότητες. Βεβαίως, υπό προϋποθέσεις και ενισχύοντας τους ανεξάρτητους θεσμούς ελέγχου της περιφερειακής εξουσίας, θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για ανταγωνιστικές Περιφέρειες, με διαφορετικούς φορολογικούς συντελεστές και ξεχωριστά ασφαλιστικά συστήματα. Στις ίδιες συνθήκες θα μπορούσαμε να συζητήσουμε επίσης για περιφερειακή εκπαίδευση και υγεία. Στην Ελλάδα όμως, οι Περιφέρειες λειτουργούν ως κέντρα ανάπτυξης πελατειακών σχέσεων. Και μη μου πει κάποιος ότι δεν φταίνε οι θεσμοί αλλά τα πρόσωπα, γιατί θα του ζητήσω να μου αποδείξει με στοιχεία και αριθμούς το σπουδαίο έργο που έχει γίνει σε τουλάχιστον μία Περιφέρεια, στα δέκα χρόνια λειτουργίας της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Δυστυχώς, το μόνο που παρήγαγαν οι Περιφέρειες είναι... πελατειακά δίκτυα με συλλόγους, φορείς και παράγοντες. Ουσιαστικά η περιφερειακή αυτοδιοίκηση υποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό το βαθύ κομματικό κράτος - κι από εκεί και πέρα ήταν απλώς θέμα χρόνου η πλήρης αυτονόμηση όσων περιφερειαρχών αισθάνονταν αρκετά ισχυροί για να συγκρουστούν με τα κόμματα και την κυβέρνηση.

Το 2013 είχα προτείνει να καταργηθεί η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, επειδή δεν προσφέρει τίποτα στην οικονομία, ενώ αντιθέτως ενισχύει την παρεοκρατία. Εγραφα τότε:

«Ουσιαστικά ο θεσμός της Περιφέρειας κατόρθωσε να συγκεντρώσει όλα τα αρνητικά του α' βαθμού αυτοδιοίκησης αλλά και της κεντρικής διοίκησης, ανάγοντας τις πελατειακές σχέσεις σε... επιστήμη. Ετσι λοιπόν, οι περιφερειακές αρχές δεν έκαναν τίποτα περισσότερο από το να σπαταλήσουν τα χρήματα που τους έδωσαν το κράτος και η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε έργα αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Στην πραγματικότητας οι Περιφέρειες λειτούργησαν σαν... μεγάλες νομαρχίες, σκορπώντας χρήματα για έργα που αποδίδουν καρπούς μόνο στην κάλπη.

Για παράδειγμα: Η Περιφέρεια Πελοποννήσου επέλεξε να κάνει δεκάδες μικροβελτιώσεις σε κατσικόδρομους αντί να κατασκευάσει 2 ή 3 το πολύ σύγχρονους αυτοκινητόδρομους. Εξαιτίας αυτής της επιλογής, όταν θα ολοκληρωθούν τα εν λόγω έργα, στην Πελοπόννησο θα έχουμε περισσότερους κατσικόδρομους και... το ίδιο δίκτυο σύγχρονων αυτοκινητόδρομων. Η Περιφέρεια δηλαδή δεν έκανε τίποτα περισσότερο από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας που σπατάλησε πόρους από τρία(!) ΚΠΣ για να φτιάξει τον αξεπέραστο δρόμο Πλάτσα – Μηλέα, που συνδέει το πουθενά με το τίποτα. Δυστυχώς μάλιστα η Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν ήταν η εξαίρεση στον κανόνα της ορθολογικής διαχείρισης των οικονομικών πόρων: Τον ίδιο θλιβερό κανόνα ακολουθούν όλες οι Περιφέρειες της Ελλάδας, σπαταλώντας χρήματα για... γήπεδα της ΑΕΚ και κατσικόδρομους.Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν αβίαστα, εν μέσω βαθιάς οικονομικής ύφεσης, είναι αν η Ελλάδα έχει ανάγκη αυτές τις “μεγάλες νομαρχίες”. Με άλλα λόγια διατυπωμένο το ερώτημα: Είναι τελικά χρήσιμες οι Περιφέρειες; Ή θα πρέπει να καταργηθούν ώστε να εξοικονομηθούν πολύτιμοι οικονομικοί πόροι;

Κατά την ταπεινή μου άποψη, πρέπει να καταργηθούν αύριο το πρωί, καθώς απέδειξαν ότι δεν εξυπηρετούν καμία ανάγκη. Οι δήμοι και η κεντρική διοίκηση μπορούν κάλλιστα να καλύψουν τις υπάρχουσες ανάγκες, αρκεί να αναδιαρθρωθούν οι υπηρεσίες των υπουργείων και να δημιουργηθούν περιφερειακές διευθύνσεις με διορισμένο τεχνοκράτη γενικό γραμματέα. Οι δήμοι πρέπει να εξυπηρετούν τις τοπικές ανάγκες έχοντας δικούς τους πόρους, και το κράτος να σχεδιάζει την ευρύτερη περιφερειακή ανάπτυξη απαλλαγμένο από το άγχος της... επανεκλογής.

Ο θεσμός της περιφερειακής αυτοδιοίκησης πρέπει να θαφτεί στα συρτάρια της γραφειοκρατίας, μέχρι να δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνθήκες για την εύρυθμη λειτουργία του.

Συγκεκριμένα, για να λειτουργήσει προς τη σωστή κατεύθυνση η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, θα πρέπει πρώτα από όλα να δημιουργηθεί περιφερειακή συνείδηση, μέσω της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής σύνδεσης των ασύνδετων σήμερα γεωγραφικών διαμερισμάτων. Η Περιφέρεια δεν θα λειτουργήσει ποτέ σωστά όσο δεν υπάρχει περιφερειακή αγορά κι όσο οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να λειτουργούν στα στενά όρια των πόλεων ή των νομών τους.

Με άλλα λόγια, ο θεσμός της Περιφέρειας θα μένει έτσι κι αλλιώς στα... χαρτιά, όσο τα επιμελήτρια λειτουργούν ως τοπικά μαγαζάκια, με μοναδικό στόχο τη διατήρηση της περιορισμένης πελατείας τους. Επίσης δεν θα υπάρξει ποτέ περιφερειακή πολιτική συνείδηση όσο οι βουλευτές εξακολουθούν να εκλέγονται σε επίπεδο νομού και να ψηφίζουν με κριτήριο τα τοπικά νομαρχιακά συμφέροντα. Τέλος, δεν θα υπάρξει ποτέ περιφερειακή κοινωνική συνείδηση όσο οι πολίτες θα πιστεύουν ότι υπάρχουν χρήματα για τουλάχιστον ένα στρατόπεδο, ένα νοσοκομείο, ένα πανεπιστήμιο, ένα αεροδρόμιο κι ένα επιδοτούμενο θέατρο σε κάθε νομό».

Επτά χρόνια μετά, τίποτα δεν έχει αλλάξει.

 

Θανάσης Λαγός

Εmail: lathanasis@yahoo.gr

 

Τελευταία τροποποίηση στις Τετάρτη, 04 Μαρτίου 2020 13:40