Η κοινή παρουσία και οι τεκμηριωμένες σκέψεις και προτάσεις των βουλευτών Γιάννη Λαμπρόπουλου, Μίλτου Χρυσομάλλη, Περικλή Μαντά και Αλέξη Χαρίτση αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, όχι μόνο για την επίλυση των προβλημάτων που προκάλεσε η ανάρτηση των δασικών χαρτών, αλλά κυρίως για τον δημιουργικό τρόπο που πολιτεύεται αυτή την περίοδο η ηγεσία της Μεσσηνίας.
Οι Μεσσήνιοι βουλευτές με τη στάση τους αφενός απέδειξαν ότι γνωρίζουν τα προβλήματα και αφετέρου έστειλαν μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, για τις επιπτώσεις που θα έχει η καταστρατήγηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Εξίσου ξεκάθαρο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση έστειλαν και οι Μανιάτες που συγκεντρώθηκαν για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη δήμευση των περιουσιών τους.
Προσωπικά θα έφευγα πιο αισιόδοξος από την αίθουσα της σύσκεψης, αν δεν με τρόμαζε η υπεραισιοδοξία του υφυπουργού Περιβάλλοντος Γιώργου Αμυρά που, ενώ γνωρίζει τα προβλήματα, προτίμησε να δώσει υποσχέσεις, αντί να τονίσει τη δυσκολία του εγχειρήματος εξαιτίας των συνταγματικών διατάξεων που εμποδίζουν μια οριζόντια λύση. Ο κ. Αμυράς πιστεύει (ή τουλάχιστον αυτό έδειξε) πως η Επιτροπή που έχει συσταθεί για αυτό το σκοπό θα καταφέρει να ξεπεράσει τον συνταγματικό σκόπελο, δίνοντας λύση για τις ιδιοκτησίες που έχουν χαρακτηριστεί ΑΔ (δασωμένος αγρός) ή ΔΑ (εκχερσωμένη έκταση με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1946). Κατά την ταπεινή μου άποψη, τελικώς οι προτάσεις αυτής της Επιτροπής είναι "καταδικασμένες" να κριθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας, στο οποίο θα προσφύγει το βαθύ κράτος που θέτει τροχοπέδη σε κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια.
Από εκεί και πέρα, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει αν δε καταρριφθεί με επιχειρήματα ο μύθος της δασωμένης Ελλάδας. Αυτό το μύθο τον έχει αναλύσει πλήρως ο αείμνηστος καθηγητής Νίκος Μάργαρης από το 1999, σε άρθρο του στο "Βήμα", γράφοντας:
"Το ότι ο Πίνδαρος αναφέρει τον Υμηττό «οιωστεφή» από την ανάκλαση του ηλίου στο μάρμαρο, δηλαδή σε γυμνό τμήμα, δεν σημειώνεται πουθενά αλλού· το ίδιο συμβαίνει και με την αναφορά του Πλάτωνα για το ότι ο Υμηττός είναι κατάλληλος μόνο για παραγωγή μελιού από το θυμάρι.
Ακόμη, μιλάμε για την καταστροφή των δασών της Αττικής στην κλασική αρχαιότητα για ξυλεία, ενώ αυτό απαγορευόταν και τα ξύλα τα έφερναν από άλλες περιοχές -με νόμο-, μια και τα δένδρα ήταν ιερά (δρυάδες!). Το γελοίο όμως της υπόθεσης είναι η χρησιμοποίηση στοιχείων όπως η ανεύρεση απολιθωμένων οστών από μεγάλα ζώα, όπως τα λιοντάρια, οι ρινόκεροι, οι ελέφαντες. Τα χρησιμοποιούμε για να αποδείξουμε την ύπαρξη δάσους, ενώ είναι πασίγνωστο ότι πρόκειται για ζώα ανοιχτών θαμνώνων όπως η σαβάνα. Δεν χωράει το λιοντάρι και ο ελέφαντας σε δάσος! Είναι ζώα της σαβάνας, όχι της ζούγκλας. Κάποτε πρέπει να σταματήσει αυτό το κακό. Δεν μπορούμε να κάνουμε σοβαρή επιστημονική συζήτηση με χρησιμοποίηση αποσπασμάτων από τον… Ταρζάν.
Συχνά διαβάζω ότι η Ελλάδα ήταν γεμάτη από δάση. Μάλιστα βλέπω ρέκτες φυσιολάτρες και επιστήμονες να αναφέρουν: «Στην Επανάσταση του 1821 τα δάση ήταν το 50%, ενώ σήμερα μόλις το 20%. Τα καταστρέψαμε τελείως!». Πραγματικά είχα προβληματιστεί σοβαρά με αυτό το γεγονός και έχοντας υπόψη αρκετές πηγές της κλασικής Ελλάδας απορούσα για το πώς ήταν δυνατόν τα δάση να καλύπτουν πριν από 150 χρόνια την Ελλάδα. Ηταν κάτι μάλλον απίστευτο. Ετσι άρχισα να προσπαθώ να βρω ποιος ήταν εκείνος που έκανε την τότε στατιστική. Οταν σήμερα η Δασική Υπηρεσία, με τόσο σύγχρονα μέσα στη διάθεσή της, ανεβοκατεβάζει το ποσοστό της δασοκάλυψης στη χώρα -πότε 17%, πότε 22%-, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ο Κολοκοτρώνης ή κάποιος άλλος σύγχρονός του είχε κάνει τέτοια στατιστική. Ηταν ακόμη μεγαλύτερη η έκπληξή μου όταν διαπίστωσα ότι υπήρχε μια στατιστική του 1842 την οποία είχε κάνει ένας Βαυαρός πρόξενος, ο Strong, που ανέφερε ότι τα δάση κάλυπταν το 17%, ποσοστό τελείως λογικό.
Τελικά νομίζω ότι βρήκα το πώς το 17% έγινε 50%. Υπήρχαν στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου δύο διακεκριμένοι δασολόγοι: ο Κόκκινος και ο Κοντός. Ο δεύτερος από αυτούς, που θεωρείται πατέρας της ελληνικής δασολογίας, γνώριζε τα στοιχεία που είχε αναφέρει ο Strong, δηλαδή το 17%. Πρέπει να αναγνωριστεί όμως ότι υπήρχαν στη στατιστική του Strong αρκετά λάθη στην εμβαδομέτρηση της τότε ελεύθερης Ελλάδας. Ετσι το 17% μπορεί να έφτανε το 22% - 23%. Ο Κοντός όμως θεώρησε, όπως και οι σημερινοί συνάδελφοί του, όχι το πραγματικό δάσος, αλλά το «δυνάμει δάσος», δηλαδή ουσιαστικά ό,τι δεν καλλιεργείται. Ετσι έφτασε το ποσοστό του 50% και το δημοσίευσε 100 χρόνια μετά τον Strong, το οποίο τελείως αδιαμαρτύρητα το δεχθήκαμε σαν γεγονός.
Βεβαίως πολλοί θα ισχυρισθούν ότι υπάρχουν στοιχεία από παλαιούς περιηγητές που αναφέρουν μεγάλα δάση σε περιοχές που σήμερα τις καλύπτουν υποβαθμισμένοι θαμνώνες. Χωρίς να αντιδικώ με αυτούς, η άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι δασωμένη μού φαίνεται σαν γεγονός απαράδεκτο ως γελοίο. Οι λόγοι είναι αρκετοί και γι’ αυτό θα αρκεστώ στους κυριότερους:
Κατ’ αρχήν ο μύθος της δασωμένης Ελλάδας έχει τις αρχές του στην αποικιακή μας νοοτροπία. Το αναπτυσσόμενο ελληνικό κράτος του περασμένου αιώνα κοίταζε προς τη Μεσευρώπη για μεθόδους οργάνωσης και διοίκησης. Εκεί σε ό,τι αφορά τη γεωργία υπήρχαν δύο κλάδοι: ο γεωπονικός για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και ο δασολογικός για τις μη καλλιεργούμενες, που στις περιοχές του εύκρατου κλίματος ήταν φυσικά δάση. Ετσι έγινε κι εδώ. Οι πρώτοι επιστήμονες δασολόγοι που σπούδασαν εκεί, όταν γύρισαν στην Ελλάδα απόρησαν. «Γιατί εδώ δεν έχουμε πολλά δάση;». Η απάντηση ήταν εύκολη, μια και υπήρχε ανθρώπινη παρέμβαση χιλιετιών. Τα υποβάθμισε με τις δραστηριότητές του ο άνθρωπος. Ετσι «βαφτίστηκαν» όλες οι μη καλλιεργούμενες εκτάσεις με ονόματα όπως «μερικώς δασοσκεπείς», «δασικές εκτάσεις» και πάει λέγοντας. Δεν υπάρχει θαμνώνας στην Ελλάδα που να μην έχει χαρακτηριστεί υποβαθμισμένο δάσος".
Θανάσης Λαγός
