Η Ντέμπορα πήγε μόνο σε κανονικά σχολεία, μαζί με παιδιά χωρίς το σύνδρομο, νίκησε τις προκαταλήψεις και πραγματοποίησε το μεγαλύτερο όνειρό της.

Στην οικογένεια της όλοι ήθελαν ένα κορίτσι αλλά όταν ήρθε το πολυαναμενόμενο μωρό, όλοι υπέστησαν ένα σοκ.

«Όταν γεννήθηκε ήθελα να μείνει για πάντα στο νοσοκομείο, μέχρι που ήθελα να πεθάνει» λέει η Μαργαρίτα ντε Μόουρα, μητέρα της Ντέμπορα. Ούτε ο γιατρός πατέρας της ήξερε τι να κάνει, πριν από 32 χρόνια υπήρχαν πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με το σύνδρομο. «Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε περισσότερο από μισή σελίδα στα βιβλία της ιατρικής. Και μάλιστα δεν αναφερόταν ως σύνδρομο αλλά ως μογγολισμός», λέει ο Χοσέ Ρομπέριο ντε Μόουρα, ο πατέρας της Ντέμπορα.

Ξαφνικά η οικογένεια ανακάλυψε ότι υπήρχε εξυπνάδα και γοητεία σε εκείνα τα μικρά μάτια. «Συνειδητοποίησα ότι αυτό που ήθελα να πεθάνει ήταν το σύνδρομο και όχι η κόρη μου» λέει η Μαργαρίτα. Και έτσι όλοι αρχίσαμε να συμπεριφερόμαστε στην Ντέμπορα σύμφωνα με αυτό που ήταν, δηλαδή ένα παιδί. Υπήρχαν οι συνήθεις διαπληκτισμοί μεταξύ αδελφών. «Ίσως επειδή ανατράφηκα με την ιδέα να αντιμετωπίζω την αδελφή μου σαν να μην ήταν διαφορετική. Μαλώναμε όπως όλα τα αδέλφια» λέει ο Φρεδερίκο, αδελφός της Ντέμπορα.

Φίλος της οικογένειας και νονός της Ντέμπορα, ο Χένφιλ από πολύ νωρίς πρότεινε να την ενθαρρύνουν. Ο διάσημος σκιτσογράφος ήταν ο πρώτος που πίστεψε ότι θα έχει μια φυσιολογική ζωή.

«Όταν καθόταν στο πάτωμα, εκείνος την έβαζε πάνω σε ένα χαλί και της έλεγε, εμπρός, κράτα το λαιμό σου, εσύ είσαι σαν κι εμένα, μπορείς, εσύ θα φτάσεις εκεί. Αυτός ήταν κάτι σαν μάγος σε αυτή την ιστορία, ξέρετε» λέει η Μαργαρίτα.

Η ιδέα ήταν να βγάλουμε το σύνδρομο Down από το σκοτάδι. «Οι άνθρωποι με το σύνδρομο ήταν αόρατοι. Ήταν άνθρωποι που, από τη μια πλευρά, η οικογένεια τους έκρυβε και, από την άλλη, η κοινωνία έκανε ότι δεν τους έβλεπε» λέει η μητέρα.

Η Ντέμπορα έγινε το κορίτσι-διαφήμιση της ίδιας ένταξής της. Και πήγε σε κανονικό σχολείο μαζί με τα άλλα παιδιά. Καμία σχέση με ειδικό σχολείο. «Εγώ επίσης δεν ήμουν προετοιμασμένη να γίνω μητέρα ενός παιδιού με σύνδρομο Down. Όμως έμαθα να είμαι. Το έμαθα στην πράξη, κάνοντάς το» συμπληρώνει.

Και κανείς δεν περίμενε ότι το σχολείο θα ήταν τόσο αξιόλογο σε σημείο να καθορίσει το επάγγελμα της Ντέμπορα. Σπούδασε παιδαγωγικά στην πόλη που γεννήθηκε, στο Ρίο Γκράντε ντο Νόρτε. Και έγινε η πρώτη δασκάλα με σύνδρομο Down στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στη Βραζιλία. «Βάζω τα παιδιά σε κύκλο, τραγουδάμε μαζί για να μάθουν τις μουσικές νότες. Τους βοηθάω επίσης στις δραστηριότητές τους» λέει η Ντέμπορα. Είναι βοηθός καθηγήτρια και δεξί χέρι της Σάντρας. «Υπάρχει μια σχέση ανταλλαγής ανάμεσα στα παιδιά και σε εκείνη. Μαθαίνει τόσο εκείνη όσο και τα παιδιά» παρατηρεί η δασκάλα Σάντρα Ρότσα. Και την λατρεύουν και τα παιδιά και οι γονείς. «Η Ντέμπορα κάνει τα παιδιά να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα με φυσικό τρόπο» λέει η Λαίσα Παλάνο, μητέρα μιας μαθήτριας. Το ίδιο και στη διεύθυνση του σχολείου. «Αρχικά ήταν μια πρόκληση για εμάς. Πως θα λειτουργούσε; Θα ήταν ένα περίπλοκο, δύσκολο πράγμα; Και όχι, είδαμε ότι δεν ήταν, το αντίθετο μάλιστα. Η Ντέμπορα έχει μια φανταστική μνήμη. Και είναι πολύ δημιουργική, αγαπά την Τέχνη» λέει η Λουσίλα Ραμάλο, παιδαγωγική διευθύντρια στο σχολείο. Η Ντέμπορα προτιμά το θέατρο και έκανε μαθήματα ηθοποιίας για να βελτιώσει την επίδοσή της ως δασκάλα.

«Κοιτάξτε, κλέβει την παράσταση, ναι κλέβει την παράσταση» λέει η Νάρα Κέλι, ηθοποιός και δασκάλα θεάτρου. Ήδη ανέβασαν δύο έργα τα Χριστούγεννα. «Όλοι εντυπωσιάστηκαν γιατί υπήρχε κάτι διαφορετικό» λέει η Νάρα.

Μεταξύ των συναδέλφων της, η δασκάλα που έγινε ηθοποιός προκάλεσε μια επανάσταση στις αντιλήψεις. "Έσπασε προκαταλήψεις, έσπασε την άποψη που οι άλλοι είχαν σε σχέση με το σύνδρομο Down," λέει ο Ντενίς δε Αραούχο, ηθοποιός.

Έγινε ακτιβίστρια για θέματα που θεωρεί δίκαια. Η κυβέρνηση έκλεισε το Κέντρο Πειραματικού Θεάτρου. Η Ντέμπορα έβαλε στόχο ότι πρέπει να ξανανοίξει το Κέντρο.

Αλλά η ζωή δεν είναι μόνο σκληρή δουλειά και αγώνας. Έχει ερωτευτεί ποτέ; Φυσικά!

Ντέμπορα: Και εκείνος είχε το σύνδρομο.

Δημοσιογράφος: Είχε το σύνδρομο? Χωρίσατε?

Ντέμπορα: Ναι

Δημοσιογράφος: και τώρα?

Ντέμπορα: τώρα είμαι ελεύθερη!

Δημοσιογράφος: Ελεύθερη? Αλλά θα ήθελες να ερωτευτείς ξανά?

Ντέμπορα: Θέλω

Δημοσιογράφος: Μια χαρά, έτσι δεν είναι? Είναι καλό να γνωρίζονται οι άνθρωποι…

Ντέμπορα: ναι, είναι

Και εάν δεν εμφανιστεί σύντομα ένας σύντροφος, δεν πειράζει. Η Ντέμπορα είναι απασχολημένη με ένα νέο σχέδιο. Θα κάνει το ντεμπούτο της ως συγγραφέας με ένα βιβλίο με μύθους. Με τιμητική παρουσίαση από τον ακαδημαϊκό Χοάο Ουμπάλντο Ριμπέιρο το βιβλίο είναι ήδη στο τυπογραφείο.

Η Ντέμπορα διαβάζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο: "Ο παπαγάλος σέβεται το σκύλο για τη γούνα του και για το γάβγισμα του. Ο σκύλος σέβεται τον παπαγάλο για τα φτερά του και την ομιλία του. "

 Είναι ιστορίες για παιδιά αλλά ακόμη περισσότερο είναι η αυτοβιογραφία μιας δασκάλας και η σταθερή ιδέα της: «Δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τα όνειρά μας, έτσι δεν είναι," μας διδάσκει η Ντέμπορα.

Κείμενο: g1.globo.com

Μετάφραση: Ν. Ακριβάκη