Το Πολυτεχνείο ως ιστορικό γεγονός
Λέγεται και έχει γίνει αποδεκτό, ότι η αληθινή ιστορία γράφεται πολύ αργότερα, αφ’ ότου αποχωρήσουν από τον μάταιο αυτό κόσμο οι πρωταγωνιστές της.
Γι’ αυτό δεν φιλοδοξώ να γράψω πρώιμη ιστορία, διότι ούτε ιστορικός είμαι, ούτε τον ιστορικό θέλω να παραστήσω. Απλώς θέλω να καταχωρήσω εδώ μερικά πραγματικά γεγονότα των ημερών εκείνων αλλά και άλλα που προηγήθηκαν και που, σκοπίμως, άλλοι τα αποσιωπούν και άλλοι τα παραποιούν και τα κακοποιούν βάναυσα, για δικούς του ο καθένας λόγους. Θέλω να αναφερθώ, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις, στο «Πολυτεχνείο», του οποίου η τεσσαρακοστή τετάρτη επέτειος θα εορτασθεί σε λίγες μέρες, και στις επιδράσεις που είχε τόσο στο καθεστώς της Επταετίας, όσο και στην μετέπειτα πολιτική ζωή του τόπου. Θα επιχειρήσω να το συνδυάσω με τις συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί και που επικρατούσαν την εποχή εκείνη σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, που δεν ήταν άσχετες με τις πολιτικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις προσώπων αλλά και με συμφέροντα εντοπίων και ξένων παραγόντων και Κρατών.
Οσοι παρακολουθούσαν τα τεκταινόμενα εκείνης της χρονιάς, για να περιορισθούμε στο 1973, θα ενθυμούνται μερικά από τα γεγονότα που προηγήθηκαν της 17ης Νοεμβρίου, στα οποία θα αναφερθώ ευθύς αμέσως
Είχε προηγηθεί η αναταραχή στο φοιτητικό χώρο, με την κατάληψη της Νομικής τον Μάϊο εκείνου του έτους, που έληξε άδοξα και η εν συνεχεία διενέργεια φοιτητικών εκλογών, που επέτρεψε το καθεστώς, έστω και την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενο. Εδώ πρέπει να αναφερθούν, προς συσχετισμό και οι διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα κατά την επιμνημόσυνη δέηση που εψάλλει στις 4 Νοεμβρίου εκείνου του έτους, για τα πέντε χρόνια από τον θάνατο το Γεωργίου Παπανδρέου.
Ακολούθησε το Δημοψήφισμα της 2ας Ιουνίου, που επικύρωσε ένα Σύνταγμα που διέφερε από αυτό του 1968 ως προς την μορφή του Πολιτεύματος. Καθιέρωνε την Προεδρική Δημοκρατία, και καταργούσε την Βασιλευομένη. Αλλά και που έθετε εκτός των περιθωρίων της πολιτικής ζωής της Χώρας το σύνολο σχεδόν του «προεπαναστατικού», ή «προδικτατοτικού» ή «προχουντικού» (όπως θέλει ο καθένας μπορεί να το αποκαλεί) κατεστημένου.
Ας μου επιτραπεί να σταθώ για λίγο εδώ, αναφέροντας ενδεικτικώς μερικές από τις διατάξεις του που, αν ποτέ εφαρμόζονταν, πολλά από τα εκφυλιστικά φαινόμενα του σημερινού πολιτικού συστήματος θα είχαν αποτραπεί ή θα είχαν ελαχιστοποιηθεί. Διατάξεις που έβαζαν στο περιθώριο τους επαγγελματίες της πολιτικής, αλλά και που τους συσπείρωσαν παράλληλα.. Τα Συντάγματα εκείνα προέβλεπαν, μεταξύ των άλλων:
Τον περιορισμό του αριθμού των βουλευτών σε 150 (άρθρο 57 παραγρ. 1).
Ότι ουδείς μπορούσε να εκλεγεί βουλευτής περισσότερες από τρεις συνεχείς φορές, πλην
των διατελεσάντων κοινοβουλευτικών πρωθυπουργών ή αρχηγών ανεγνωρισμένων κατά το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής κομμάτων (άρθρον 61 παραγρ.4). Είναι προφανές ότι η διάταξη αυτή αποσκοπούσε στο να μη γίνεται επάγγελμα το λειτούργημα του βουλευτού.
Ότι, με εξαίρεση τον Πρωθυπουργό και τους Αντιπροέδρους της Κυβερνήσεως, ουδείς
βουλευτής μπορούσε να διορισθεί μέλος της Κυβερνήσεως (Υπουργός δηλαδή) και αν ακόμη παραιτείτο του βουλευτικού Αξιώματος (άρθρο 88 παραγρ. 2).
΄Ότι, με εξαίρεση τα ον Πρωθυπουργό και τους Αντιπροέδρους, μέλος της Κυβερνήσεως (Υπουργός δηλαδή) δεν μπορούσε να υποβάλει υποψηφιότητα βουλευτού κατά τις αμέσως επόμενες εκλογές, έστω και αν παραιτείτο προ της λήξεως της περιόδου (άρθρο 61 παραγρ. 5).
Είναι επίσης προφανές ότι οι δύο προηγούμενες διατάξεις είχαν θεσπισθεί για να αποτρέπουν τους Υπουργούς να ρουσφετολογούν για ψηφοθηρία.
Ότι ο αριθμός των Υπουργών δεν ηδύνατο να είναι ανώτερος των είκοσι (άρθρο 87 παραγρ.4).
Ότι εις τους βουλευτάς, πέραν του μισθού, ουδεμία ατέλεια, απαλλαγή, ευεργέτημα ή άλλη οιασδήποτε φύσεως παροχή εχορηγείτο, και ότι, αν απουσίαζαν από τις συνεδριάσεις περισσότερες από πέντε φορές, χωρίς άδεια, εκρατείτο υποχρεωτικώς το τριακοστόν της μηνιαίας αποζημιώσεως δι’ εκάστην απουσίαν (άρθρον 70 παραγρ. 1 και 2).
Από τα Συντάγματα αυτά δεν προβλεπόταν οι καταβολή συντάξεως εις τους Βουλευτάς.
Ότι φόρος ή οιονδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορούσε να επιβληθεί διά νόμου αναδρομικής ισχύος (άρθρο 82 παραγρ. 3).
Ποιός δεν θυμάται σήμερα το κάθε τόσο κλείσιμο των βιβλίων των επιχειρήσεων τις προηγούμενες των ψηφιζομένων νόμων πενταετίες ή δεκαετίας, ή τις αναδρομικές περικοπές των συντάξεων στα χρόνια της οικονομικής κρίσεως που διανύουμε;
Ότι ουδεμία προσθήκη ή τροπολογία εις σχέδιο ή πρόταση νόμου επιτρεπόταν να εισαχθεί προς συζήτησιν αν δεν σχετιζόταν αμέσως προς το κύριο αντικείμενο του σχεδίου ή της προτάσεως (άρθρο 79 παραγρ. 10).
Ποιός δεν θυμάται σήμερα εκείνη, την προ πενταετίας περίπου, νύχτα που πέρασαν 118 άσχετες τροπολογίες και που ονομάσθηκε «ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΝΤΡΟΠΟΛΟΓΙΩΝ».
Θα περιορισθώ σε αυτές τις λίγες σώφρονες και συνετές κατά τη ταπεινή μου γνώμη διατάξεις, που ήταν αποτρεπτικές των εκφυλιστικών φαινομένων που ζούμε μετά την περιβόητη «Μεταπολίτευση».
Είχε προηγηθεί η συγκρότηση της 150μελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, που είχε προκύψει από εκλογές στις πρωτοβάθμιες, δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες επαγγελματικές οργανώσεις, η λειτουργία των οποίων είχε σταδιακά επιτραπεί από το στρατιωτικό καθεστώς. Όπως είχε μεσολαβήσει και η επαφή παραγόντων της τότε Κυβερνήσεως με νέους πολιτικούς και πολιτευτές (πενήντα τον αριθμό), τους λεγόμενος και συνομιλητές του τότε καθεστώτος, με σκοπό την διαμόρφωση και ανάδειξη, μέσω αυτών των διαδικασιών, νέων και σύγχρονων πολιτικών τάσεων και κομμάτων.
Είχε επίσης προηγηθεί (Αύγουστος 1973) η ανάθεση της Πρωθυπουργίας στον μεγάλο πολιτικό της μεταπολεμικής Ελλάδος και όχι μόνο, Σπύρο Μαρκεζίνη, με αμοιβαία δέσμευση την διενέργεια ελευθέρων εκλογών εντός εξαμήνου, δηλαδή τον Φεβρουάριο του επομένου έτος (1974).
Είχε μεσολαβήσει και ο τέταρτος κατά σειρά Αραβοϊσραηλινός πόλεμος, (ο επονομαζόμενος Γιόμ- Κιπούρ) κατά τον οποίον δεν επετράπη, από την τότε Ελληνική Κυβέρνηση, να λειτουργήσει στον Ελληνικό εναέριο χώρο ο αεροδιάδρομος της Ελευσίνας για βοήθεια του Ισραήλ από την Αμερική, μέσω Ισπανίας, γεγονός που είχε προκαλέσει την δυσφορία της Υπερδυνάμεως έναντι του καθεστώτος του Γ. Παπαδοπούλου.
Είχαν αποκαλυφθεί τα κοιτάσματα πετρελαίου στον Πρίνο της Θάσου.
Στην Κύπρο, Ο Πρόεδρός της Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, αφού είχε τορπιλίσει το Σχέδιο ΄Ατσεσον, που προέβλεπε την ΄Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αφού είχε φέρει τη Χώρα και την Τουρκία, στα πρόθυρα πολέμου με τις μονομερείς ενέργειές του το 1964, είχε σηκώσει δικό του μπαϊράκι τον τελευταίο καιρό. Αμφισβητούσε την πρωτοκαθεδρία του Εθνικού Κέντρου, οδηγούσε σταδιακά της Ελληνοκυπριακές σχέσεις σε σύγκρουση και ερωτοτροπούσε με τους αδεσμεύτους (που είναι τάχα αυτοί σήμερα;), όταν οι σύμμαχοι αναζητούσαν εναγωνίως βάση στην ανατολική Μεσόγειο.
Υπό αυτές τις εσωτερικές, εξωτερικές και άλλες συνθήκες, που είναι περιττό να αναφερθούν εδώ με λεπτομέρειες, έγινε η κατάληψη του Πολυτεχνείου, που για άγνωστους ακόμη λόγους δεν κατεστάλη, όπως αυτή της Νομικής, αλλά αφέθηκε να εξελιχθεί σε διαμαρτυρία, που βαπτίσθηκε εξέγερση. Και λέγω αφέθηκε, διότι δεν χωράει ούτε στον πιο κοινό νου, το ότι δεν μπορούσε ένα στρατιωτικό καθεστώς να εκκενώσει το εν λόγω ΄Ιδρυμα από την πρώτη κιόλας ημέρα της εκδηλώσεώς της. Και μόνη η διακοπή των παροχών του ηλεκτρικού ρεύματος και του νερού, χωρίς την άσκηση οιασδήποτε μορφής βίας, θα ήταν αρκετή να υποχρεωθούν οι έγκλειστοι σε αποχώρηση. Στην διαμαρτυρία εκείνη προσέρχονταν ανενόχλητα και συμμετείχαν τα πιο ετερόκλητα στοιχεία του ευρισκόμενου σε παροπλισμό και ως εκ τούτου συσπειρωμένου, τέως πολιτικού κόσμου και χώρου, εργάτες, οικοδόμοι, μαθηταί κ.λ.π. Ακόμη και οι, μακαρία τη μνήμη, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Μελίνα Μερκούρη, Γ. Μαύρος (Ο Γερο-Παπανδρέου είχε τελευτήσει τον βίο του) και άλλοι παράγοντες του και τότε χρεοκοπημένου συστήματος, πήγαιναν μαζί ψωμί και διάφορα άλλα είδη επιμελητείας στους εγκλείστους, φοιτητές και μη.
Θα κάνω μία μικρή αναφορά στο τρίπτυχο σύνθημα που, εκτός των άλλων, επικρατούσε εκείνο το τριήμερο (15 έως και 17 Νοεμβρίου). Στο «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Αν εξαιρέσει κανείς το τρίτο σκέλος του συνθήματος, πρέπει να δεχθεί, χωρίς κανένα δισταγμό, ότι τα λοιπά δύο ήταν προσχηματικά διότι: Αναφορικά με το «Ψωμί»: Είναι πλέον γνωστό και έχει γραφεί, ότι η επταετία είχε παραλάβει το κατά κεφαλή ετήσιο εισόδημα στα πεντακόσια (500) δολλάρια και όταν ανετράπη ήταν στα χίλια διακόσια (1200) δολλάρια. Είχε δηλαδή σχεδόν διπλασιασθεί, με μηδενική ανεργία και μηδενικό δημόσιο χρέος. Εδώ πρέπει να προστεθεί παρενθετικώς ότι, τότε είχαν παραγγελθεί σύγχρονα αεροσκάφη και υποβρύχια, που μπορούσαν να εκτοξεύουν πυραύλους ευρισκόμενα εν καταδύσει, χωρίς δανεικά, αλλά με «ζεστό» χρήμα του Ελληνικού Δημοσίου. Αναφορικά με την «Παιδεία»: Το εγγεγραμμένο ποσό για την Παιδεία στον Προϋπολογισμό του έτους 1967, έτος που επιβλήθηκε το στρατιωτικό καθεστώς, ήταν δυόμιση δισεκατομμύρια (2.500.000.000) δραχμές και στον Προϋπολογισμό του έτους 1973 είχαν εγγραφεί δώδεκα δισεκατομμύρια (12.000.000.000) δραχμές. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι την περίοδο εκείνη είχαν θεμελιωθεί και ανεγείρονταν ή Πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου, των Πατρών και άλλα. ανώτερα και κατώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Εις ότι αφορά το τρίτο συνθετικό του συνθήματος «Ελευθερία»: Είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο πως, σε κάθε συνταγματική εκτροπή, περιορίζονται οι ελευθερίες των πολιτών, για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το δημοκρατικό έλλειμμα της Χώρας είχε ως ημερομηνία λήξεως τον Φεβρουάριο του 1974, που είχε ορισθεί ως χρόνος διενεργείας ελευθέρων εκλογών.
Αυτά τα εκθέτω απλώς στη δημόσια κρίση ξερά, διότι δεν αισθάνομαι την ανάγκη να γίνω απολογητής κανενός.
-΄Οσοι δεν έχουν ιδεολογικές αγκυλώσεις και άλλες προκαταλήψεις, γνωρίζουν και ομολογούν ότι με την εμφάνιση των αρμάτων μάχης, που ήταν επανδρωμένα με ΛΟΚατζήδες και των αστυνομικών δυνάμεων, εκκενώθηκαν οι χώροι και οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Ιδρύματος, χωρίς να προβληθεί καμία αντίσταση των εγκλείστων, οι οποίοι αναζητούσαν τρόπους διαφυγής.
Από τον Υπίλαρχο Μιχαήλ Γουνελά, που ήταν οδηγός του άρματος, με το οποίο παραβιάσθηκε η πύλη του Πολυτεχνείου, ζητήθηκε μία συνέντευξη από την ΕΡΤ το 1983, η οποία δεν δημοσιεύθηκε, για να μη χαλάσει ή «σούπα» προφανώς.
1η ΕΡΩΤΗΣΗ: «Πέρασαν δέκα χρόνια από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. ΄Ησασταν ο Αξιωματικός που οδήγησε το άρμα στην πύλη του Πολυτεχνείου. Τι έχετε να πείτε σήμερα;»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Ομολογώ ότι ήθελα να μιλήσω, γιατί επί 10 χρόνια τώρα ακούγεται πάντα η άλλη πλευρά. Και ήθελα να μιλήσω για δύο λόγους: Και προσωπικά επειδή πρέπει να διασαφηνίσω ορισμένα σημεία σχετικά με το ρόλο μου σε όλη αυτή την υπόθεση που λέγεται Πολυτεχνείο, αλλά και εκ μέρους των συναδέλφων μου εκείνων που βρέθηκαν εκείνη τη συγκεκριμένη νύχτα σ’ εκείνο το συγκεκριμένο χώρο, χωρίς βέβαια να τους εκπροσωπώ. Πιστεύω να μην έχουν αντίρρηση. Όσα έχουν λεχθεί μας αδικούν. Μας παρουσιάζουν ως εγκληματίες, σαν ανθρώπους που δεν έχουν ηθικές αναστολές. Σαν τέλος πάντων ανθρώπους που μόλις τους βγάλεις από τα στρατόπεδα πρέπει να τους κρατάς για να μην σκοτώσουν, κακοποιήσουν ή δεν ξέρω και εγώ τι άλλο να κάνουν».
2η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιος ήταν ο δικός σας ρόλος λοιπόν;
AΠΑΝΤΗΣΗ: Όπως ξέρετε το όνομά μου σχετίζεται με την κατάρριψη της πύλης του Πολυτεχνείου. Και η πύλη είναι ένα από τα σημεία εκείνα που έχει συμπυκνωθεί όλη η εκμετάλλευση. Διότι δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος λογικός άνθρωπος που να πιστεύει ότι δεν υπάρχει εκμετάλλευση σε όλη αυτή την υπόθεση. Η πύλη προσφέρεται για να γίνει σύμβολο. ΄Εχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός συμβόλου. Είναι κάτι που το βλέπεις και το πιάνεις και συγκινεί πολύ κόσμο. Παρ’ όλα αυτά όμως εις την πύλη δεν υπήρξε ουδείς νεκρός όπως και σε ολόκληρο το χώρο του Πολυτεχνείου, πέραν του τραυματισμού της Ρηγοπούλου, ό οποίος είναι και γνωστός. Ο τραυματισμός αυτός έγινε εξ αμελείας και δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί. Η Ρηγοπούλου έπεσε σε μία απόσταση γύρω στα δέκα πέντε (15) μέτρα.
Και για να μη μακρηγορώ εγώ.
Στον Υπίλαρχο Γουνελά υπεβλήθησαν ένδεκα (11) συνολικά ερωτήσεις. Από τις απαντήσεις στις επόμενες εννέα (9) ερωτήσεις που του έγιναν προκύπτει ότι:
Η παραβίαση της πύλης από το τανκ έγινε με τη συμφωνία της «Επιτροπής Αγώνος».
Ο Λαλιώτης και ο Σταμέλος ειδοποιούσαν με τηλεβόα σε απομάκρυνση από την πύλη, διότι θα έπεφτε.
Οι φοιτηταί διαπραγματευόντουσαν ελεύθερα με τους αστυνομικούς, χωρίς να υπάρχει κανένας ψυχολογικός καταναγκασμός. Ζητάγανε ορισμένες εγγυήσεις.
Και οι δύο πλευρές συμφωνούσαν με την ανάγκη να εκκενωθεί το Πολυτεχνείο, με την διαφορά ότι οι φοιτηταί ήθελαν να αποχωρήσουν το πρωί.
Το άρμα μάχης χρησιμοποιήθηκε διά την παραβίαση της πύλης, διότι πίσω από αυτή είχαν συσσωρευθεί ογκώδη αντικείμενα που δεν ήταν δυνατόν να αποκρυνθούν εύκολα και αμέσως.
Στις 25 του ιδίου μηνός, με αφορμή τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ανετράπη το καθεστώς της 21ης Απριλίου και το διαδέχτηκε εκείνο του Ταξιάρχου Ιωαννίδη, του και αοράτου δικτάτορος επονομαζόμενου, που ήταν σκληρότερο και πιο ανελεύθερο. Υπό την άποψη αυτή το «Πολυτεχνείο» ως πολιτική πράξη, όχι μόνο ανέστειλε τις πολιτικές εξελίξεις, που είχαν δρομολογηθεί για τον Φεβρουάριο του 1974, ως έχει προαναφερθεί, αλλά απετέλεσε και πρόσχημα διά την επιβολή άλλης σκληρότερης δικτατορίας, με τις τραγικές συνέπειες, στο εθνικό πρόβλημα της Κύπρου. Η τραγωδία της Κύπρου που, ως φαίνεται με το πέρασμα του χρόνου ήταν μεθοδευμένη, ανέτρεψε το καθεστώς και όχι η αντίσταση του Πολυτεχνείου.
Κανείς αντικειμενικός άνθρωπος, που έζησε τα γεγονότα εκείνης της εποχής, δεν αμφιβάλει ότι υπήρξε παρασκήνιο. Η εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» στο φύλλο της 18-11-1984, δημοσίευσε μία απόρρητη έκθεση της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας για τα γεγονότα εκείνων των ημερών. Στη λεζάντα που συνοδεύει μία φωτογραφία από αυτά, αναφέρει, μεταξύ των άλλων και τα εξής επί λέξει: «Για το «Πολυτεχνείο» έχουν γραφεί πολλά-τόσο για τα ίδια τα δραματικά εκείνα γεγονότα όσο και για τις ιστορικές προεκτάσεις του. Εν τούτοις υπάρχουν κάποιες «πλευρές» που δεν έχουν ακόμη φωτισθεί».
Κατά την ταπεινή μου γνώμη δύο πράγματα δεν χρειάζεται να φωτισθούν. Είναι τόσο φωτισμένα, που θαμπώνουν. Το ένα είναι ότι, εξ αιτίας του «Πολυτεχνείου», αναστήθηκε το προεπαναστατικό ή προδικτατορικό ή προχουντικό (όπως θέλει ο καθένας μπορεί να το λέει) κατεστημένο, διά της επαναφοράς σε ισχύ του Συντάγματος του 1952, που ήταν και το πρώτο μέλημα της Μεταπολιτευτικής Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος. Το άλλο, ότι από αυτό προέκυψε νέο τυχοδιωκτικό εν πολλοίς, κατεστημένο, που οδήγησε τη Χώρα και την ελληνική κοινωνία στο σημερινό χάλι. Αν ξεκινήσει κανείς από τους Μένιο τον Κουτσόγιωργα, που πούλησε το Νόμο (τον και Κουτσονόμο ονομασθέντα) στον Κοσκωτά), ΄Ακη, Γιάννο, Τσουκάτο, Μαντέλη, Παπακωνσταντίνου, Μαγγίνα με τους ανασφάλιστους Ινδούς, Λιάπη εξάδελφο τέως Πρωθυπουργού και από τους άλλους αστέρες του πολιτικού και κομματικού στερεώματος, από το «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό κατά Βουλγαράκη» και φθάσει στις περιβόητη λίστες Λαγκάρντ, Λιχνετσάϊν, Μπόγιατ κ.λ.π. και στις εξωχώριες (of sor) εταιρίες των πατέρων του ΄Εθνους, θα αποκτήσει πλήρη εικόνα του σημερινού εξαμβλώματος, που το έχουν ονομάσει «Δημοκρατία».
Και επειδή βόλευε και πράγματι βόλεψε πολλούς αυτή η ιστορία, ανεδείχθη σε κορυφαία αντιδικτατορική πράξη με γιορτές και δημοκρατικά πανηγύρια. Όσοι διατηρούν ακόμη ακμαία τη μνήμη τους, θα θυμούνται ότι, για πρώτη και τελευταία μέχρι τώρα φορά, συνεδρίαση της Βουλής των Ελλήνων λύθηκε εκτός του Κοινοβουλίου. Αυτό συνέβη μετά την μεταπολίτευση. Οι μετέχοντες σε μια από τις συνεδριάσεις βουλευταί, με επικεφαλής τον τότε Πρόεδρο της Βουλής μακαρίτη Παπασπύρου, μετέβησαν εν σώματι στο χώρο του Πολυτεχνείου και αφού κατετέθη στεφάνι στη γνωστή μπρούτζινη κεφάλα, που είχε εν τω μεταξύ φιλοτεχνηθεί και τοποθετηθεί εκεί, έλυσαν την «συνεδρίαση».
- Επειδή έχει επικρατήσει να γίνεται πολύς λόγος για «ήρωες του Πολυτεχνείου» και επειδή πολλοί δρόμοι, ανά την Χώρα έχουν έτσι ονοματοθετηθεί, αναζήτησα στην εγκυκλοπαίδεια την έννοια της λέξεως «ηρωισμός». Ηρωισμός, κατά την εγκυκλοπαίδεια του Ελευθερουδάκη, είναι η επίδειξη των ιδιοτήτων, που χαρακτηρίζουν τον ήρωα, ήτοι το θάρρος, η ρώμη και η ανιδιοτέλεια.
Πάντοτε ήθελα να μάθω ποιά ηρωική ιδιότητα επέδειξε και ποια ακριβώς ηρωική πράξη έκανε ο άνθρωπος εκείνος του οποίου την κεφαλή στεφανώνουν και ραίνουν με άνθη, κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, πλην των άλλων και τα μικρά παιδιά που, δίκη κοπαδιών, οδηγούνται στο χώρο του Πολυτεχνείου. ΄Η και οι άλλοι, οι πολλοί, που ανενόχλητοι μπήκαν και παρέμεναν εκεί, και που ήθελαν να γίνουν καπνός στη θέα του άρματος των ΛΟΚατζήδων και των δυνάμεων της τάξεως, όποιο καθεστώς και αν αυτές υπηρετούσαν. Κατά την προαναφερομένη απόρρητη έκθεση της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (παραγρ. 33) η εκκένωση του «Πολυτεχνείου» διήρκεσε τριάντα μόνο λεπτά ήτοι, από τις 03,00΄ έως 03,30, έγινε αναιμάκτως, από δε την Αστυνομία συνελήφθησαν 716 άνδρες και 150 γυναίκες. Εξ αυτών 475 ήταν εργάτες και οικοδόμοι, 49 φοιτηταί του Πολυτεχνείου, 268 φοιτηταί άλλων Σχολών και 74 μαθηταί και μαθήτριαι Γυμνασίου. Πόσοι και ποίοι από τους συγκεντρωθέντες εκεί επέδειξαν προσόντα ήρωα και πόσοι φάνηκαν ανιδιοτελείς στην πορεία;
Μετά την μεταπολίτευση ( και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία) και υπό καθεστώς πλέριας δημοκρατίας, έγιναν δύο έρευνες για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, Μία δικαστική, υπό τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημήτριο Τσεβά και μία Διοικητική, υπό τον Αστυνομικό Διευθυντή Γεώργιο Σαμπάνη. Από τα πορίσματα των δύο αυτών ερευνών προκύπτει ότι ουδέ ένα από τα δώδεκα συνολικώς θύματα εκείνων των ημερών, έχασε τη ζωή του εντός του χώρου του Πολυτεχνείου.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι ο Γ. Σαμπάνης, είχε απολυθεί από την «χούντα», είχε επανέλθει στο Σώμα ως αντιστασιακός και έγινε και Υπαρχηγός του. Στο πόρισμα της έρευνας που διενήργησε, με εντολή της Κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου το 1982, επεσύναψε και κατάσταση των θυμάτων με ονόματα, ηλικία, δ/νση κατοικίας και τόπο όπου έκαστοι εφονεύθη. Ιδού λοιπόν η κατάσταση, που έχει ημερομηνία 8 Φεβρουαρίου 1982, υπογραφή (από κάτω Γεώργιος Σαμπάνης Αστυνομικός Δ/ντής Α΄) και σφραγίδα.
1.- ENGKLAND TOHIL - MARGETE ετών 22 αγνώστου διαμονής εις την πλατεία Αιγύπτου.
2.- ΘΕΟΔΩΡΟΥ Δημήτριος ετών 51 Ανακρέοντος 2 Ζωγράφου, εις την ταράτσα της οικίας του εξ αδεσπότου σφαίρας.
3.- KARAKAS BASRI ALEXANDER ετών 43, Μύρων 10, εις την πλατεία Αιγύπτου.
4.- ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ Μάρκος, ετών 23, Χίου 35, εις την πλατεία Αιγύπτου.
5.- ΚΟΜΝΗΝΟΣ Διομήδης, ετών 17 Λευκάδος 7, έξωθι Ε.Μ.Π.
6.- ΜΑΡΚΟΥΛΗΣ Νικάλος, ετών 24, Χριστομάνου 67 Σεπόλια, εις πλατεία Βάθης.
7.- ΜΠΕΚΙΑΡΗ Βασιλική, ετών 17, Μεταγένους 8 Ν.Κόσμος, εις την ταράτσα της οικίας της, εξ αδεσπότου σφαίρας.
8.- ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Μιχαήλ, ετών 19, Ασημάκη Φωτήλα 8 Ιλίσια, εις οδό Καρνεάδου.
9.- ΣΑΜΟΥΡΗΣ Γεώργιος, ετών 23, Κουντουριώτου 7 Κουκάκι, εις οδό Καλλιδρομίου και Ζωσημαδών.
10.- ΣΠΑΡΤΙΔΗΣ Αλέξανδρος, ετών 16, Αγ. Λαύρας 8, Κάτω Πατήσια, εις πλατεία Βικτωρίας.
11.- ΦΑΜΕΛΟΣ Βασίλειος, ετών 26, Κάσου 1 Κυψέλη, εις οδό 3ης Σεπτεμβρίου.
12.- ΓΕΡΙΤΣΙΔΗΣ Γεώργιος, ετών 48, Ελπίδος 29 Ν. Ηράκλειο, εις Νέα Λιόσια, εντός του αυτοκινήτου του, εξ αδεσπότου βλήματος
Νομοθετήθηκε και σύνταξη για τους οικείους των «εντός του χώρου του Πολυτεχνείου» θυμάτων. Μέχρι σήμερα δεν έχει ακουστεί, ότι κάποιος από τους δικαιούχους υπέβαλλε δικαιολογητικά για να την εισπράξει. Ποιός από τους μεγαλύτερους δεν θυμάται την περίπτωση του νεαρού που «ωδύρετο» για το χαμό της αγαπημένης του ΗΛΕΝΙΑΣ (Ασημακοπούλου) στο Πολυτεχνείο, μεγάλη φωτογραφία της οποίας είχε αναρτήσει στα κάγκελα του Ιδρύματος η οποία, όπως απεδείχθη, ήταν από διαφήμιση σαμπουάν;
Οι εκτός του χώρου του Πολυτεχνείου δώδεκα (12), κατά τις προαναφερόμενες έρευνες, νεκροί ήταν θύματα μια ανεξέλεγκτης καταστάσεως που δημιουργήθηκε από αγνώστους και για αγνώστους μέχρι στιγμής λόγους, που πιθανώς δεν θα μάθουμε ποτέ. Όπως δεν θα μάθουμε και για την Κυπριακή τραγωδία, για την οποία η Εξεταστική Επιτροπή δεν έβγαλε ποτέ πόρισμα, ούτε και μετά την εξάμηνη παράταση που πήρε η ετήσια προθεσμία.
Η έγκριτη εφημερίδα «ΒΡΑΔΥΝΗ», απαυδήσασα προφανώς από την πανταχόθεν αγρία εκμετάλλευση της άριστα οργανωμένης και μεθοδευμένης αποσταθεροποιητικής του τότε καθεστώτος εκείνης κινήσεως, από ντόπιες και ξένες δυνάμεις, όπως έδειξαν οι εν συνεχεία εξελίξεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, έγραψε σε πρωτοσέλιδό της με μεγάλα γράμματα τις παραμονές μιάς επετείου στην δεκαετία του ΄70 και με αφορμή τους επικείμενους τότε εορτασμούς και πανηγυρισμούς: ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΚΩΜΩΔΙΑ.
Δεν ξέρω πόσοι από την γενιά του Πολυτεχνείου πρέπει να είναι υπερήφανοι και πόσοι πρέπει να ντρέπονται για το κατάντημα στο οποίο οδήγησαν την Χώρα και την Ελληνική Κοινωνία. ΄Οσοι επιμένουν να πανηγυρίζουν με τόση έμφαση το «Πολυτεχνείο», θέλουν να κρύψουν την ιδιοτέλειά τους, τη γύμνια τους και τις ντροπές τους.
Πάντως ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου κ. Νικόλαος Αλιβιζάτος σε μία τηλεοπτική συζήτηση προ πενταετίας περίπου, στην οποία μετείχαν, οι επίσης Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι, κ. κ. Μανιτάκης, Γιανναράς και Κοντογιαννόπουλος, είπε ευθαρσώς και προς τιμή του πως, ως ανήκων στην γενιά του Πολυτεχνείου, ζητά συγνώμη από τον ελληνικό λαό, για τα δεινά που του επεσώρευσαν οι εκπρόσωποί του.
Το Πολυτεχνείο, ως προαναφέρεται, εκτός του ότι έφερε σκληρότερη δημοκρατία, με επακόλουθο μία εθνική τραγωδία , ανέστειλε και τις δρομολογημένες πολιτικές εξελίξεις, που θα οδηγούσαν σε μία άλλη δημοκρατία, διαφορετική από αυτή που ζήσαμε μέχρι σήμερα.
Οι εκπρόσωποί του, που αναφέρονται ως «γενιά του Πολυτεχνείου» και όσοι την σιγόνταραν, εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο τις συνθήκες και τις συγκυρίες που προέκυψαν με την μεταπολίτευση, συγκρότησαν μια δημοκρατία με νέα ήθη. Μία δημοκρατία, στην οποία τα πάντα επιτρέπονται, μία δημοκρατία που ισοπέδωσε αρχές και αξίες, γέννησε και εξέθρεψε την διαφθορά, την ρεμούλα, και την διαρπαγή του δημόσιου πλούτου. Μια δημοκρατία που καταδημαγώγησε τον ελληνικό λαό, τον εξαχρείωσε και τελικά τον εξαθλίωσε. Τώρα όλοι τους μοιρολογούν τάχα επί των ερειπίων, έτοιμοι να μας σώσουν, αλλά και να επωφεληθούν από αυτά.
Ο μεγάλος ρήτορας της αρχαιότητος Δημοσθένης είχε πει σε έναν από τους τέσσερες Φιλιππικούς λόγους του: «Η αναισχυντία των δημαγωγών, είναι η αιτία καταστροφής των δημοκρατιών».
Αν στα μέχρι τώρα εκτεθέντα υπάρχουν αμφισβητήσεις, νομίζω ότι όσοι θέλουν να τις εκφράσουν, οφείλουν να παραθέσουν στοιχεία και όχι γενικόλογες θεωρίες και απόψεις.
Είναι, νομίζω, καιρός να διερωτηθούμε όλοι, για το ποιος τελικά κέρδισε από όλη αυτή την ιστορία.
14-11-2017
Ιωάννης Ε. Βασιλόπουλος
Αξ/κός ΕΛ-ΑΣ ε.α.
(που δηλώνω πως δεν είμαι σταγονίδιο. Σταγονίδια κατά Ευαγγ. Αβέρωφ ήταν τα κατάλοιπα της χούντας)