Τα συνθήματα «Έξω οι βάσεις» και «Απόψε πεθαίνει η Δεξιά» χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για να ενισχύσουν το ηθικό της εκλογικής πελατείας στις προεκλογικές μάχες για τη διανομή του κράτους-λαφύρου. Άλλωστε και το αντίπαλο στρατόπεδο χρησιμοποίησε εξίσου διχαστικά συνθήματα, όπως το «Κάτω η χούντα του ΠΑΣΟΚ», χωρίς η ηγεσία του να τα πιστεύει πραγματικά. Σε κάθε περίπτωση το ΠΑΣΟΚ, όπως και τα περισσότερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στην Ευρώπη, κυριάρχησε στις εκλογικές αναμετρήσεις πλειοδοτώντας στις υποσχέσεις για αύξηση των κρατικών δαπανών, πάνω στις οποίες βασίζεται το κράτος πρόνοιας.
Τα θεμέλια της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας άρχισαν να τρίζουν από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, λόγω των αλλαγών που προκάλεσαν στην παραγωγική βάση η εξέλιξη της τεχνολογίας (που μεταξύ άλλων επιτάχυνε την αποβιομηχάνιση), η «μετανάστευση» επιχειρήσεων στην πρώην κομμουνιστική Ανατολή και ο πολιτιστικός φιλελευθερισμός της παγκοσμιοποίησης που σάρωσε τα εθνικιστικά στερεότυπα. Μέσα σε αυτό το πολιτικό πλαίσιο, ο Βρετανός Εργατικός Τόνι Μπλερ, ο Γερμανός Σοσιαλδημοκράτης Γκέρχαρντ Σρέντερ και ο Έλληνας πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Κώστας Σημίτης διάβηκαν τον Ρουβίκωνα και ακολουθώντας μονεταριστική πολιτική (που αδικαιολόγητα χαρακτηρίζεται στην Ελλάδα ως «νεοφιλελεύθερη») οδήγησαν την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία σε νέες λεωφόρους.
Στο εσωτερικό των κομμάτων όμως, εξακολουθούσε να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μελών, που δεν είδε με καλό μάτι τη μονεταριστική στροφή και ζητούσε επιστροφή στην εποχή της πλειοδοσίας για τις κοινωνικές δαπάνες. Αυτά τα μέλη του ΠΑΣΟΚ αρχικώς ενθουσιάστηκαν το 2010 όταν ο Γιώργος Παπανδρέου είπε «λεφτά υπάρχουν», αλλά τελικώς εγκατέλειψαν το κόμμα δύο χρόνια αργότερα, όταν διαπίστωσαν ότι τα δανεικά πληρώνονται με μελλοντικούς φόρους και αυστηρή… μονεταριστική πολιτική. Μπορεί λοιπόν το ΠΑΣΟΚ να επιστρέψει ηγεμονικά στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, σε μια εποχή που η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δείχνει ότι «λεφτά υπάρχουν»; Στην ερώτηση αυτή καλείται να απαντήσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, εκθέτοντας με σαφήνεια την οικονομική πολιτική του κόμματός του -και κυρίως πείθοντας τους πολίτες ότι για την ανάπτυξη δεν είναι μονόδρομος η στήριξη της Νέας Δημοκρατίας.
Θανάσης Λαγός
