Κυριακή, 14 Ιουλίου 2019 09:48

Παροχή κοινωφελούς εργασίας ως κύριας ποινής με τον νέο Ποινικό Κώδικα

Γράφτηκε από την
Παροχή κοινωφελούς εργασίας ως κύριας ποινής με τον νέο Ποινικό Κώδικα

 

Μία από τις σημαντικές αλλαγές με τον νέο Ποινικό Κώδικα είναι η παροχή κοινωφελούς εργασίας ως κύριας ποινής.

Η παροχή κοινωφελούς εργασίας μέχρι την 1η Ιουλίου είχε χαρακτήρα εναλλακτικού τρόπου έκτισης, ενώ τώρα αποτελεί αυτοτελή ποινή κατά τα ειωθότα του αγγλοσαξονικού δικαιικού συστήματος.

Ειδικότερα, με τον παλιό Ποινικό Κώδικα η παροχή κοινωφελούς εργασίας στην Ελλάδα αποτελούσε εναλλακτικό τρόπο έκτισης της στερητικής της ελευθερίας ποινής και μόνο για τους οικονομικά ασθενέστερους, που αδυνατούσαν να την εξαγοράσουν -κι αυτό εφόσον συμφωνούσε ή το ζητούσε εκείνος που καταδικάστηκε.

Πλέον, όμως, όπως εξηγεί στην "Ε" ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας Περικλής Ξηρογιάννης, οι κύριες ποινές κατά τον Ποινικό Κώδικα είναι: α) οι στερητικές της ελευθερίας, β) η χρηματική ποινή και γ) η προσφορά κοινωφελούς εργασίας.

 

ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΑ ΤΙΣ 720 ΩΡΕΣ

Ειδικά σε ό,τι αφορά την  παροχή κοινωφελούς εργασίας ο νέος Ποινικός Κώδικας προβλέπει ότι "δεν μπορεί να έχει διάρκεια ανώτερη των 720 ωρών ούτε να είναι κατώτερη των 100 ωρών, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά σε κάποιο άρθρο", λέει ο πρόεδρος του ΔΣΚ. Και προσθέτει ότι "κατά την επιμέτρηση της ποινής της παροχής κοινωφελούς εργασίας λαμβάνονται υπόψη η ηλικία, η κατάσταση της υγείας του υπαιτίου, καθώς και οι επαγγελματικές και οικογενειακές του υποχρεώσεις". Σε κάθε περίπτωση "στην απόφαση (σ.σ. στη δικαστική απόφαση) ορίζεται η μέγιστη διάρκεια παροχής της κοινωφελούς εργασίας, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 24 μήνες", διευκρινίζει.

 

ΚΙ ΑΝ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙ ΜΕ ΣΥΝΕΠΕΙΑ;

Στην απόφαση "καθορίζεται και η φυλάκιση ή η χρηματική ποινή που θα πρέπει να εκτίσει ο καταδικασθείς, αν δεν εκτελέσει με συνέπεια την κοινωφελή εργασία", παρατηρεί ο ίδιος. Επίσης, λέει, "4 ώρες κοινωφελούς εργασίας αντιστοιχούν προς μία ημέρα φυλάκισης ή μία ημερήσια μονάδα χρηματικής ποινής". Αν, όμως, "η εργασία παρέχεται από εκείνον που καταδικάστηκε ελλιπώς ή πλημμελώς με δική του υπαιτιότητα, ο εισαγγελέας εκτέλεσης της ποινής αφού λάβει υπόψη τη συχνότητα και σοβαρότητα της παραβίασης των υποχρεώσεων από τον καταδικασθέντα, τον βαθμό της υπαιτιότητάς του και το τμήμα της ποινής που εκτίθηκε, μπορεί: α) Να προβεί σε προειδοποίηση εκείνου που καταδικάστηκε, β) να παρατείνει την προθεσμία για την εκτέλεση της εργασίας μέχρι ένα επιπλέον έτος, γ) να επιτρέψει την εκτέλεση της χρηματικής ποινής που είχε καθοριστεί σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, αφού αφαιρέσει το ποσό που αναλογεί στην ήδη εκτελεσθείσα ποινή παροχής κοινωφελούς εργασίας, καθορίζοντας για κάθε 4 ώρες εργασίας μία ημερήσια μονάδα χρηματικής ποινής, δ) να διατάσσει την έκτιση μέρους της φυλάκισης που επιβλήθηκε σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, διάρκειας 10 ημερών έως ενός μηνός, ε) να διατάσσει την έκτιση της φυλάκισης που επιβλήθηκε σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, αφού αφαιρέσει τον χρόνο παροχής κοινωφελούς εργασίας, καθορίζοντας για κάθε 4 ώρες εργασίας μία ημέρα φυλάκισης.

 

ΠΟΤΕ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗ

"Οταν επιβάλλεται φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα 3 έτη και δεν συντρέχει περίπτωση αναστολής εκτέλεσης της ποινής (των άρθρων 99 και 100), η ποινή μετατρέπεται σε παροχή κοινωφελούς εργασίας (άρθρο 81), εκτός αν το δικαστήριο κρίνει, με ειδική αιτιολογία, ότι αυτή δεν είναι αρκετή για να αποτρέψει τον δράστη από την τέλεση άλλων εγκλημάτων", εξηγεί,

Επίσης, "προβλέπεται ότι ο καταδικαζόμενος σε ποινή φυλάκισης, που δεν υπερβαίνει συνολικά τα 5 έτη, μπορεί να δηλώσει προς το δικαστήριο ότι επιθυμεί να μετατραπεί το υπόλοιπο της ποινής του έως τον χρόνο τής υπό όρο απόλυσης σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, αφού θα έχει εκτίσει πραγματικά το ένα δέκατο αυτής". Σημειώνεται επίσης ότι "για τη μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, κάθε μήνας φυλάκισης αντιστοιχεί σε 40 ώρες κοινωφελούς εργασίας".

 

ΚΥΡΙΑ ΠΟΙΝΗ ΣΕ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑΤΑ

Η παροχή κοινωφελούς εργασίας προβλέπεται ως κύρια ποινή σε πλημμελήματα, όμως προφανώς "πρόκειται για ποινή επιβαλλόμενη σε πλημμελήματα μικρής βαρύτητας", διαπιστώνει ο Π. Ξηρογιάννης. Περιπτωσιολογικά, προσθέτει, από τα νέα άρθρα, "η παροχή κοινωφελούς εργασίας ως κύριας ποινής προβλέπεται σε αδικήματα όπως: σε περίπτωση συρροής λόγων μείωσης της ποινής, σε περίπτωση αδυναμίας καταβολής της χρηματικής ποινής, σε απόπειρα, έκθεση σε κίνδυνο αντιποίνων, προσβολή συμβόλων άλλου κράτους, αντιποίηση δημόσιας υπηρεσίας, πρόκληση και προσφορά στην τέλεση πλημμελήματος, διασπορά ψευδών ειδήσεων από αμέλεια, πλαστογραφία πιστοποιητικών, παρακώλυση συγκοινωνιών από αμέλεια, παρακώλυση τηλεπικοινωνιών από αμέλεια, εντελώς ελαφρά σωματική βλάβη, σωματική βλάβη από αμέλεια, αυτοδικία, προσβολή γενετήσιας ευπρέπειας, προσβολή μνήμης νεκρού, αντιγραφή προγραμμάτων υπολογιστών, κλοπή και υπεξαίρεση μικρής αξίας". Επίσης "περιλαμβάνεται στα αναμορφωτικά μέτρα σε βάρος ανηλίκου", ενώ "η ποινή της παροχής κοινωφελούς εργασίας δεν εκτελείται όταν συντρέχει με στερητική της ελευθερίας ποινή μεγαλύτερη των 3 ετών".

 

ΣΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΔΙΚΑΙΟ

Στο προηγούμενο Δίκαιο η κοινωφελής εργασία προβλεπόταν μόνο ως δυνατότητα μετατροπής της ποινής, οπότε "αν εκείνος που καταδικαζόταν δήλωνε ότι δεν θα μπορέσει να καταβάλει το ποσό της μετατροπής μέσα στην προθεσμία που όριζε η απόφαση, προβλεπόταν ότι το δικαστήριο μετατρέπει περαιτέρω τη χρηματική ποινή ή το πρόστιμο, εν όλω ή εν μέρει, σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, εφόσον συμφωνεί ή το ζητά εκείνος που καταδικάστηκε", εξηγεί τη διαφορά με πριν ο πρόεδρος του ΔΣΚ. Οριζόταν, λοιπόν ότι "η  κοινωφελής εργασία παρέχεται χωρίς αμοιβή σε υπηρεσίες του κράτους, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των νομικών προσώπων του δημόσιου τομέα ή σε μη κερδοσκοπικά κοινωφελή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή και άλλα, τα οποία ορίζονται με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης και τυχόν συναρμόδιων υπουργών". Προβλεπόταν ακόμη ότι "μπορεί επίσης να αφορά και σε παροχή υπηρεσιών προς τον παθόντα, αν υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του. Και ότι την εκτέλεση της κοινωφελούς εργασίας επιβλέπει ο επιμελητής κοινωνικής αρωγής, εκτός αν το δικαστήριο διατάξει διαφορετικά".

 

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΤΩΡΑ

Τώρα προβλέπεται ότι "η κοινωφελής εργασία θα πραγματοποιείται προς όφελος του κοινού σε δημόσιες υπηρεσίες, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή μη κερδοσκοπικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ορίζονται με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης και των κατά περίπτωση συναρμόδιων υπουργών". Επίσης, προβλέπεται ότι "μπορεί να αφορά και σε παροχή υπηρεσιών προς τον παθόντα, αν υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του", ενώ "ορίζεται ότι με την απόφαση του υπουργού θα ορίζονται επίσης η οργάνωση της παροχής κοινωφελούς εργασίας, η διαδικασία επιλογής, ανάθεσης και επίβλεψης της σχετικής εργασίας και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια".

 

ΓΙΑ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΟΡΘΑ

Ως θεσμός, λέει συμπερασματικά ο Π. Ξηρογιάννης, "λειτουργούσε ορθά, με την έννοια ότι σε περίπτωση μετατροπής της ποινής αλλά αδυναμίας πληρωμής ο καταδικασθείς θα οδηγείτο στη φυλακή". Αντίθετα, "με την παροχή κοινωφελούς εργασίας παρέμενε στην κοινωνία και μάλιστα πρόσφερε και κάτι. Η ίδια λογική υπάρχει στο νέο Δίκαιο". Απλώς, τώρα, "επειδή λογικά θα υπάρξει αύξηση των περιπτώσεων που θα επιβάλλεται, για να λειτουργήσει ορθά ο νέος θεσμός αφενός θα πρέπει να διασφαλιστεί ο έλεγχος της πραγματοποίησης που θα γίνεται από το δημόσιο φορέα που θα εκτελείται ή σε περίπτωση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου κατά τον τρόπο που θα ορίσει η υπουργική απόφαση, αφετέρου απαιτείται σημαντική οργάνωση στους φορείς", παρατηρεί καταλήγοντας.

 


NEWSLETTER