Πέμπτη, 07 Απριλίου 2016 15:44

Χρυσόστομος: “Ο εκκλησιαστικός λόγος σέβεται την πολιτισμική διαφορετικότητα”

Χρυσόστομος: “Ο εκκλησιαστικός λόγος σέβεται την πολιτισμική διαφορετικότητα”

 

Μία υψηλού επιστημονικού επιπέδου διάλεξη έδωσε χθες το απόγευμα ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, στο ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο «Ν. Πολίτης» του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, στο πλαίσιο του εβδομαδιαίου σεμιναρίου που διοργανώνει το Τμήμα Φιλολογίας σε συνεργασία με το Δήμο Καλαμάτας για τον πολιτικό λόγο.

Η ομιλία του ο κ. Χρυσοστόμου αφορούσε τον πολιτικό και τον θρησκευτικό λόγο, των οποίων εντόπισε μεν τη φαινομενολογική σύμπτωση, όπως είπε, αλλά κυρίως κατέδειξε τις ουσιαστικές διαφορές. Σχολίασε καταρχάς ότι, σε μια εποχή άκρατου βερμπαλισμού όπως η δική μας, τα όρια μεταξύ των δύο αυτών λόγων είναι πράγματι δυσδιάκριτα -ενώ συχνά επίσης ο μεν πολιτικός λόγος εκπίπτει προς τον λαϊκισμό, ο δε θρησκευτικός προς τον ηθικισμό. Αναφέρθηκε κατόπιν στα επιμέρους ειδικά γνωρίσματα τόσο του πολιτικού όσο και του θρησκευτικού λόγου: Μεταξύ άλλων επισήμανε ότι ο πολιτικός λόγος οριοθετεί έναν ιδεολογικό χώρο, οπότε δεν νοείται καν χωρίς την ύπαρξη ενός αντιπάλου, και στοχεύει στην κατάκτηση της εξουσίας χρησιμοποιώντας συνήθως έννοιες με αυξημένη ηθική βαρύτητα, όπως «πατρίδα», «έθνος» κ.λπ., τις οποίες μετατρέπει σε προπαγάνδα. Ταυτόχρονα επικοινωνεί με διάφορα ρητορικά σχήματα και σύντομα συνθήματα με αλληλοαναιρούμενους όρους, δημιουργώντας μια σύγχυση από την οποία επωφελείται. Για τον θρησκευτικό λόγο είπε ότι είναι μέσο νομιμοποίησης των θρησκευτικών εξουσιών, έχει το χαρακτηριστικό του «αυταπόδεικτου», ενώ κάνει επίκληση της άνωθεν εξουσίας και της σωτηρίας όπως και ο πολιτικός λόγος… όμως κάπου εδώ σταματούν και οι ομοιότητες μεταξύ τους, όπως παρατήρησε ο κ. Χρυσόστομος.

Για να εξηγήσει τις διαφορές μεταξύ πολιτικού και θρησκευτικού λόγου, αναφέρθηκε σε έννοιες όπως η αλήθεια, η οποία κατά την Εκκλησία δεν είναι συγκυριακή αλλά αφορά «τον όλον άνθρωπο», και κυρίως η ελευθερία -τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο αυτή ορίζεται απλώς αντιθετικά ως προς την υποδούλωση από μια άλλη οντότητα. Αντίθετα, στο θρησκευτικό πλαίσιο η ελευθερία του ανθρώπου δεν είναι ούτε τότε δεδομένη, παρά προκύπτει μόνο από την κοινωνία του με οτιδήποτε είναι έξω από τον εαυτό του -άρα η πραγματική απελευθέρωση αφορά τον παραμερισμό των εμποδίων αυτής της κοινωνίας. Η ελευθερία λοιπόν είναι ένα ζήτημα υπαρξιακό, όχι νομικό, είπε ο μητροπολίτης, φέρνοντας μάλιστα ως παράδειγμα τον έρωτα, ο οποίος ως κοινωνία δύο ανθρώπων αποτελεί κίνηση ελευθερίας -όσο κι αν κοινωνικά η ελευθερία αυτή μπορεί να χαρακτηρίζεται και ως «σκλαβιά». 

Ο κ. Χρυσόστομος τόνισε σχετικά ότι ο εκκλησιαστικός λόγος σέβεται την πολιτική ή πολιτισμική διαφορετικότητα του άλλου, εξηγώντας μάλιστα πως όταν είναι κανείς ασύδοτος απέναντι στον άλλο, δεν είναι ελεύθερος. Καταλήγοντας στη συγκριτική του προσέγγιση, ανέφερε ότι ο εκκλησιαστικός λόγος είναι σημαντικότερος από τον πολιτικό, καθώς δεν υπηρετεί σκοπιμότητες, αφορά αποκλειστικά τη ζωή και την προοπτική της, ενώ η τιμιότητά του δεν διασώζεται από πρόσωπα αλλά είναι εδραιωμένη στην Ιστορία. 

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης με το κοινό, η οποία ακολούθησε, ο μητροπολίτης Μεσσηνίας είπε «ότι ο πολιτικός λόγος δεν ενδιαφέρεται να δώσει μια συνολική προοπτική -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και πολιτικοί με ένα τέτοιο όραμα, αλλά αυτούς… τους σκότωσαν». Αναφερόμενος στους πρόσφυγες, δήλωσε απερίφραστα ότι πρέπει να τους δείξουμε την ανθρωπιά μας, λέγοντας χαρακτηριστικά πως αν λειτουργήσουμε ως «εμείς εδώ» και «εσείς από εκεί», αυτό το «εσείς»… θα γίνει ISIS. Yποστήριξε μάλιστα ότι τα ακραία ισλαμικά κινήματα, που τρομοκρατούν και την Ευρώπη, απλώς αναδύονται καλύπτοντας τα κενά που αφήνει η ίδια η Ευρώπη, η οποία δεν μπορεί να λειτουργήσει πια συνεκτικά στο ίδιο της το σώμα. 

Τέλος ο κ. Χρυσόστομος αναφέρθηκε και στο μάθημα των Θρησκευτικών ως «υποχρεωτικό και αναγκαίο για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης ανθρώπινης προσωπικότητας», όπως ακριβώς η Ιστορία, η Φιλοσοφία και η Κοινωνιολογία. Απέρριψε μάλιστα τις αιτιάσεις περί «κατήχησης» και «κατηχητικών», λέγοντας πως δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο ως προς το σχολικό μάθημα -και συμπληρώνοντας πως ο ίδιος δεν έχει πάει στο κατηχητικό, ούτε έγινε ποτέ κατηχητής.