Αξίζει να σημειωθεί ότι, σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά στην Ελλάδα έχουν τουλάχιστον ένα ζώο συντροφιάς, ενώ παράλληλα η χώρα μας έχει, δυστυχώς, έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς αδέσποτων ζώων στον αστικό ιστό και στην περιφέρεια.
Το νομοσχέδιο προβλέπει στείρωση όλων των αδέσποτων σκυλιών και γατιών εντός της επόμενης διετίας, με ευθύνη της αυτοδιοίκησης.
ΤΙ ΑΦΟΡΑ Ο ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ
Το σχέδιο νόμου κομίζει μια νέα φιλοσοφία για τη φροντίδα των δεσποζόμενων και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και, ιδίως, των σκυλιών και των γατιών.
Οι κύριοι άξονες:
- Οι δήμοι παραμένουν υπεύθυνοι για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, αλλά αποκτούν πλέον τους αναγκαίους πόρους για τη διαχείρισή τους.
- Σημαντική οικονομική και υλικοτεχνική ενίσχυση των δήμων για στειρώσεις και φιλοξενία αδέσποτων ζώων.
- Αναγνωρίζεται ο κομβικός ρόλος των φιλοζωικών οργανώσεων στη μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και προβλέπεται δυνατότητα ενίσχυσής τους από τους ΟΤΑ.
- Δημιουργείται το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, στο οποίο καταγράφονται οι σκύλοι και οι γάτες (δεσποζόμενα και αδέσποτα) και το ιατρικό ιστορικό τους, οι φιλοζωικές οργανώσεις, τα καταφύγια, οι εκτροφείς, τα ζώα που διατίθενται για εθελοντική αιμοδοσία, καθώς και τα αδέσποτα προς υιοθεσία.
- Η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων καθίσταται κακούργημα, με απειλούμενη ποινή έως και 10 χρόνια κάθειρξη. Επίσης, ο πυροβολισμός, ο εκούσιος τραυματισμός με βαριά σωματική βλάβη, τα κρυοπαγήματα, η θερμοπληξία, η ηλεκτροπληξία, οι μάχες μεταξύ ζώων, η κτηνοβασία, αναφέρονται ρητά πλέον στον νόμο ως κακουργήματα, με την ίδια ποινή (έως 10 χρόνια).
- Προβλέπεται η στείρωση όλων των δκυλιών και γατιών, με ορίζοντα διετίας για την έναρξη εφαρμογής του μέτρου.
Ο ΤΡΟΠΟΣ
Στη διαχείριση του προγράμματος των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων, την ευθύνη έχουν οι δήμοι της χώρας. Το υπουργείο Εσωτερικών, ως αρμόδιο για την αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο και την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς, ώστε να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός. Οι οριζόντιες πολιτικές, που αφορούν τα θέματα υγείας των ζώων και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις ζωονόσους, παραμένουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Άλλωστε η μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας ήταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ.
Η ΕΥΘΥΝΗ
Είναι υποχρέωση των δήμων να έχουν πλήρες επιχειρησιακό σχέδιο για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Παράλληλα είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν ή να είναι συμβεβλημένοι με καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα, ώστε να φιλοξενούνται εκεί τα ζώα συντροφιάς. Οι δήμοι είναι αρμόδιοι για την καταγραφή, τη σήμανση και τη στείρωση όλων των αδέσποτων ζώων που βρίσκονται στα όριά τους. Μέσω του νέου προγράμματος «Άργος» χρηματοδοτείται η παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού (όπως οχήματα περισυλλογής αδέσποτων) και η κάλυψη του κόστους σήμανσης και στειρώσεων των αδέσποτων, καθώς και της δημιουργίας καταφυγίων, κτηνιατρείων, αποτεφρωτηρίων.
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ
Το κράτος εξασφαλίζει τους απαραίτητους πόρους, διευκολύνει τη δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και εξορθολογίζει τις διαδικασίες, ώστε κανένας δήμος να μην έχει δικαιολογία για να μην εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη πολιτική για τα ζώα συντροφιάς. Παράλληλα, για πρώτη φορά εισάγονται δείκτες απόδοσης, οι οποίοι είναι δημόσια αναρτημένοι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη λογοδοσία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος αλλά και τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Για πρώτη φορά το υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να επιβάλει σοβαρές (και χρηματικές) ποινές σε όσους δήμους δεν εφαρμόζουν αποτελεσματική διαχείριση των ζώων συντροφιάς.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΖΩΩΝ
Στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του νέου νόμου, οι φιλοζωικές οργανώσεις μπορούν να συνεργάζονται με τους δήμους, να σημαίνουν και να στειρώνουν αδέσποτα ζώα, σε συμβεβλημένους με το δήμο κτηνιάτρους. Εναλλακτικά (συμπεριλαμβανομένων και των φιλόζωων ιδιωτών), μπορούν και σε κτηνιάτρους της επιλογής τους, εφόσον θέλουν να καλύψουν οι ίδιοι το κόστος, ακόμα και χωρίς να υπάρχει συμφωνία με τον οικείο δήμο.
Για πρώτη φορά, δίνεται στις φιλοζωικές οργανώσεις η δυνατότητα να περισυλλέγουν και να φροντίζουν αδέσποτα ζώα ως προσωρινοί ιδιοκτήτες τους, θωρακίζοντας τον ρόλο και το έργο τους. Παράλληλα μπορούν να συμμετάσχουν στην πανελλήνια πλατφόρμα υιοθεσιών, αναρτώντας αγγελίες για υιοθεσία αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
ΣΤΕΙΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ
Μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων προέρχεται από ανεπιθύμητες γέννες δεσποζόμενων ζώων. Είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη-κηδεμόνα να μεριμνά και για τη στείρωση του ζώου. Έτσι, το νομοσχέδιο προβλέπει μια σχεδόν διετή μεταβατική περίοδο για την έναρξη της υποχρεωτικής στείρωσης, και επιπλέον ένα ακόμη έτος για τις διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράλειψης.
Για πρώτη φορά οι δήμοι μπορούν να δώσουν κίνητρα για τη στείρωση, τα οποία μπορούν να είναι μείωση οικιακών δημοτικών τελών για τους συνεπείς ιδιοκτήτες ζώων, αλλά και παροχή voucher για στείρωση, σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
ΠΡΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ
Εισάγονται επιπλέον κανόνες λειτουργίας, τους οποίους πρέπει να τηρούν τόσο τα δημοτικά όσο και τα μη δημοτικά καταφύγια. Κάθε καταφύγιο διατηρεί, προφανώς, την υποχρέωσή του να έχει κατάλληλες εγκαταστάσεις και συμβεβλημένο κτηνίατρο, ενώ πρέπει να διαθέτει και το απαραίτητο προσωπικό για την καθαριότητα και φροντίδα των ζώων, με 14ωρη τουλάχιστον παρουσία ημερησίως. Ορίζονται υποχρεωτικά ώρες επισκέψεων, ώστε τα καταφύγια να είναι προσβάσιμα σε όλους, όπως επίσης και η υποχρέωση τήρησης ενημερωμένης ιστοσελίδας, με όλες τις πληροφορίες για τα ζώα που φιλοξενούνται στα καταφύγια. Παράλληλα, το μητρώο καταφυγίων εξασφαλίζει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία όλων (συμπεριλαμβανομένων των δήμων) όσοι λειτουργούν καταφύγια.
ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΕΣ ΠΟΙΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ
Ο φόνος και ο βασανισμός ζώου είναι ήδη σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και έχουν, εκτός από ποινικές, μεγάλες διοικητικές ποινές. Άλλωστε, η συγκεκριμένη κυβέρνηση έκανε κακούργημα τον φόνο και τον βασανισμό του ζώου (νόμος 4745/2020). Με το νομοσχέδιο αυτό, κακούργημα πλέον καθίσταται και η εγκατάλειψη νεογέννητου ζώου. Οι απειλούμενες ποινές για τις παραβάσεις αυτές είναι κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Επίσης, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου (όπως ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησής του, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η μη προβλεπόμενη εργασία για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη), θεωρούνται κακοποίηση και τιμωρούνται (όπως και η εγκατάλειψη) με φυλάκιση από 1 έως 5 έτη και χρηματική ποινή έως 18.000 ευρώ, ενώ παράλληλα προβλέπεται και διοικητικό πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ.
Η δηλητηρίαση του ζώου (φόλες) εντάσσεται στις κακουργηματικού χαρακτήρα παραβάσεις και επιφέρει ποινή κάθειρξης έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα επιφέρει και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Όποιος έχει καταδικαστεί για κακοποίηση ζώου συντροφιάς δεν μπορεί να οριστεί ως ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών. Παράλληλα, το ίδιο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί να απασχολείται, εθελοντικά ή με αμοιβή, σε αντικείμενο σχετικό με ζώα.
ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΖΩΩΝ
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μέσω του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ), θα ξέρουμε σε πραγματικό χρόνο τον αριθμό των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων συντροφιάς (σκύλοι - γάτες), τον αριθμό των αδέσποτων που διαχειρίζεται κάθε δήμος, τον αριθμό των ζώων προς υιοθεσία και το ιστορικό υγείας κάθε ζώου. Στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς περιλαμβάνονται:
- Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς. Το σύνολο των δεσποζόμενων και αδέσποτων σκυλιών και γατιών, μαζί με τα στοιχεία του ιδιοκτήτη – κηδεμόνα τους. Πλέον στο μητρώο θα καταγράφονται και τα ιατρικά και κλινικά δεδομένα των σκύλων και γατών, ώστε αυτά να είναι άμεσα προσβάσιμα και από τον ιδιοκτήτη αλλά και από οποιονδήποτε κτηνίατρο σε όλη τη χώρα εφόσον υπάρξει ανάγκη.
- Μητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων. Στο μητρώο αυτό καταχωρίζονται όλα τα αναγνωρισμένα και νομίμως λειτουργούντα φιλοζωικά σωματεία, ώστε να υπάρχει ξεκάθαρη δημόσια εικόνα για τα φιλοζωικά σωματεία, τα στοιχεία επικοινωνίας τους και το έργο που αυτά επιτελούν σε συνεργασία με τους δήμους. Απαραίτητο στοιχείο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα διαχείρισης αδεσπότων και στο πρόγραμμα υιοθεσιών είναι η εγγραφή σε αυτό το μητρώο.
- Μητρώο Καταφυγίων, στο οποίο εγγράφονται όλα τα νομίμως λειτουργούντα καταφύγια σκύλων και γατών της χώρας. Εκεί καταχωρίζεται η ακριβής τοποθεσία τους, τα στοιχεία επικοινωνίας, ο υπεύθυνος διαχείρισής τους, καθώς και οι ώρες επισκέψεων από το κοινό. Καταφύγια μπορούν να λειτουργούν οι δήμοι, σύνδεσμοι δήμων, τα εγγεγραμμένα στο μητρώο φιλοζωικά σωματεία και ιδιώτες φιλόζωοι.
- Μητρώο Εκτροφέων. Για πρώτη φορά γίνεται πλήρης καταγραφή των νομίμως λειτουργούντων εκτροφέων, ώστε η δημόσια αυτή πληροφορία να είναι στη διάθεση οποιουδήποτε θέλει να αγοράσει ζώο συντροφιάς από εκτροφέα, βάζοντας τέλος στο παράτυπο εμπόριο ζώων συντροφιάς.
- Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων συντροφιάς. Ίσως το πιο σημαντικό μητρώο: Σε αυτό, όποιος θέλει να υιοθετήσει ένα αδέσποτο, σκύλο ή γάτα, μπορεί να επιλέξει όποιο θέλει από ένα καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα.
- Πλατφόρμα εθελοντική αιμοδοσίας ζώων συντροφιάς. Πάντα με βάση τις αρχές της κτηνιατρικής επιστήμης, δημιουργείται αυτό το μητρώο στο οποίο δηλώνονται οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς που εθελοντικά επιθυμούν να τα διαθέσουν για αιμοδοσία.
ΑΛΛΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ
- Εκπαίδευση των σωμάτων ασφαλείας σχετικά με τη φιλοζωία και την ευζωία των ζώων.
- Ειδική γραμμή και εφαρμογή, για υποδοχή καταγγελιών για κακοποίηση ζώων. Οι καταγγελίες αυτές τίθενται υπόψη των ελεγκτικών αρχών.
- Ίδρυση και λειτουργία περιφραγμένων πάρκων σκύλων από τους δήμους.
- Πρόβλεψη λειτουργίας κοιμητηρίων και νεκροταφείων σκύλων και από τους δήμους.
