Ο κ. Προκοβάκης διαφωνεί με τη συνεργασία της Ενωσης Μεσσηνίας με ιδιωτική επιχείρηση, ξεκαθαρίζοντας ότι «αυτό δεν λέει ότι είμαι εναντίον συνεργασιών, πάντα όμως με όρους ισοτιμίας». Ζητεί να υπάρξει γενναία ρύθμιση στα "κόκκινα" δάνεια της ΑΤΕ που χρησιμοποιήθηκαν είτε για την αγορά γης ή αγορά εργαλείων ή για την καλλιέργεια. Περιγράφει την κατάσταση του ελαιολάδου στη χώρα μας με τρεις λέξεις: «Ανικανότητα, προχειρότητα, αναξιοπιστία» κι εκφράζει τη θλίψη του για τη μη επέκταση του ΠΟΠ Καλαμάτα στις ελιές Καλαμών, γιατί «ένα όνειρο της Νότιας Πελοποννήσου παραμένει μετά από 7 χρόνια από την πρώτη απόφαση, ακόμα όνειρο και υπέρ αυτών που καπηλεύονται το όνομα του ΠΟΠ».

- Δικαιώθηκε η απόφασή σας για μετατροπή της ΕΑΣ Λακωνίας σε Ανώνυμη Συνεταιριστική Εταιρεία; 

«Ούτε δικαιώθηκε, ούτε απέτυχε, διότι ακόμα επιμένουμε να παραμείνουμε και παραμένουμε έως σήμερα Ενωση. Εχουμε ξεκινήσει έναν τεράστιο αγώνα και ελπίζουμε στο τέλος να δικαιωθούμε. Εάν όχι, τότε δεν υπάρχει άλλος έντιμος δρόμος παρά μόνο η μετατροπή σε ΑΕΣ. Οταν, δε, κοιτάζω δίπλα μου, δηλαδή στη Μεσσηνία και όταν δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, είμαι ακόμα πιο βέβαιος ότι η μετατροπή σε ΑΕΣ είναι η σωστή επιλογή».

- Τελικά ο νέος νόμος βελτίωσε τα πράγματα στο συνεταιριστικό κίνημα; Αναβάθμισε το ρόλο του ή το οδήγησε ακόμα περισσότερο στην απαξίωση;

«Οι ατομικές βόμβες που πέσανε στο Ναγκασάκι και στην Χιροσίμα διέλυσαν ένα κομμάτι της χώρας της Ιαπωνίας δημιουργώντας χιλιάδες θύματα. Ο 4015/11 διέλυσε παντελώς το συνεταιριστικό κίνημα, έχοντας θύματα το 100% των συνεταιριστών. Εδωσε το δικαίωμα να συκοφαντηθεί συλλήβδην όλο το συνεταιριστικό κίνημα. Προσπάθησε να στρέψει την αγανάκτηση των αγροτών επί δικαίων και αδίκων. Η αξιοπιστία του συνεταιριστικού κινήματος έφτασε το ναδίρ. Αλλά εκεί που απέτυχε παταγωδώς, ήταν στην κεντρική ιδέα της εισήγησης κατά την ψήφισή του, η δήθεν εξυγίανση του συνεταιριστικού κινήματος και των οργανώσεών του. Εσείς αντιληφθήκατε κάτι τέτοιο δίπλα σας; Τα προβλήματα της αρχαιότερης συνεταιριστικής οργάνωσης της χώρας με τη μετατροπή της λύθηκαν ή οξύνθηκαν; Η αξιοπιστία ανέβηκε ή έπεσε; Αρα έχετε και εσείς και οι αναγνώστες σας ζωντανό παράδειγμα. Σας έχω πει και παλαιότερα ότι ο Ν. 4015/11 ψηφίστηκε για συγκεκριμένους λόγους: Κάποιοι στην Μεσσηνία το γνωρίζουν καλά. Είχαν νευραλγικές θέσεις κατά την ψήφισή του. Ρωτήστε τους. Τελειώνοντας, θα ήθελα να προσθέσω ότι το τρελό για μένα είναι γιατί η σημερινή κυβέρνηση επιμένει στην εφαρμογή του, όταν ήταν αντίθετη το Σεπτέμβριο του 2011 κατά την ψήφισή του, παρότι βλέπει ότι η δημοτικότητά της στον αγροτικό κόσμο βυθίζεται κάθε μέρα και πιο βαθιά. Κρίμα, γιατί στενοί συνεργάτες της το παίζουν και παραγωγοί. Και δεν βλέπουν ότι έχουν ευνουχίσει τα αγροτικά τους στελέχη, που θα μπορούσαν να στηρίξουν στα καφενεία των χωριών ό,τι θετικό γίνεται. Δεν τα λένε αυτά κατά Μαξίμου μεριά κάποιοι κολλητοί τους φίλοι από τη Μεσσηνία; Αλλά ξέχασα, για τους φίλους από τη Μεσσηνία αυτά είναι ψιλοπράγματα. Αυτούς τους ενδιαφέρουν τα δικά τους υπαρξιακά προβλήματα».

- Πολλές συνεταιριστικές οργανώσεις είναι χρεωμένες μέχρι το λαιμό και ενδεχομένως αμφισβητούμενης βιωσιμότητας. Ποιοι λόγοι δημιούργησαν αυτή την κατάσταση και κατά πόσον είναι δυνατή -κατά τη γνώμη σας- η αναστροφή της;

«Εχετε δίκιο. Η μεγάλη πλειοψηφία των δευτεροβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων και οι περισσότερες τριτοβάθμιες κλαδικές είναι υπερχρεωμένες και για τις περισσότερες από αυτές δεν υπάρχει δρόμος γυρισμού. Πρέπει να ανοίξω μια παρένθεση και να πω οποία ουτοπία; Με τον 4015 όσοι μετατράπηκαν σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς, γιατί σε Α.Ε.Σ. δεν μπορούσαν εάν δεν είχαν καθαρή θέση, θα εξυγιαίνονταν. Οχι μόνο δεν εξυγιάνθηκαν, αλλά έπεσαν σε

απόλυτη ανυποληψία. Κλείνοντας την παρένθεση, θα μπορούσα να σας πω ότι εάν κάποιες από αυτές έμεναν Ενώσεις με σωστές διοικήσεις που θα λειτουργούσαν με καθαρά οικονομικούς όρους και όχι με κριτήρια κομματικά που θα τους επέβαλλαν οι πάτρωνές τους, θα ήταν δυνατή η αναστροφή του κλίματος. Διότι εκεί που φεύγουν οι πάτρωνες, έρχεται η αγάπη του κόσμου και αγκαλιάζει την προσπάθεια.

Θέλω επίσης να επισημάνω ότι συνεταιριστικές οργανώσεις Α' βαθμού που έχουν παραγωγή δεν είχαν και δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα».

- Μέσα στο οικονομικό κλίμα που δημιουργείται μπορούν να υπάρξουν βιώσιμες συνεταιριστικές οργανώσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις;

«Ενα είναι σίγουρο, ότι στο δύσκολο οικονομικό κλίμα που έχουμε, δεν ευνοούνται προσπάθειες μεμονωμένες. Ισως όμως, για προσπάθειες μαζικές και οργανωμένες με προϊόν στα χέρια τους και χρησιμοποιώντας τους σύγχρονους κανόνες της αγοράς, ίσως ξαναλέω, να είναι ευλογία. Διότι έχουν το προϊόν και δεν χρειάζονται μεγάλη χρηματοδότηση. Αυτό που πιθανόν να επιβάλλεται σε αυτή την δύσκολή οικονομική συγκυρία είναι οι συγχωνεύσεις και οι συνεργασίες μικρών ομάδων για να επιτύχουν οικονομίες κλίμακος και για να έχουν επαρκή προϊόντα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της αγοράς».

- Ποια είναι η γνώμη σας για την απόφαση σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην Ελλάδα;

«Ισως είναι το καλύτερο δυνατό που μπορούσε να γίνει κάτω από τις προϋποθέσεις που έγινε. Θα ρωτήσει εύλογα κανείς, αν θα μπορούσαν να υπάρξουν καλύτερες λύσεις. Αβίαστα θα έλεγα ναι. Και πάλι θα ρωτήσει κάποιος γιατί δεν υπήρξαν. Θα απαντούσα ότι η παρούσα ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είχε μόνο 40 ημέρες αφότου ανέλαβε, για να καταλήξει στην πρόταση που θα υπέβαλλε στην Κομισιόν. Και είναι

σε όλους γνωστό ότι δεν βρήκαν ούτε μια γραμμή πρότασης να έχει αφήσει πίσω του ο πιο αποτυχημένος υπουργός που πέρασε μετά την μεταπολίτευση και χειρίστηκε την τύχη του αγροτικού κόσμου σε αυτές τις δύσκολες συγκυρίες. Το ερώτημα είναι γιατί έμεινε τόσο πολύ ένας τόσο αποτυχημένος υπουργός; Εκτός αν κάποιοι στο Μέγαρο Μαξίμου έβλεπαν το μαύρο - άσπρο. Αν πάλι ερωτηθεί κανείς γιατί κάποια ΜΜΕ τον υποστήριζαν με πάθος, εάν κάποιος σκαλίσει μεθοδικά κάτι θα ανακαλύψει».

- Η ρήτρα για μέγιστη μείωση 30% σε σχέση με τις επιδοτήσεις που παίρνουν σήμερα οι αγρότες βάλλεται από κάποιες πλευρές με το επιχείρημα ότι κερδίσουν και πάλι εκείνοι που πανώγραφαν. Ποια είναι η δική σας άποψη;

«Οι κατηγορίες που εκφράζονται από κάποιες πλευρές, ότι η ρήτρα του 30% διατηρεί κάποιες στρεβλώσεις του παρελθόντος, έχουν δίκιο. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που τα δικαιώματα που είχαν κατοχυρώσει ήταν πραγματικά και προέρχονταν από εντατικοποίηση της καλλιέργειάς τους. Αν δεν υπήρχε ο συγκεκριμένος κόφτης, ορισμένοι θα αδικούνταν κατάφωρα. Ισως είναι η χρυσή τομή. Το δίκαιο θα ήταν να ξαναρχίσουν όλα από την αρχή, και το δικαιότερο να έπαιρναν την επιδότηση αυτοί που παράγουν πραγματικά. Υπήρξε στο παρελθόν και δημιουργήθηκαν τερατουργήματα. Πιθανόν πολλοί να είχαν αρκετές ιδέες για το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα η νέα ΚΑΠ, ας όψεται όμως ο "μεγάλος" υπουργός, όπως ανέφερα και παραπάνω».

- Η Ενωση Μεσσηνίας που μετατράπηκε σε πρωτοβάθμιο συνεταιρισμό (αλλά και άλλοι συνεταιρισμοί) ήρθε σε απ’ ευθείας συμφωνία με ιδιώτη, στον οποίο παραχωρεί σήματα και εγκαταστάσεις για 20 χρόνια. Ποια είναι η γνώμη σας για τέτοιου είδους συμφωνίες;

«Καταρχήν να δούμε εάν ήταν επιτυχής η μετατροπή της Ενωσης σε Α.Σ. Σήμερα όποιον και να ρωτήσεις θα σου πει ότι ήταν καθαρή αποτυχία. Μια κραταιά συνεταιριστική οργάνωση έγινε μαγαζάκι ολίγων μελών. Επί του προκειμένου για οποιαδήποτε συμφωνία με τον οποιοδήποτε ιδιώτη ή φορέα απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εξυπηρετούνται πρωτίστως οι σκοποί και τα συμφέροντα της οργάνωσης, των παραγωγών και της ευρύτερης περιοχής γενικότερα. Εάν αυτό επιτευχθεί, τότε είναι συμφέρουσα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η δική μου γνώμη είναι όχι. Και είναι όχι για δυο συγκεκριμένους λόγους: 1ον. Η Ενωση Μεσσηνίας είναι κάτοχος δυο μεγάλων brand. Του ΠΟΠ ελαιόλαδου και ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας και μην ξεχνάμε ότι η λέξη Καλαμάτα στα τρόφιμα είναι ό,τι είναι η Σπάρτη και η Αθήνα στον πολιτισμό, και 2ον. Εάν αυτά που δημοσιεύτηκαν για την συμφωνία είναι η πραγματικότητα, τότε αβίαστα συμπεραίνει κάποιος, ότι εάν πιαστεί το μέγιστο των στόχων που θέτει η συμφωνία, τα χρήματα που θα φτάσουν στην οργάνωση δεν θα εξυπηρετήσουν ούτε τους τόκους των υποχρεώσεών της προς τις τράπεζες. Συμπεραίνοντας, πάντα κατά τη δική μου άποψη, άλλες λύσεις θα έπρεπε να αναζητηθούν. Αυτό δεν λέει ότι είμαι εναντίον συνεργασιών πάντα όμως με όρους ισοτιμίας».

- Τον τελευταίο καιρό προωθείται σε έκταση από τις τράπεζες η πρακτική της συμβολαιακής γεωργίας. Ποια είναι η άποψή σας για το ζήτημα αυτό και κατά πόσο βοηθάει την ανάπτυξη της γεωργίας;

«Η συμβολαιακή γεωργία δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι είναι σωστό μέτρο και προσφέρει σιγουριά και ανακούφιση στους παραγωγούς. Αλλά το σύνηθες είναι η συμβολαιακή γεωργία να γίνεται μεταξύ της επιχείρησης και του ή των παραγωγών. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν γίνεται αυτό, αλλά παρεμβαίνουν τα πιστωτικά ιδρύματα. Αυτό είναι ακόμα καλύτερο, γιατί υπάρχει σίγουρη διασφάλιση των χρημάτων. Απλά, τα προϊόντα που μπορεί να εφαρμοστεί αυτό είναι λίγα, π.χ. κριθάρι για τη ζυθοποιία, βιομηχανική ντομάτα, συμπύρηνο ροδάκινο. Εν προκειμένω, για τα προϊόντα της Νότιας Πελοποννήσου το βλέπω πολύ δύσκολο. Μακάρι να τα καταφέρουμε».

- Στη συζήτηση επανέρχεται διαρκώς το θέμα της επιστροφής στη γεωργία και ως μια απάντηση στην ανεργία και την κρίση. Υπάρχει μετρήσιμη τέτοια τάση; Τι έκταση μπορεί να πάρει και κατά πόσο είναι εύκολη η επιστροφή στο χωριό;

«Αλήθεια υπάρχει κανείς που να το πιστεύει ακόμα; Στη Λακωνία δεν αντιλήφθηκα να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δεν γνωρίζω, αλλά φαντάζομαι ότι δεν συμβαίνει και στη Μεσσηνία, δηλαδή να υπήρξε επιστροφή νέων που να ασχοληθούν με τη γεωργία. Οι απαιτήσεις για να είναι κανείς και να μπορέσει να επιβιώσει ως κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, είναι τεράστιες και σε εκτάσεις, και σε μέσα καλλιέργειας, αλλά και σε χρήμα που χρειάζεσαι για να επενδύσεις. Οτιδήποτε άλλο είναι όνειρα θερινής νυκτός. Η ύπαιθρος το μόνο που μπορεί να απασχολήσει είναι εργάτες γης και δεν νομίζω ότι αυτό είναι που θα ήθελαν οι νέοι. Η επιστροφή στο χωριό είναι καλή γι’ αυτούς στις γιορτές».

- Πόσο σοβαρές ήταν οι επιπτώσεις στη γεωργία από τη μνημονιακή πολιτική και κατά πόσο επηρέασαν τη ζωή των αγροτών και την παραγωγή;

«Το μνημόνιο δεν άφησε τίποτα ανεπηρέαστο στην χώρα. Γιατί να γλιτώσει άραγε η γεωργία; Οι επιπτώσεις είναι το ίδιο σοβαρές, όπως σε κάθε μικρομεσαία επιχείρηση, διότι η κάθε αγροτική εκμετάλλευση δεν διαφέρει σε τίποτα από μια μικρομεσαία επιχείρηση. Χρειάζεται κεφάλαια για να καλλιεργήσει, που σήμερα δεν υπάρχουν, και αγοραστικό κοινό για να πουλήσει τα προϊόντα της. Και το αγοραστικό κοινό σήμερα είναι οικονομικά ανύπαρκτο, παρότι αυτό που παράγουν

οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι είναι το σύνολο των διατροφικών αναγκών των καταναλωτών. Με μια λέξη τραγέλαφος».

- Μετά την πώληση της ΑΤΕ το θέμα των "κόκκινων δανείων" των αγροτών παίρνει νέες διαστάσεις. Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα και κατά πόσον αυτό είναι εφικτό;

«Η πώληση της ΑΤΕ ήταν τεράστιο λάθος και πράγματι δημιούργησε τεράστια προβλήματα. Οσον αφορά τα "κόκκινα" δάνεια των αγροτών θα έλεγα ότι πρέπει να διαχωριστούν στα καταναλωτικά και σε αυτά που χρησιμοποιήθηκαν είτε για την αγορά γης ή αγορά εργαλείων ή για την καλλιέργεια. Στα τελευταία θα πρέπει να υπάρξει γενναία ρύθμιση».

- Πώς είναι φέτος η κατάσταση με το ελαιόλαδο; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την τιμή;

«Η κατάσταση με το ελαιόλαδο, όσον αφορά καταρχήν την χρονιά που πέρασε, δεν ήταν πολύ ικανοποιητική ως προς την παραγωγή, αλλά οι τιμές παραγωγού θα μπορούσε να πει κανείς ότι κυμάνθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η νέα χρονιά δείχνει μέχρι στιγμής ότι θα υπάρξει μια αρκετά ικανοποιητική σοδειά και οι τιμές κατά την προσωπική μου εκτίμηση ίσως είναι ελαφρώς καλύτερες».

- Τι γίνεται με την επέκταση του ΠΟΠ Καλαμάτα στις ελιές Καλαμών; Εχει παγώσει, δε θα προχωρήσει;

«Σε αυτή σας την ερώτηση ο πλέον κατάλληλος για να απαντήσει είναι ο πρόεδρος της Α.Σ. Μεσσηνίας. Αυτός ξέρει για τη μη εφαρμογή της απόφασης της γενικής συνέλευσης, της απόφασης του Δ.Σ. της παλιάς ΕΑΣ Μεσσηνίας που και αυτός ήταν μέλος του Δ.Σ. Εγώ το μόνο που μπορώ να προσθέσω είναι ότι θλίβομαι γιατί ένα όνειρο της Νότιας Πελοποννήσου παραμένει μετά από 7 χρόνια από την πρώτη απόφαση, ακόμα όνειρο και υπέρ αυτών που καπηλεύονται το όνομα του ΠΟΠ».

- Τι φταίει που το ελληνικό ελαιόλαδο δεν έχει καταφέρει να πάρει τη θέση που του αξίζει στη διεθνή αγορά;

«Φταίμε όλοι, από τον πρώτο πολίτη αυτής της χώρας έως τον τελευταίο. Διότι ενώ όλοι υπερηφανευόμαστε ότι παράγουμε το καλύτερο προϊόν μόνο έτσι δεν προσπαθούμε να το προωθήσουμε στην αγορά. Αλλά προσπαθούμε να ανταγωνιστούμε τους Ισπανούς και τους Ιταλούς στην τιμή, ξέροντας ότι εάν δεν χαλάσουμε την ποιότητα αυτό δεν μπορεί να γίνει. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τα παραπάνω. Το θέμα είναι τεράστιο και χρειάζεται πολύ μελάνι για να αποτυπωθούν όλες οι παράμετροι. Θα μπορούσα να περιγράψω την κατάσταση που υφίσταται σήμερα με τρεις λέξεις: Ανικανότητα, προχειρότητα, αναξιοπιστία μας διακατέχει όλους μας».

- Υπάρχει μέλλον στην ελληνική γεωργία και πώς το περιγράφετε αυτό; Τι πρέπει να αλλάξει πολιτικά, επιστημονικά και οργανωτικά για να αξιοποιηθούν τα όποια πλεονεκτήματα;

«Τόσο η προηγούμενη ερώτηση όσο και η παρούσα θα μπορούσε και θα έπρεπε να μας απασχολήσουν σε μια αποκλειστική συνέντευξη για αυτά τα θέματα. Πιστεύω βαθύτατα ότι υπάρχει μέλλον για την ελληνική γεωργία, διότι το σύνολο σχεδόν της παραγωγής της αφορά τρόφιμα, και τα τρόφιμα θα είναι πάντα σε πρώτη ζήτηση. Τι πρέπει να αλλάξουν; Τα πάντα. Πάνω από όλα θα πρέπει οι πολιτικοί να αρχίσουν να λένε αλήθειες και να παρουσιάζουν τα πράγματα με το όνομά τους.

Οι επιστήμονες να ασχοληθούν με την εξέλιξη της επιστήμης τους που θα προσφέρει στη γεωργία και όχι μόνο με το ξεκοκάλισμα προγραμμάτων. Από τους αγρότες δεν λείπει το μυαλό για να καταφέρουν να οργανωθούν και να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα που τους προσφέρονται».