Η κεφαλαιακή εξυγίανση και αναδιάρθρωση των λειτουργιών της μητρικής ΔΕΗ Α.Ε. θα πρέπει να συνδεθεί με παράλληλους σχεδιασμούς για δυναμική επέκτασή της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που προβλέπεται να έχει δυναμική ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια.
Γιατί "συγκριτικό πλεονέκτημα" της ΔΕΗ είναι το εξειδικευμένο και έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό της. Είναι η εταιρεία της Ν.Α. Ευρώπης που έχει τις μεγαλύτερες εμπειρίες στο σχεδιασμό και υλοποίηση σύνθετων και περίπλοκων ενεργειακών έργων (λιγνιτικά, μικρά και μεγάλα υδροηλεκτρικά, έργα ΑΠΕ κ.λπ.). Αλλά και οι δύο άλλες εκ της μητρικής προερχόμενες εταιρείες -οι ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ- έχουν τεράστιες εμπειρίες στην ανάπτυξη δικτύων, ενώ είναι από τις ελάχιστες στον κόσμο με εμπειρίες για ανάπτυξη υποβρυχίων καλωδίων.
Το επίπεδο ανάπτυξης των γειτονικών χωρών παραμένει ακόμη χαμηλό στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ υπάρχουν μεγάλες προοπτικές για αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής και επέκταση και βελτίωση των ποιοτικών δεικτών των δικτύων.
Οι προοπτικές της Ν.Α. Ευρώπης
Η μητρική ΔΕΗ μπορεί να επωφεληθεί από την ταχεία ανάπτυξη των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης:
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων προβλέπεται να αναπτυχθούν με άνοδο του πραγματικού (αποπληθωρισμένου) ΑΕΠ κατά 3,7% στην περίοδο 2019-2020, μετά από άνοδο 3,8% το 2018. Προφανώς αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης θα είναι σχεδόν διπλάσιοι από αυτούς που θα πετύχουν οι χώρες της ΕΕ των "27".
Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη προβλέπεται να είναι πολύ υψηλή για πολλά χρόνια. Γιατί αυτή η ομάδα χωρών και ιδιαίτερα αυτές των Δυτικών Βαλκανίων έχουν μεγάλο βαθμό καθυστέρησης στην ανάπτυξη της ηλεκτροπαραγωγής και των δικτύων τους. Αυτό επιβεβαιώνει και ο παρατιθέμενος πίνακας από τον οποίο προκύπτουν τα εξής βασικά συμπεράσματα:
1. Το επίπεδο ανάπτυξης της Ελλάδας με βάση το μέσο όρο του ΑΕΠ των χωρών της περιοχής είναι περίπου κατά 60% υψηλότερο.
2. Στη Ν.Α. Ευρώπη, σε σύγκριση με την Ελλάδα, είναι δυνατή η αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον κατά 30%-50%.
3. Σε αρκετές χώρες της περιοχής το ηλεκτροπαραγωγικό δυναμικό είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένο, χρειάζεται εκσυγχρονισμό ή δεν υπάρχει μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ.
Πέραν των ανωτέρω, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ν.Α. Ευρώπης δεν έχει ολοκληρωθεί επαρκώς, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η δημιουργία μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς σε όφελος των καταναλωτών και χρηστών ηλεκτρικής ενέργειας.
Καταστρεπτική η "εσωστρέφεια"…
Η "εσωστρέφεια" της ΔΕΗ και ο μονομερής προσανατολισμός της στην εσωτερική αγορά αποτέλεσαν μία από τις κύριες αιτίες της σημερινής οικτρής οικονομικής κατάστασης της βιομηχανίας της Ελλάδας.
Η ΔΕΗ θα είχε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε από το 2010 εάν είχε υλοποιηθεί το Επιχειρησιακό Σχέδιο 2006 - 2010 που προέβλεπε την επέκτασή της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με αρχικές επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ. Ηδη από το 2005 η ΔΕΗ είχε καταφέρει να συμμετάσχει με επιτυχία σε διαγωνισμούς ιδιωτικοποιήσεων σε γειτονικές χώρες για ανάπτυξη θερμικών μονάδων και αξιοποίηση λιγνιτικών κοιτασμάτων με υψηλές θερμογόνες αποδόσεις.
Στο πλαίσιο της διεθνοποίησής της η ΔΕΗ δημιούργησε ένα joint venture με την αμερικανική ενεργειακή εταιρεία ContourGlobal. Στο επενδυτικό σχήμα συμμετείχαν η ΔΕΗ με 45% και η ContourGlobal με άλλο ένα 45%, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης (EBRD) είχε ένα 10%. Σε αυτή την επένδυση είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής και η International Finance Corporation (IFC), θυγατρικός επενδυτικός όμιλος της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank). Δυστυχώς, αυτή η επενδυτική προσπάθεια "τορπιλίσθηκε" για ακατανόητους λόγους και σε μια περίοδο που "νέοι παίκτες" έμπαιναν στις αγορές της Βαλκανικής.
Η ματαίωση της διεθνοποίησης της ΔΕΗ την κατέστησε "εσωστρεφή", κατά 100% "δεμένη" με την εσωτερική αγορά, η οποία συρρικνώθηκε από την κρίση. Αντίθετα, η ContourGlobal -με ελάχιστο ηλεκτροπαραγωγικό δυναμικό το 2005- συνέχισε τις επενδύσεις της για να διαθέτει σήμερα σε διάφορες χώρες ένα χαρτοφυλάκιο ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων άνω των 4.300 Megawatts… Σημειωτέον ότι τα λιγνιτικά κοιτάσματα του Κοσόβου -τα πέμπτα μεγαλύτερα του κόσμου, τα οποία διεκδικούσε η ΔΕΗ…- θα αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη από την ContourGlobal μιας μεγάλης λιγνιτικής μονάδας 500 MW που θα ανταγωνίζεται και τις ελληνικές θερμικές μονάδες μέσω των διεθνών διασυνδέσεων…
Συνοψίζοντας:
Η προώθηση της αναδιάρθρωσης της ΔΕΗ -έστω και μέσα στις δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπισθούν- πρέπει να αποβλέπει στη μετατροπή της σε μια ισχυρή εταιρεία, πλήρως ανταγωνιστική στην προς ολοκλήρωση αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η επενδυτική επέκταση της ΔΕΗ σε γειτονικές χώρες θα μετριάσει αισθητά τους κινδύνους αγοράς που είναι ιδιαίτερα μεγάλοι όταν η επιχειρηματική δραστηριότητα επικεντρώνεται σε μία "αγορά μεγάλου βαθμού ωρίμανσης" και με μεγάλους δημοσιονομικούς περιορισμούς για αρκετά χρόνια.
