Η σημαντική άνοδος της εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου (από 132.000 τόνους την περίοδο 2013/14 σε 300.000 τόνους την περίοδο 2014/15), η πολύ μεγάλη πτώση της παραγωγής στην Ισπανία εξαιτίας της ξηρασίας (από 1.782.000 τόνους την περίοδο 2013/14 σε 841.000 τόνους την περίοδο 2014/15), η μεγάλη μείωση της παραγωγής στην Ιταλία (από 464.000 τόνους σε 222.000 τόνους) και η κατακόρυφη πτώση των αποθεμάτων ελαιολάδου στην ΕΕ-28 στο τέλος της προηγούμενης περιόδου (από 620.000 τόνους τον Οκτώβριο του 2014 σε μόλις 258.000 τόνους τον Οκτώβριο του 2015), οδήγησαν τη ζήτηση και τις τιμές των ελαιοκομικών προϊόντων σε υψηλά επίπεδα.
H ευνοϊκή αυτή συγκυρία αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη στο εξαγωγικό εμπόριο του κλάδου, με συνέπεια την κορύφωση των εξαγωγών της χώρας στο ελαιόλαδο και την επιτραπέζια ελιά, καταγράφοντας αξία που υπερέβη, συνολικά, το επίπεδο του 1 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 71% σε σχέση με εκείνη του προηγούμενου έτους.
Το παρθένο ελαιόλαδο, με αξία εξαγωγής της τάξεως των 545 εκατ. ευρώ, κάλυψε το 50% και πλέον της συνολικής αξίας των εξαγόμενων ελαιοκομικών προϊόντων, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό παραμένει το μερίδιο εξαγωγών της επιτραπέζιας ελιάς στα παρασκευασμένα προϊόντα (347 εκατ. ευρώ).
Οι μεγαλύτερες ποσότητες παρθένου ελαιολάδου είχαν προορισμό την Ιταλία, που απορρόφησε το 72% της ποσότητας (107.276 τόνοι, αξίας 371 εκατ. €), καλύπτοντας το 68% της συνολικής αξίας εξαγωγής του προϊόντος, με μια μέση τιμή εξαγωγής (fob, μη συσκευασμένου προϊόντος) κυμαινόμενη στο επίπεδο των 3,46 €/κιλό, ελαφρά αυξημένη σε σχέση με εκείνη του 2014 (3,05 €/κ.). Η διαφορά πάντως αυτή (13% περίπου) παραμένει μικρή, αν ληφθεί υπόψη η ισχυρή ζήτηση σε παρθένο ελαιόλαδο.
Δεύτερη στη σειρά χώρα προορισμού του παρθένου ελαιολάδου παραμένει η Γερμανία, με ποσότητα 7.378 τόνων και αξία 36,5 εκατ. €, με μια μέση τιμή εμφιαλωμένου προϊόντος ίση με 4,95 €/κιλό. Ακολουθούν οι ΗΠΑ (6.690 τ. αξίας 30,5 εκατ. €), η Ισπανία (6.992 τ. αξίας 16 εκατ. €), ο Καναδάς (3.184 τ. αξίας 13 εκατ. €), η Κύπρος, η Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία, η Αυστραλία κ.ά.
Με κριτήριο ωστόσο τη μέση τιμή εξαγωγής (fob ή fot) παρθένου ελαιολάδου, για ποσότητες μεγαλύτερες των 200 τόνων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτούν οι αγορές ορισμένων χωρών, που προμηθεύονται προϊόντα σε επίπεδο τιμών μεγαλύτερο των 5 €/κιλό, όπως της Σαουδικής Αραβίας (6,15 €/κ.), της Ελβετίας (5,5 €/κ.), της Ιαπωνίας (5,42 €/κ.), της Πολωνίας (5,19 €/κ.) της Βραζιλίας (5,12 €/κ.) της Ρωσίας (5,14 €/κ.), της Κίνας και της Γαλλίας.
Οι ΗΠΑ αποτελούν τη μεγαλύτερη αγορά για τις επιτραπέζιες ελιές
Οι εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών αφορούν κυρίως στα παρασκευασμένα προϊόντα (εμπύρηνες ή εκπυρηνωμένες ελιές, μη διατηρημένες σε ξίδι). Σημαντικές εξαγωγές των προϊόντων αυτών είχαν προορισμό τις ΗΠΑ, που απορρόφησαν το 22% της ποσότητας (31.974 τόνοι, αξίας 93,5 εκατ. €) και το 27% της αξίας εξαγωγής του προϊόντος, με μια μέση τιμή εξαγωγής κυμαινόμενη στο επίπεδο των 2,93 €/κιλό, μειωμένη ωστόσο σε σχέση με εκείνη του 2014 (3,15 €/κ.).
Επόμενη κατά σειρά χώρα προορισμού των επιτραπέζιων ελιών παραμένει η Γερμανία, με ποσότητα 15.595 τόνων, αξίας 40,4 εκατ. €, με μια μέση τιμή προϊόντος ίση με 2,59 €/κιλό. Ακολουθούν η Ιταλία (14.791 τ. αξίας 27,8 εκατ. €), η Αυστραλία (8.303 τ. αξίας 21,3 εκατ. €), η Ρουμανία (12.243 τ. αξίας 19,5 εκατ. €), το Ην. Βασίλειο, ο Καναδάς, η Βουλγαρία, το Βέλγιο και η Σαουδική Αραβία.
Ενδιαφέρον, ωστόσο, αποκτούν οι αγορές και άλλων χωρών, στις οποίες η μέση τιμή εξαγωγής του προϊόντος υπερέβη το επίπεδο των 3 €/κιλό, όπως της Ν. Ζηλανδίας (3,65 €/κ.), της Αυστρίας (3,33 €/κ.), της Ελβετίας (3,15 €/κ.) και της Γαλλίας (3,12 €/κ.), αλλά και εκείνες των σκανδιναβικών χωρών, όπου επίσης φαίνεται να επιτυγχάνονται υψηλές τιμές.
Προβλέψεις της αγοράς για την τρέχουσα περίοδο
Οι εκτιμήσεις ως προς την εξέλιξη της αγοράς της περιόδου 2015/16 (Οκτώβριος 2015-Σεπτέμβριος 2016) θεωρούνται προς το παρόν επισφαλείς, εξαρτώμενες, μεταξύ άλλων, από το επίπεδο παραγωγής των σημαντικότερων ελαιοπαραγωγικών χωρών σε σχέση και με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στο στάδιο της ανθοφορίας και της καρπόδεσης.
Αξίζει ωστόσο να σημειωθούν ορισμένες πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες εκτιμάται ανάκαμψη της παραγωγής ελαιολάδου στην Ισπανία, από 841.000 τόνους την περίοδο 2014/15 σε 1.300.000 τόνους την περίοδο 2015/16, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 54% και πλέον. Μεγάλη άνοδος επίσης προβλέπεται στην παραγωγή ελαιολάδου της Ιταλίας, κατά 71% περίπου (από 222.000 τόνους σε 380.000 τόνους την τρέχουσα περίοδο). Αντίθετα σημαντική πτώση (-59%) εκτιμάται στην παραγωγή ελαιολάδου της Τυνησίας (από 340.000 τόνους σε 140.000 τόνους την τρέχουσα περίοδο), ενώ μικρή σχετικά κάμψη προβλέπεται να παρουσιάσει η εγχώρια παραγωγή (-7%). Οι προβλέψεις αυτές οδηγούν στην εκτίμηση σημαντικής ανόδου των αποθεμάτων ελαιολάδου προς το τέλος της τρέχουσας περιόδου στις ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ, περιορίζοντας το επίπεδο των τιμών παραγωγού.
Με βάση, πάντως, τις πρόωρες αυτές εκτιμήσεις, φαίνεται ότι κατά την τρέχουσα εμπορική περίοδο θα υπάρξει, εκτός απροόπτου, σημαντική άνοδος της προσφοράς ελαιολάδου, διαμορφώνοντας ένα διαφορετικό τοπίο από εκείνο της ευνοϊκής συγκυρίας της προηγούμενης περιόδου.
Επεξεργασία στοιχείων: ΕΛΣΤΑΤ
Γιάννη Τσιφόρος και Νίκος Τράγγαλος της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ από το ypaithros.gr
