Και κατά την ανακοίνωση “τα όρια ταύτα αποτελούν απλώς κατωτάτην τιμήν ασφαλείας του παραγωγού και ουχί εμπορικάς τιμάς, αίτινες εξαρτηθήσονται εκ της γενικής καταστάσεως των αγορών του εξωτερικού”(379).
Λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης παρεμβαίνει από το εξωτερικό όπου βρίσκεται ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος σε επιστολή του προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ανδρ. Μιχαλακόπουλο εκφράζει την ευαρέσκειά του για τους χειρισμούς γύρω από το ζήτημα της σταφίδας: “Είμαι ευτυχής διότι εις το ζήτημα της σταφίδος αι γνώμαι μας συμπίπτουν εντελώς. Θα ήτο έγκλημα κατά της χώρας αν η παρούσα κυβέρνησις δεν διεκινδνύνευεν εν ανάγκη και αυτήν την παραμονήν της εις την αρχήν διά να μη επιτρέψη επάνοδον εις τας ενδόξους ημέρας της Μπαρμπάσαινας. Οι σταφιδοπαραγωγοί μας πρέπει να εννοήσουν άπαξ διά παντός ότι του προϊόντος των η αξία θα κανονίζεται από την τιμήν του διεθνούς ανταγωνισμού. Οσον αφορά τον ΑΣΟ γνωρίζομεν ότι ο σταφιδοπαραγωγικός κόσμος, ο οποίος είναι οργανωμένος, δύναται να αποφασίση ποίαι μεταβολαί δύνανται να επέλθουν εις την οργάνωσίν του. Δεν δυνάμεθα όμως να δεχθώμεν τας επιταγάς μέρους του παραγωγικού κόσμου”(380).
Οι αντιδράσεις της επιτροπής του συλλαλητηρίου Πύργου στα κυβερνητικά μέτρα είναι έντονες και εκδίδει μακροσκελή αναλυτική επιστολή η οποία καταλήγει ως εξής: “Ο σταφιδικός κόσμος ευρίσκεται πραγματικώς εν διωγμώ, τα δε ληφθέντα μέτρα παραδίδουσι μάλλον τον μικρόν παραγωγόν εις την εκμετάλλευσιν της κερδοσκοπίας, επιβαρύνοντα την παραγωγήν με 50 εκατομμύρια, όσαι δηλαδή αι ανάγκαι εξυπηρέτησης του δανείου. Παραδίδομεν εις τον σταφιδικόν κόσμον τους υπευθύνους ίνα τους κρίνη και να κανονίση την περαιτέρω πορείαν του”(381).
Η κινητικότητα δεν έχει κοπάσει και ο “Ριζοσπάστης” παρεμβαίνει για μια ακόμη φορά προβάλλοντας την ανάγκη ένοπλων συλλαλητηρίων: “Κατά τηλεγραφήματα από τον Πύργο, η εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών, παρά τις αντίθετες πληροφορίες των αστικών και ιδίως των κυβερνητικών εφημερίδων, οι οποίες δημοσιεύονται σκόπιμα, συνεχώς εντείνονται. Σήμερα το πρωί θα συγκροτηθεί σύσκεψη των αντιπροσώπων των σταφιδικών επιτροπών της Ηλείας και της Μεσσηνίας. Κατά τη σύσκεψη αυτή θα ληφθούν αποφάσεις σχετικώς με την αποθήκευση των σταφιδοκάρπων για να προληφθεί η πτώση της τιμής του προϊόντος. Επίσης κατά τις αυτές πληροφορίες, οι διάφοροι αγροτιστές θα προτείνουν στη σύσκεψη, όπως οι σταφιδοπαραγωγοί πληρώσουν μέρος των δανείων τους προς την Αγροτική Τράπεζα και τα υπόλοιπα να μετατραπούν σε μακροπρόθεσμα δάνεια. Οι πραγματικοί αντιπρόσωποι των σταφιδοπαραγωγών τονίζουν ότι οι φτωχοί παραγωγοί θ αρνηθούν να πληρώσουν στην Αγροτική, θα ζητήσουν δε από το κράτος ακύρωση των χρεών και οικονομικές ενισχύσεις. Οι αντιπρόσωποι των φτωχών σταφιδοπαραγωγών, εάν η σύσκεψη απορρίψει τις προτάσεις τους για άρνηση πληρωμής χρεών κ.λπ. θα συνέλθουν σε ιδιαίτερη σύσκεψη έξω του Πύργου, όπου θα συζητήσουν πάνω στην κατάσταση η οποία δημιουργείται από τη στάση της κυβέρνησης αφ' ενός και την προδοτική ταχτική των αγροτιστών αφ' ετέρου, θα αποφασίσουν δε τη συγκρότηση ενόπλων συλλαλητηρίων των φτωχών σταφιδοπαραγωγών, παρά τις απαγορεύσεις της κυβέρνησης και της αντίδρασης των διαφόρων δημοκόπων. Τηλεγραφήματα εξ άλλου από την Πάτρα αναφέρουν ότι πολλοί παραγωγοί αρνούνται να πληρώσουν τα χρέη τους, τονίζουν δε, ότι θ' αρνηθούν και την πληρωμή των φόρων προς τους δήμους”(382).
Η σύσκεψη στον Πύργο πραγματοποιείται και σε σχετικό αυστηρό στο ύφος του ψήφισμα, οι παραγωγοί απειλούν με βίαιες αντιδράσεις εφόσον δεν γίνουν δεκτά τα αιτήματά τους: “Την 5ην μ. μ. συνήλθον εις την αίθουσαν του “Πανελληνίου” υπερπεντήκοντα αντιπρόσωποι των σταφιδοπαραγωγικών περιφερειών Ηλείας, Ολυμπίας, Τριφυλίας, Μεσσηνίας και Πυλίας, ασχοληθέντες επί της εξελίξεως την οποία έλαβε το σταφιδικόν ζήτημα. Μετά σύσκεψιν διαρκέσασα μέχρι τις 9ης εσπερινής και κατόπιν των αγορεύσεων διαφόρων ρητόρων, ενεκρίθη το ψήφισμα το οποίον απεστάλη προς την κυβέρνησιν. Το ψήφισμα έχει ως εξής:
“Αντιπρόσωποι σταφιδοπαραγωγικών περιφερειών Ηλείας, Ολυμπίας, Τριφυλίας, Μεσσηνίας, Καλαμών και Πυλίας, συνελθόντες εις πολύωρον σύσκεψιν κατόπιν εντολής των περιφέρειών των, αξιούσι την άμεσον απομάκρυνσιν του διευθυντού και της διοικήσεως του ΑΣΟ ως και των λοιπών πλοκάμων αυτών, συνεταιριστικών υπαλλήλων κ.λπ. και ζητούσιν την ποινικήν των δίωξιν.
Την άμεσον εκκαθάρισιν των μη ταχθεισών με τας απόψεις μας ενώσεων ή μη ενισχυσάσων ημάς μέχρι και του τελευταίου προπαγανδίσαντος εναντίον της κινήσεώς μας υπαλλήλου.
Δηλούσι κατηγορηματικώς ότι διά το συναφθέν προς υποδούλωσιν των εκ 350 εκατομμυρίων δραχμών δάνειον, ουδεμίαν υποχρέωσιν φέρουσιν, ότι η σταφιδοπαραγωγή θεωρεί ακύρους τας αποφάσεις του ΑΣΟ ως στραγγαλιστικάς δι' αυτήν και εξυπηρετικάς του εμπορίου και του κ. Βουρλούμη, συμφώνως τω ψηφίσματι του συλλαλητηρίου Πύργου.
Καθορισμόν ανωτάτου ποσοστού πληρωμής υποχρεώσεων εις την Αγροτικήν Τράπεζαν εις 20%, του υπολοίπου εξοφλουμένου τοκοχρεωλυτικώς εις μιαν εξαετίαν.
Αμεσον ακύρωσιν της κοινοπραξίας του ΑΣΟ και των βιομηχανιών υπό του μέλλοντος να συγκροτηθεί διοικητικού συμβουλίου.
Εντονος σύστασις προς τους παραγωγούς, αφ' ενός μεν να μη πωλήσουν, εφ' όσον δύνανται, αφ' ετέρου δε να μη παραδώσουν σταφιδόκαρπον αδήλωτον.
Επειδή εις τας περιφερείας Ηλείας, Ολυμπίας, Τριφυλίας κ.λπ. αι δευτεροβάθμιαι επιτροπαί ενήργησαν μεροληπτικώς, καταγγέλλομεν ταύτας και αιτούμενοι να ακυρωθούν αι αποφάσεις των διά του καθορισμού διαιτησίας ήτις να ελέγξη τας αποφάσεις της τε πρωτοβαθμίου και δευτεροβαθμίου επιτροπής, λαμβανούσης υπόψει τα παράπονα των αδικηθέντων, αποτελεσθησομένης δε από τον πρόεδρο των πρωτοδικών ή τον εκάστοτε αναπληρωτήν του.
Οι εξαγωγείς να καταθέσουν υποχρεωτικώς δελτία έναντι του εξαγομένου σταφιδοκάρπου, μη παρεχομένης εις αυτούς ουδεμιάς ευκολίας.
Αποφασίζομεν συνεργασίαν δι' αλληλεγγυότητος μετά των λοιπόν αγροτοπαραγωγικών τάξεων της Ελλάδος.
Αμεσον παράδοσιν υπό των γενικών αποθηκών των δελτίων της παραδοθείσης χλωράς σταφίδος εις τους δικαιούχους, τας οποίας θεωρεί υπευθύνους.
Το δώρον το οποίο χορηγείται εις την περιφέρειαν Ολυμπίας να χορηγηθή κατ' επέκτασιν και εις τα λοιπάς περιφερείας.
Συνιστώμεν εις τους σταφιδοπαραγωγούς να μποϋκοτάρουν τας εφημερίδας “Νεολόγον” και “Τηλέγραφον” των Πατρών, διά την μέχρι τούδε αντισταφιδικήν στάσιν των δολοφονούσαν τα συμφέροντα τούτων.
Εις περίπτωσιν μη αποδοχής των αιτημάτων μας, εξουσιοδοτείται η επιτροπή να καλέση τον λαόν ίνα επιβάλη τας θελήσεις του διά της βίας.
Η Επιτροπή
Ηλείας Βρετός Μιχόπουλος, Ολυμπίας Δ. Κωστόπουλος, Μεσσηνίας Τάκης Δεληγιάννης, Καλαμών Αλέκος Αποστολάκης, Πύργου Πέτρος Μαρκουτσάς, Τριφυλίας Σωτήριος Αναγνωστόπουλος”(383) .
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δεν υπογράφει το ψήφισμα εκπρόσωπος της Πυλίας, παρά το γεγονός ότι στη σύσκεψη παραβρέθηκε αντιπροσωπεία και από την περιοχή αυτή. Ενδεχομένως αυτό σχετίζεται με την παραίτηση του Τσικλητήρα μετά από την αντιδικία του με το Μιχόπουλο, όπως έχει ήδη αναφερθεί.
Οι αποφάσεις δημιουργούν μεγάλη ανησυχία στην κυβέρνηση, όπως προκύπτει από τα σχετικά ρεπορτάζ, καθώς το ψήφισμα χαρακτηρίζεται ως επαναστατικό και στη συζήτηση κάποιος ζήτησε το... θάνατο του Βουρλούμη: “Κατόπιν αποφάσεων της επιτροπής των σταφιδοπαραγωγών Ηλείας, ο κ. Βουρλούμης επεκοινώνησε τηλεφωνικώς μετά του κ. Σιδέρη. Επηκολούθησε συνεργασία Σιδέρη-Δίγκα. Κατά ταύτην, αμφότεροι έμειναν σύμφωνοι, ως προς τον χαρακτηρισμόν του ανακοινωθέντος της επιτροπής ως επαναστατικού. Απεφασίσθη η λήψις των ενδεικνυομένων μέτρων. Ο κ. Δίγκας απέστειλε τηλεγράφημα προς τον κ. Εισαγγελέα Εφετών Πατρών και τον Εισαγγελέα Πύργου, διά του οποίου εφιστά την προσοχήν επί του εν λόγω ανακοινωθέντος και παρακαλεί όπως εφόσον προβούν τα μέλη της επιτροπής εις ενεργείας εξερχομένας των ορίων του νόμου, προβούν εις την δίωξιν αυτών. Παρόμοιον τηλεγράφημα απέστειλεν ο κ. Σιδέρης και εις τον Νομάρχην και τον Διοικητήν Χωροφυλακής Ηλείας. Ιδιαιτέρως δε ο Νομάρχης παρακαλείται, όπως εν συνεννοήσει με τας δικαστικάς αρχάς προβή εις την άμεσον δίωξιν του ζητήσαντος την καταδίκην εις θάνατον του κ. Βουρλούμη ως και των άλλων μελών της επιτροπής, εφόσον αποδεικνύεται, ότι το περιεχόμενον του ψηφίσματος είναι επαναστατικόν. Ο κ. Σιδέρης ωμιλών σχετικώς, ανεκοίνωσε ότι το κράτος δεν είναι δυνατόν ν' ανέχεται απειλάς από οποιαδήποτε τάξιν. Είναι πρόθυμος είπε, και έχει άλλωστε την υποχρέωσιν να εξετάση τα παράπονα των πολιτών όπως και είναι αποφασισμένο να τηρήση την τάξιν έστω και διά σκληρών μέτρων”(384).
Ο αντιεισαγγελέας Πύργου δεν αρκείται μόνον στην έρευνα που διατάζει η κυβέρνηση με σκοπό να περιορίσει τις κινητοποιήσεις, ενώ παράλληλα επιβάλλει λογοκρισία στον Τύπο: “Η επιτροπή των σταφιδοπαραγωγών εργάζεται δραστηρίως διά τον συντονισμόν της ενέργειας των σταφιδοπαραγωγών προς επικράτησιν των απόψεών των. Εν τω μεταξύ σήμερον το απόγευμα ο αντιεισαγγελεύς κ. Λασαδός εκάλεσε τους εκ των μελών της επιτροπής κ. κ. Μιχόπουλον και Μαρκουτσάν εις τους οποίους συνέστησε να μη υποκινούν τον λαον εις εξέγερσιν, διότι εν εναντία περιπτώσει θα προβή εις την λήψιν των ενδεικνυομένων μέτρων εναντίον των. Εις απάντησιν οι ανωτέρω ετόνισαν εις τον κ. Λασαδόν ότι προσεπάθησαν πάντοτε να περιστείλουν την εξέγερσιν, αλλ' ήδη εις το σημείον το οποίον ευρίσκονται τα πράγματα, παραιτούνται πάσης ευθύνης διά τα συμβησόμενα. Επίσης ο κ. αντιεισαγγελεύς εκάλεσε τους ανταποκριτές των Πατραϊκών και Αθηναϊκών εφημερίδων, προς τους οποίους συνέστησε να μη συντελούν διά των ειδήσεων τας οποίας μεταδίδουν εις την επίτασιν της εξεγέρσεως, τονίσας ότι εν εναντία περιπτώσει θα ευρεθεί εις την λυπηράν ανάγκην να εφαρμόση τον νόμον περί διαδόσεως ψευδών ειδήσεων”(385).
Παρά την κρατική κινητοποίηση για την αποτροπή των κινητοποιήσεων, νέες πληροφορίες για συλλαλητήριο έρχονται στο φως της δημοσιότητας: “Κατά πληροφορίας μεταδοθείσας χθες εις την Διοίκησιν Χωροφυλακής υπό του υποδιοικητού Χωροφυλακής Πύργου κ. Επιτροπάκη, η επιτροπή επί της κινήσεως των σταφιδοπαραγωγών προετοπιμάζει συλλαλητήριον διά την προσεχή Κυριακή εν Πύργω. Ο κ. Επιτροπάκης προσέθεσεν ότι η τάξις ουδένα κίνδυνον διασαλεύσεως διατρέχει. Συναφώς προς τα ανωτέρω παρασχέθησαν ημίν πληροφορίαι και ας εις Πύργον ευρίσκονται ήδη περί τους 90 χωροφύλακες, θεωρούμενοι αρκετοί διά την εξασφάλισιν της τάξεως από παντός ενδεχομένου. Εν πάση περιπτώσει, κατά τας ιδίας πάντοτε πληροφορίας, είναι ζήτημα αν θα επιτραπή υπό του κ. Νομάρχου Ηλείας η συγκέντρωσις εν τω ανοικτώ χώρω. Οι σταφιδοπαραγωγοί συγκροτούν το συλλαλητήριον εις ένδειξιν διαμαρτυρίας κατά της κυβερνήσεως, διότι αύτη δεν απήντησεν εις τα τελευταία αιτήματά των”(386).
(Συνεχίζεται)
(379) “Νεολόγος” 21/8/1930
(380) “Νεολόγος” 23/8/1930
(381) “Νεολόγος” 23/8/1930
(382) “Ριζοσπάστης” 29/8/1930
(383) “Νεολόγος” 29/8/1930
(384) “Σημαία” 30/8/1930
(385) “Νεολόγος” 30/8/1930
(386) “Νεολόγος” 3/9/1930
