“Εξ όλων των σταφιδοφόρων κέντρων της Μεσσηνίας και της Ηλείας αποστέλλεται σωρεία τηλεγραφημάτων προς την Κυβέρνησιν και τον ΑΣΟ διά των οποίων ζητείται καθορισμός τιμής ανωτέρας των 3.500 διά να δυνηθή ο σταφιδοπαραγωγικός κόσμος ν’ αντεπεξέλθη εις τας υποχρεώσεις του. Οι σταφιδοπαραγωγοί τονίζουν ότι εις την περίπτωσιν καθ’ ην δεν λυθή υπό της κυβερνήσεως συμφώνως προς τας δικαιοτάτας απόψεις των το ζήτημα του καθορισμού της τιμής εξαγοράς των πλεονασμάτων, είναι αποφασισμένοι να οργανώσουν και ένοπλα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας και πορείας προς τας πόλεις διά πενθίμων σημαιών και λαβάρων. Τόση είναι η αγανάκτησις των σταφιδοπαραγωγών εναντίον της κυβερνήσεως εξ αφορμής της εκκρεμότητος της λήψεως αποφάσεως υπό του ΑΣΟ και επί τη προόψει καθορισμού τιμής εξαγοράς κάτω των 3.000, ώστε δεν αποκρύπτουν ούτοι ότι εν ανάγκη θα καταφύγουν και εις βίαια μέσα διά να επιτύχουν την ικανοποίησιν των αιτημάτων των εφ’ όσον εξ αυτής εξαρτούν την εξασφάλισιν του άρτου των οικογενειών των [...] Γεγονός είναι εν πάση περιπτώσει, ότι, εις περίπτωσιν καθ’ ην η κυβέρνησις ήθελεν συμμερισθή τας απόψεις των παραγωγών ανωτέρων ποιοτήτων, όπερ θεωρείται μάλλον πιθανόν, θα ευρεθώμεν προ σοβαρωτάτων γεγονότων, των οποίων η έκτασις δεν είναι δυνατόν από τούδε να καθορισθή, καθ’ όσον οι σταφιδοπαραγωγοί των κατωτέρων ποιοτήτων Μεσσηνίας και Ηλείας, θα αποδυθούν εις σκληρόν αγώνα κατά της κυβερνήσεως. Εν τη περιπτώσει ταύτη οι σταφιδοπαραγωγοί θα αξιώσουν από την κυβέρνησιν όπως παραιτηθή διά να αναλάβη την αρχήν άλλη με την ρητήν εντολήν όπως προβή εις την εκκαθάρισιν και ανασυγκρότησιν του Αυτονόμου Σταφιδικού Οργανισμού, ο οποίος κατά κοινήν ομολογίαν απέτυχεν οικτρώς εις την σταφιδικήν πολιτικήν του καταντήσας κομματικόν όργανον της κυβερνήσεως και κατασπαταλήσας το τίμιον χρήμα των σταφιδοπαραγωγών εις αδικαιολογήτους δαπάνας προς ικανοποίησιν ωρισμένων κομματικών φίλων της κυβερνήσεως” (1010).
Το ΚΚΕ παρεμβαίνει μέσα από το “Ριζοσπάστη” σε μια προσπάθεια να σταματήσει η αντιπαράθεση των φτωχών παραγωγών διαφορετικών περιφερειών, να ενωθούν και να ζητήσουν την ικανοποίηση σειράς αιτημάτων: “Οι σταφιδοπαραγωγοί στην Πελοπόννησο σηκώθηκαν στο πόδι και προετοιμάζουν συλλαλητήρια ένοπλα. Οι πλούσιοι σταφιδοχτηματίες της Αιγιαλείας, σε συνεργασία με τους καρχαρίες σταφιδεμπόρους των Πατρών, προσπαθούν να διαιρέσουν τους εργαζόμενους σταφιδοπαραγωγούς σε δύο παρατάξεις και να ξεσηκώσουν τη μια ενάντια στην άλλη.
Συγκεκριμένα όπως γράψαμε πριν 2-3 ημέρες, έριξαν το σύνθημα του χωρισμού των σταφιδοπαραγωγών σε δύο αντίπαλες παρατάξεις, τους παραγωγούς της πρώτης κατηγορίας των “ευγενών” ποιοτήτων και στους παραγωγούς της κατώτερης ποιότητας.
Την πρώτη καλλιεργούν οι παραγωγοί Αιγιαλείας-Κορίνθου-Πατρών, τη δεύτερη οι παραγωγοί Μεσσηνίας-Ηλείας. Ο Σαγιάς, υφυπουργός του Πολιτικού Γραφείου, με τους Λοβέρδο, Χέλμη και Πεσμαζόγλου υποστηρίζει τους πρώτους, οι άλλοι υπουργοί, Στεφανόπουλος και Ράλλης, Γενικός Διοικητής Μακεδονίας, δημοκοπούν υπέρ των Μεσσηνίων και Ηλείων. Ανάμεσα στις αντιμαχόμενες αυτές μερίδες ο Τσαλδάρης προσπαθεί να βρει κάποια “συμβιβαστική” λύση.
Ποιες είναι οι απόψεις των πλουσίων χτηματιών και σταφιδεμπόρων Αιγιαλείας-Πατρών; Αυτοί ζητούν 1) να ορισθεί τιμή για την αγορά των πλεονασμάτων 2.700 δρχ. στο χιλιόλιτρο και 2) να καταργηθεί το παρακράτημα. Οι χτεσινές ειδήσεις αναφέρουν ότι πρόκειται να ζητήσουν και τη διάλυση του ΑΣΟ και τη διανομή της περιουσίας του. Οι χτηματίες Αιγιαλείας, για να ξεσηκώσουν και τους φτωχούς και μεσαίους σταφιδοπαραγωγούς των περιφερειών πρώτης ποιότητας, λένε πως η σταφίδα τους φορτώνεται τα βάρη της παραγωγής της κατώτερης ποιότητας, όπως είνε η σταφίδα Μεσσηνίας-Ηλείας. Κι έτσι, τονίζουν, κοστίζει ακριβά και δεν μπορεί να βγει στο εξωτερικό. Τα αιτήματά τους εξυπηρετούν και τους σταφιδεμπόρους Πατρών. Από την άλλη μεριά μπροστά στις απαιτήσεις αυτές σηκώθηκαν στο πόδι και οι σταφιδοπαραγωγοί της κατώτερης ποιότητας στη Μεσσηνία και Ηλεία. Οι πλούσιοι χτηματίες των περιφερειών αυτών επωφελούνται από την αγανάχτηση των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών και ρίχνουν τα συνθήματα 1) να μείνει το παρακράτημα στα 50% και 2) να αγορασθούν τα πλεονάσματα με 3.500 δρχ.
Η Εθνική Τράπεζα, ο “εθνικός” αυτός καρχαρίας, βρήκε κι αυτή την ευκαιρία να εκβιάσει ληστρικές λύσεις, υποστηρίζοντας τους πλούσιους χτηματίες και σταφιδεμπόρους Πατρών. Απειλεί να μη δώσει δάνειο στον ΑΣΟ για την αγορά των πλεονασμάτων, αν δεν καθορισθεί η τιμή στις 2.600 δραχμές. Η Τράπεζα πάει να πετύχει βαρείς τόκους και άλλα ανταλλάγματα.
Η χτεσινή “Πρωία” του Πεσμαζόγλου γράφει χαρακτηριστικά τα εξής: “Εν τω μεταξύ η κυβέρνησις καταβάλλει προσπαθείας διά την εξασφάλισιν των καλύτερων δυνατών όρων χρηματοδοτήσεως του Σταφιδικού Οργανισμού εις τρόπον ώστε να δυνηθή ούτος να καθορίση τιμάς ικανοποιητικάς διά τους παραγωγούς”. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει πόσο “καλύτεροι” θα είνε οι όροι της χρηματοδότριας Τράπεζας.
Οι υπουργοί όπως γράφουμε παραπάνω, τσακώνονται ανάλογα με τα ατομικά και κομματικά τους συμφέροντα και τις ομάδες των πλουσίων χτηματιών και σταφιδεμπόρων που εξυπηρετούν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά τις επιφανειακές αντιθέσεις, οι φτωχοί και μεσαίοι σταφιδοπαραγωγοί και των δύο ποιοτήτων, κατώτερης και ανώτερης, περισσότερο από κάθε άλλη φορά δεν πρέπει να παρασυρθούν από τους πλούσιους χτηματίες, “ευγενείς” είτε όχι. Κοινό εχθρό έχουν μονάχα τους μεγαλοσταφιδοκτηματίες και καρχαρίες σταφιδεμπόρους καταχραστές και στην Αιγιαλεία-Πάτρα, αλλά και Μεσσηνία-Ηλεία. Το σύνθημά τους πρέπει να είνε: Τα βάρη της σταφιδικής κρίσης πρέπει να πέσουν στους πλούσιους χτηματίες, στους σταφιδεμπόρους και το κράτος τους.
Ας απαιτήσουν:
- Να δοθούν οικονομικές ενισχύσεις δίχως επιστροφή στους καταστραμμένους από την κρίση σταφιδοπαραγωγούς από τα πολεμικά κονδύλια.
- Κατάργηση του ΑΣΟ, κατάργηση του παρακρατήματος, ελεύθερη πούληση της σταφίδας. - Κατάργηση κάθε κρατικού, κοινοτικού και εξαγωγικού φόρου πάνω σ’ αυτή.
- Σβήσιμο των χρεών.
- Κατάργηση των δασμών και φόρων στο ψωμί και τα είδη πρώτης ανάγκης.
- Ατοκες κρατικές πιστώσεις, μακροπρόθεσμες στους φτωχούς σταφιδοπαραγωγούς.
- Κάτω από 50 χιλιάδες δραχμές εισόδημα να φορολογείται κανένας εργαζόμενος σταφιδοπαραγωγός.
- Δωρεάν σταφιδόπανα και τσιβιέρες στους φτωχούς.
- Βαρειά προοδευτική φορολογία των πλούσιων σταφιδοκτηματιών και σταφιδεμπόρων.
- Αυτά τα συνθήματα εξυπηρετούν τους φτωχούς και μεσαίους σταφιδοπαραγωγούς και των δύο ποιοτήτων.
Γι’ αυτά πρέπει να κατέβουν στα συλλαλητήριά τους βγάζοντας επικεφαλής επιτροπές αγώνος” (1011).
Για μια ακόμη φορά ο ΑΣΟ αποτυγχάνει να αποφασίσει καθώς υπάρχουν διαφωνίες και με τον κυβερνητικό επίτροπο, με αποτέλεσμα η λήψη τελικών αποφάσεων να παραπεμφθεί στην κυβέρνηση: “Αργά την 1.45 μετά μεσονύκτιον έληξεν η σύσκεψις των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΑΣΟ. Προηγήθη της λήξεως της συσκέψεως διεξοδική συζήτησις μεταξύ των εκπροσώπων των διαφόρων περιφερειών χωρίς όμως να επέλθη προσέγγισις των διϊσταμένων απόψεων. Αμα τη λήξει της συσκέψεως ανεκοινώθη προς τους αναμένοντες δημοσιογράφους ότι η λήψις αποφάσεων εκ μέρους του διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΟ εματαιώθη λόγω της διαφωνίας του Κυβερνητικού Επιτρόπου και ότι η λήψις αποφάσεων επί των μέτρων διά την νέαν εσοδείαν, συμφώνως τω άρθρω 24 του νόμου 6029 ανατίθεται εις τον αρμόδιον υπουργόν κ. Στεφανόπουλον.
Κατόπιν της αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου αναμένεται ότι από σήμερον θα διεξαχθούν νέαι διαπραγματεύσεις και θα λάβουν χώραν νέαι συσκέψεις των ενδιαφερομένων διά την μείωσιν της τιμής του σταφιδικού παρακρατήματος.
Επίσης συσκέψεις θα λάβουν χώραν μεταξύ των εκπροσώπων των κατωτέρων ποιοτήτων οι οποίοι επιμένουν εις την τιμήν των 3.200 δραχμών. Πάντως τονίζεται ότι ο κ. Στεφανόπουλος είναι αποφασισμένος να επιμείνει εις την παραίτησίν του (ήδη υπέβαλε ταύτην) εάν δεν γίνουν δεκταί αι απόψεις του.
Ως εγκύρως πληροφορούμεθα πιθανώτερον φαίνεται ότι αποφάσεις θα ληφθούν μετά την επιστροφήν του κ. Πρωθυπουργού εις Αθήνας την προσεχή Δευτέραν, ίσως δε το όλον ζήτημα να αχθή ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου” (1012).
(1010) “Θάρρος” 24/8/1934
(1011) “Ριζοσπάστης” 24/8/1934
(1012) “Πατρίς” 24/8/1934
