Για να ενεργοποιήσει μάλιστα τα αντικομμουνιστικά ανακλαστικά των συντηρητικών πολιτών που πλειοψηφούν στην Πελοπόννησο, χρησιμοποιεί στον τίτλο τη λέξη “αγκιτάτσια” και τη συμπληρώνει στο κείμενο με την “προβοκάτσια”, που παραπέμπουν σε κομμουνιστική δράση. Δεν λείπει επίσης η καταγγελία για το πρόγραμμα “εμφύλιου σπαραγμού” το οποίο καταλογίζεται ως πρόθεση των βενιζελικών:
«Αι μέθοδοι του βενιζελισμού εθαυματούργησαν και πάλιν χθες εις το Αίγιον. Οι δε θρασύτατοι δικολαβισμοί και οι υποκριτικοί θρήνοι των δημοσιογραφικών οργάνων της αντιπολιτεύσεως δεν είνε δυνατόν να αλλοιώσουν τον χαρακτήρα των εκτυλιχθέντων αιματηρών γεγονότων και να παραπλανήσουν την επ’ αυτών κρίσιν μας. Από παραδόσεως μακροτάτης κάθε χρόνον αυτήν την εποχήν οι σταφιδικοί πληθυσμοί της Πελοποννήσου διατελούν εις αναβρασμόν, εν αναμονή του καθορισμού της τιμής του προϊόντος των.
Αλλά την ειδικήν των αυτήν ψυχολογικήν κατάστασιν ουδέποτε κατεδέχθη να την εκμεταλλευθή η αντιπολίτευσις – όταν εις την αντιπολίτευσιν ευρίσκετο το πολιτικόν κόμμα το οποίον δεν ακολουθεί το πρόγραμμα του “εμφυλίου σπαραγμού”. Αλλά σήμερον τα πράγματα ήλλαξαν. Η σημερινή αντιπολίτευσις δεν συνέρχεται από το αίσθημα των ευθυνών της. Και, συμμαχήσασα με τους ηγέτας των αριστερών κομμάτων, εννοεί να μη φανή καθυστερούσα εις την εφαρμογήν των μεθόδων των. Μια δε από τας προσφιλεστέρας αριστεράς μεθόδους είνε, καθώς γνωρίζομεν όλοι, η “αγκιάτσια” και η “προβοκάτσια”. Και την έθεσε χθες ο βενιζελισμός εις πλήρη εφαρμογήν εις το Αίγιον, όπου τα ζωηρότερα και μάλλον ρέποντα προς την αταξίαν στοιχεία εξωθήθησαν από τους βενιζελικούς πράκτορας εις πράξεις αυτοχρήμα αναρχικάς, όπως είνε η πυρπόλησις και η καταστροφή των εγκαταστάσεων του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού.
Δεν έχομεν καμμίαν διάθεσιν, εννοείται, να δικαιολογήσωμεν εκείνους οι οποίοι τυχόν έχυσαν το αθώον αίμα των παραγωγών του Αιγίου. Και ουδόλως αποκλείομεν να συνέβη εις το Αίγιον ό,τι και εις τας Καλάμας – να ευρέθησαν, δηλαδή όργανα της τάξεως να συμπληρώσουν τας φιλοτίμους προσπαθείας των βενιζελικών πρακτόρων προς δημιουργίαν αιματηράς ρήξεως. Οπως επίσης δεν είνε απίθανον να συνετέλεσεν εις την αιματοχυσίαν η επιπολαιότης με την οποίαν ενήργησαν αστυνομικά όργανα απωλέσαντα, κατά την κρίσιμον στιγμήν, την ψυχραιμίαν των. Αλλά όλαι αυταί αι λεπτομέρειαι έχουν εντελώς δευτερεύουσαν σημασίαν. Οταν ο λαός εξωθείται εις πράξεις εκνόμους και επικινδύνους όπως η πυρπόλησις εγκαταστάσεων ευρισκομένων εντός μιάς πόλεως, δεν είνε εύκολον να προληφθούν αι αιματηραί συνέπειαι. Και ο λαός του Αιγίου εξωθήθη εις πράξεις αληθούς απογνώσεως.
Θέλομεν να ελπίζωμεν ή μάλλον πιστεύομεν ακραδάντως ότι τα θλιβερώτατα γεγονότα του Αιγίου δεν πρόκειται να έχουν συνέχειαν. Τα συλλαλητήρια των σταφιδοπαραγωγών τα οποία προητοιμάζοντο και εις άλλας περιφερείας λίαν ορθώς απηγορεύθησαν. Και αι τοπικαί αρχαί έλαβαν ασφαλώς τα ενδεδειγμένα μέτρα διά να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικώς και αναιμάκτως εις τας μεθόδους των βενιζελικών πρακτόρων της αναρχίας. Παραλλήλως η κυβέρνησις θα δώσει λύσεις δικαίας και εις όλα εκείνα τα ζητήματα τα οποία συγκλονίζουν –βοηθούσης και της βενιζελικής δημαγωγίας – τον σταφιδοπαραγωγικόν κόσμον– λύσεις ανταποκρινομένας τόσον εις τα γενικώτερα συμφέροντα της στφιδοπαραγωγής όσον και εις τα επί μέρους συμφέροντα των παραγωγών, κατά το δυνατόν. Και η αντιπολίτευσις θα χάση ούτω την ευκαιρίαν να καλλιεργήση εις ευρυτέραν κλίμακα τας μεθόδους της “αγκιτάτσιας” και της “προβοκάτσιας” εφαρμόζουσα το σωτήριον πρόγραμμά της του “εμφυλίου σπαραγμού» (1048).
Από την άλλη πλευρά ο βενιζελικός “Ημερήσιος Κήρυξ” λοιδωρεί το σύνθημα των τσαλδαρικών για “ηθικό ρυθμό”, αποδίδοντας την εξέγερση των παραγωγών στην κομματική πολιτική σχετικά με το σταφιδικό. Χαρακτηρίζει την κυβέρνηση “κομματική συμμορία”, ενώ καταγγέλει ουσιαστικά ως βασικό υπεύθυνο το Στεφανόπουλο, κρατώντας ίσες αποστάσεις σχετικά με τα γεγονότα απέναντι στις δυνάμεις καταστολής και τους σταφιδοπαραγωγούς:
«Τα πρώτα θλιβερά αποτελέσματα της αχαρακτηρίστως εγκληματικής αναγωγής των πάντων εις τον κοινόν παρονομαστήν “προσωπικόν κομματικόν συμφέρον” από τον ηθικόν ρυθμόν, εν σχέσει με το σταφιδικόν, εξεδηλώθη χθες.
Αίμα (μετά το Αλιβέριον πέρυσι και τας Καλάμας πρό τινων μηνών) έρρευσεν εις το Αίγιον, αίμα πολιτών και χωροφυλάκων, αίμα φορολογουμένων και οργάνων της τάξεως, αίμα παραγωγών και αίμα ανδρών της δημοσίας δυνάμεως. Ενώ δε εις το Αίγιον κατεστρέφοντο τα γραφεία του ΑΣΟ και αναθεματίζετο η κυβέρνησις και ο κ. Στεφανόπουλος και οι χωρικοί έφιπποι πυροβολούντες εξεδήλουν την εύλογον αγανάκτησίν των, εις τον Πύργον άλλοι παραγωγοί, άλλοι πολίται, άλλοι φορολογούμενοι εξεδήλουν εντόνως την αγανάκτησίν των εναντίον των παραγωγών σταφίδος των διαμερισμάτων Κορινθίας, Αιγιαλείας, Αχαΐας και εζητοκραύγαζον τον κ. Στεφανόπουλον. Το τραγικώτατον όμως εις την όλην υπόθεσιν είνε ότι έχουν δίκαιον και οι Αιγιείς, έχουν δίκαιον και οι Πύργιοι. Τα συμφέροντά των είνε, όντως, εις αντίθεσιν. Η αντίθεσις όμως αύτη δεν εύρεν απέναντί της κυβέρνησιν, η οποία σκεπτομένη ως τέτοια και όχι μόνον ως κόμμα, να εργασθή διά να την αμβλύνη. Εύρεν απέναντί της ως κυβέρνησιν μιαν κομματικήν συμμορίαν η οποία, λησμονήσασα το πάθημα της γάτας του Αισώπειου μύθου, έκαμε το παν, διά να οξύνη την αντίθεσιν. Χαίρουσα διά τα κομματικά εντεύθεν κέρδη, ελησμόνη ή προέβλεπεν, ότι ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται. Δημοκοπούντες οι περί τον κ. Στεφανόπουλον, υπέσχοντο δι’ εφέτος τα πάντα. Δημοκοπούντες οι περί τον κ. Σαγιάν, έκαμναν το ίδιον. Το αποτέλεσμα υπήρξεν, ότι οι παραγωγοί των δύο ποιοτήτων, δικαίως ανέμενον όλοι, πλήρη ικανοποίησιν των απαιτήσεών των και εύλογως εξεγείρονται τώρα, που βλέπουν πόσον και οι μεν και οι δε ενεπαίχθησαν μόνον διά να ημορούν να είπουν:
Ο μεν κ. Στεφανόπουλος –και ο της Πυλίας νεοσσός κ. Ράλλης– εις τους ψηφοφόρους του: “Τι να σας κάμωμεν φταίουν οι παραγωγοί των ευγενών ποικιλιών που τους προστατεύει ο Σαγιάς και ο κ. Τσαλδάρης”. Οι δε κ. κ. Σαγιάς και οι περί αυτών εις τους ιδικούς τους ψηφοφόρους: “Τι νας σας κάνωμεν φταίει ο κ. Στεφανόπουλος και οι βουλευταί των περιφερειών υποδεεστέρων ποιοτήτων και ο κ. Τσαλδάρης που δεν έχει πυγμήν”. Η ουσία είνε ότι πταίει προ πάντων ο κ. Στεφανόπουλος, όστις έκαμε όσα εγκλήματα έκαμε κατά της σταφίδος και φυσικά ο κ. Πρωθυπουργός όστις του το επέτρεψε. “Κάτω οι κηφήνες” εφώναζαν εις το Αίγιον. Δικαίως. Διότι τριακοσίους τοιούτους διώρισεν εις βάρος του ΑΣΟ ήγουν των σταφιδοπαραγωγών ο κ. Στεφανόπουλος. “Κάτω οι υποτιμηταί” εφώναζαν εις τον Πύργον. Δικαίως. Διότι ο “ηθικός ρυθμός” είνει και ο δούλος ωρισμένων σταφιδοκαρχαριών των κ.κ. Καρ. Χαρίλαων και Ζούζουλα μέχρι των γνωστών σταφιδοχρηματιστών των Πατρών. “Κάτω οι αντιπρόσωποι” εφώναζαν οι παραγωγοί. Δικαίως. Διότι το κόμμα κατώρθρωσεν, ώστε οι αντιπρόσωποι της παραγωγής εις τον ΑΣΟ να διορισθούν ενεργούμενά του και ισχυροί τοπικοί κομματάρχαι, δικηγόροι άνευ υποθέσεων, οι οποίοι ηγεμονικώς μισθοδοτούμενοι έκαμαν την ιδιότξτα του αντιπροσώπου της παραγωγής εις τον ΑΣΟ επάγγελμα και ευκαιρία διά να εγκατασταθούν εις Αθήνας και να σπουδάσουν τα παιδιά των. “Κάτω ο ΑΣΟ” εφώναζαν οι παραγωγοί. Ευλόγως. Διότι ο κ. Στεφανόπουλος τον έκαμεν από οργανισμόν αυτόνομον της σταφίδος, πρακτορείον κομματικών αχρειοτήτων, μοιράζουν εκατομμύρια εις τον κ. Ζούζουλαν και διοικούμενον από υπαλλήλους τρέμοντας τας υπουργικάς αντεκδικήσεις, γνωστήν και βεβαίαν συνέπειαν αποφάσεών των αι οποία θα υπηρέτουν μεν την παραγωγήν αλλά όχι το “κομματικό αμπέλι” της αχρείας κομματικής συμμορίας η οποία κυβερνά.
“Κάψτε τη λυκοφολιά” εκραύγαζον διά τον ΑΣΟ οι παραγωγοί εις το Αίγιον. Οι μοχθούντες σκληρότατα παραγωγοί πως να μη θεωρούν “ληστοφωλιά” έναν οργανισμόν ο οποίος εντός ενός μόνον έτους, κατεβρόχθισε 410 εκατομμύρια, διότι ούτως ηθέλησεν ο κ. Στεφανόπουλος.
Το μέγα δράμα είναι, ότι εκεί όπου ο αχρείος και ασυνείδητος κομματισμός της συμμορίας που κυβερνά, έφερε τα πράγματα, είνε ζήτημα αν υπάρη λύσις, δυναμένη να σβύση τα πάθη και να αμβλύνη τας αντιθέσεις. Ο κ. Τσαλδάρης με την χαρακτηρίζουσαν αυτόν νοοτροπίαν, είνε, άλλωστε, ο μόνος που δεν θα ημπορέση ποτέ να δώση εις το ζήτημα την πρέπουσαν λύσιν. Και θα δοθή πιθανώς καμμία λύσις εμβαλωματική, διττώς ολέθρια, διότι όχι μόνον εις τους σταφιδοπαραγωγούς δεν θα φέρη τίποε άλλο από προχειρολογία αλλά και θα κινδυνεύση να δώση εις την άλλην Ελλάδα την εντύπωσιν, ότι ζητούνται από τους φορολογούμενους όλους θυσίαι όχι υπέρ της σταφίδος, αλλά διότι έτσι απαιτούν τα κομματικά συμφέροντα πριγκήπων τινών του ηθικού ρυθμού, εάν ζητηθούν εις γενικάς φορολογίας τα χρήματα που δεν υπάρχουν, διότι τα εσκόρπισε διά να ισχυροποιήση κομματικώς την θέσιν του ο κ. Στεφανόπουλος.
Η τραγικωτέρα δυνατή ειρωνία εις την όλην υπόθεσιν είνε ότι τα φοβερά αυτά εγκλήματα κατά του κυρίου προϊόντος της Πελοποννήσου, της σταφίδος, που είνε η πηγή υπαρξεως διά τους Πελοποννησίους, τα διαπράττει ακριβώς το Λαϊκόν Κόμμα, του οποίου πιστοί οπαδοί –κατά τρόπον ανεξήγητον διά λαόν τόσον ευφυή– είναι ίσα ίσα οι κάτοικοι αυτών των διαμερισμάτων και βάσις του κομματική, η πίστις η κομματική προς αυτό των Πελοποννησίων» (1049).
(1048) “Βραδυνή” 27/8/1934
(1049) “Ημερήσιος Κήρυξ” 27/8/1934
