«Ο κ. πρωθυπουργός εδέχθη χθες την νύκτα εις ιδιαιτέραν συνεργασίαν εν Κηφισία τον υφυπουργόν της Εθνικής Οικονομίας κ. Στεφανόπουλον. Η συνεννόησις αφεώρα την ρύθμισιν ωρισμένων ζητημάτων, ανεξαρτήτως προς το σταφιδικόν, τα οποία σχετίζονται με την παραίτησιν του κ. Στεφανοπούλου. Η συνεργασία θα επαναληφθή, πιστεύεται δε ότι τελικώς θα αρθούν οι λόγοι οι προκαλέσαντες την παραίτησιν του κ. Στεφανοπούλου, ώστε να εξακολουθήσει ούτος να διευθύνη το υφυπουργείον της Εθνικής Οικονομίας.
Κατά την νυκτερινήν ανακοίνωσιν του κ. πρωθυπουργού ζήτημα παραιτήσεως των βουλευτών Ηλείας δεν υφίσταται. Οσον αφορά τον βουλευτήν Καλαμών κ. Ηλ. Μαυρομιχάλην, ανεκοινώθη αρμοδίως, ότι εδέχθη ν’ αποσύρη την υποβληθείσαν παραίτησίν του. Διά τον έτερον των βουλευτών Καλαμών κ. Κάρτσωνα, εγνώσθη ότι δεν υπέβαλεν ούτος παραίτησιν» (1066).
Δύο ημέρες αργότερα επισημοποιείται η απόσυρση της παραίτησης Στεφανόπουλου:
«Ο κ. πρωθυπουργός έσχε χθες την εσπέραν ιδιαιτέραν συνεργασίαν μετά του κ. Στεφανοπούλου. Κατά την συνεργασίαν ταύτην εξητάσθησαν από κοινού οι λόγοι διά τους οποίους ο κ. υφυπουργός της Εθνικής Οικονομίας είχεν υποβάλει την παραίτησίν του. Ως δε ανεκοινώθη, ο κ. Στεφανόπουλος μετά την διεξαχθείσαν συνομιλίαν εδήλωσε προς τον κ. πρωθυπουργόν ότι αποσύρων την παραίτησίν του επανέρχεται από σήμερον εις τα καθήκοντά του. Εκ μέρους του κ. Στεφανοπούλου ανεκοινώθη προς τους αντιπροσώπους του Τύπου ότι εξ επανειλημμένων συσκέψεων τόσον αυτού όσον και των βουλευτών Ηλείας μετά του κ. Προέδρου της κυβερνήσεως διεπιστώθη ότι ο κ. πρωθυπουργός αναγνωρίζει το δίκαιον των πέρυσι παθόντων σταφιδοπαραγωγών Ηλείας ότι δηλαδή ούτοι δεν είναι δυνατόν να καταβάλουν αμέσως τα προ του τελευταίου έτους ληφθέντα παρά της Αγροτικής Τραπέζης καλλιεργητικά δάνεια και ότι δέον να ληφθή πρόνοια όπως εξοφληθούν ταύτα διά μακροτέρων τοκοχρεωλυτικών δόσεων. Επί του ζητήματος αυτού ο κ. πρωθυπουργός πρόκειται να συνεργασθή σήμερον μετά του διοικητού της Αγροτικής Τραπέζης και του υπουργού της Γεωργίας κ. Θεοτόκη. Μετά την συνεργασίαν ταύτην και εφόσον ληφθούν οριστικαί αποφάσεις θα εξαγγελθούν τα ληφθησόμενα μέτρα διά την ανακούφισιν των σταφιδοπαραγωγών Ηλείας» (1067).
Με παρέμβαση του ΚΚΕ δημιουργείται στον Πύργο Επιτροπή Ενότητας και Δράσης των σταφιδοπαραγωγών που προσπαθεί να μπει “σφήνα” ανάμεσα στις επιτροπές που έχουν δημιουργήσει αγροτιστές, βενιζελικοί και λαϊκοί παράγοντες:
«Κάτω στον Πύργο άρχισε μια ζωηρή κίνηση των εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών, που μακρυά από την επιρροή των πλουσίων χτηματιών, οινοκαρχαριών και σταφιδεμπόρων σύστησαν μια Επιτροπή Ενότητος και Δράσης για να διεκδικήσουν να δοθεί μια λύση που συμφέρει στους φτωχούς και μεσαίους παραγωγούς της σταφίδας. Ισαμε τώρα στον Πύργο διαχειρίζονταν το σταφιδικό ζήτημα δύο αυτοχειροτόνητες επιτροπές βενιζελικών και λαϊκών πλουσιοχτηματιών, δικηγόρων και εμπόρων. Η Επιτροπή Ενότητας και Δράσης έβγαλε ανακοίνωση στην οποία τονίζει ότι “μακρυά από τους κηφήνες και πολιτικούς παράγοντες, ύστερα από σύσκεψη εργαζομένων σταφιδοπαραγωγών από διάφορα χωριά, συστήθηκε η επιτροπή αυτή και εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: Συσκεφθέντες επί της διαμορφωθείσης καταστάσεως επί του σταφιδικού, κατόπιν της κακής διαχειρίσεως τούτου εκ μέρους των μέχρι τούδε επιτροπών επηρεασμένων εκ των διαφόρων πολιτικών και αφού διεπιστώθη το κρίσιμον της καταστάσεως του σταφιδικού ζητήματος, αποφασίζομεν να αναλάβομεν την πρωτοβουλίαν της ενότητος του σταφιδικού κόσμου καθώς και όλων των εργαζομένων προς διεξαγωγήν του αγώνος επί νέων βάσεων ως διατυπώνομεν κάτωθι:
1) Την διάλυσιν του οργανισμού ΑΣΟ, 2) Την κατάργησιν παρακρατήματος και κάθε φορολογικής επιβαρύνσεως της σταφίδος, 3) Να μη καταδιωχθούν οι παραγωγοί για χρέη, 4) Καθορισμός της τιμής σταφίδος το ελάχιστον 3.500 δραχμάς, 5) Διαγραφή των χρεών μέχρι του έτους 1933 παλαιών και νέων, 6) Εξαγωγή σταφίδος εκ τοπικών λιμένων, 7) Απαλλαγή από οιανδήποτε φορολογίαν των επαγγελματιών που έχουν έσοδα μέχρι 50.000 δραχμάς ετησίως, 8) Κατάργησιν του δασμού φόρου από σιτηρά και είδη πρώτης ανάγκης, 9) Παράτασις ενοικιοστασίου και δικαιοστασίου, 10) Βαριά φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου ντόπιου και ξένου, 11) Να δοθεί απόλυτος ελευθερία του συνεργάζεσθαι.
Διά την καλυτέραν διατύπωσιν και κατανόησιν από μέρους των σταφιδοπαραγωγών των άνω διατυπωθέντων θέλει εκδοθεί συμπληρωματική διακήρυξις. Καλούμεν δε κάθε ειλικρινές στοιχείον όπως συνεργασθεί μαζί μας.
Εν Πύργω τη 28η Αυγούστου 1934
Διά την Επιτροπήν Ενότητος και Δράσεως
Αυγερινός Καραγιάννης
Η Επιτροπή Ενότητος θα πρέπει να έρθει άμεσα σε επαφή με τους σταφιδοπαραγωγούς της Μεσσηνίας και Αιγιαλείας ιδρύοντας επιτροπές σε κάθε χωριό να διεκδικήσει αποφασιστικά τα αιτήματά τους» (1068).
Στα Φιλιατρά πραγματοποιείται συλλαλητήριο στο οποίο καταγράφεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος του Δ. Τζάνε και των Επιτροπών Σταφιδικής Αμύνης που δημιουργούνται στα χωριά:
«Εγνώσθη χθες την εσπέραν ότι εις Φιλιατρά συνεκροτήθη την πρωΐαν συλλαλητήριον εις το οποίον συμμετέσχον εκτός των κατοίκων Φιλιατρών και οι χωρικοί των πέριξ μερών. Προς τους συγκεντρωθέντας ωμίλησε ο ηγέτης των οργανώσεων Σταφιδικής Αμύνης κ. Δ. Τζάνες ο οποίο εζήτησε όπως αξιωθή από τους βουλευτάς και γερουσιαστάς, δημάρχους, προέδρους κοινοτήτων, δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια να παραιτηθούν εις περίπτωσιν μη πλήρους ικανοποιήσεως των αξιώσεων του Μεσσηνιακού λαού. Την δήλωσιν ταύτην του κ. Τζάννε το πλήθος απεδέχθη ομοφώνως εν εξάλλω ενθουσιασμώ. Εν τέλει εξεδόθη το κάτωθι ψήφισμα:
Λαός Φιλιατρών περιχώρων συνελθών εκτάκτως αποφασίζει: Συγχαίρει κοινοτάρχας επαρχιών Μεσσήνης, Καλαμών δι’ αποφάσεις τους. Καλεί εις άμεσον παραίτησιν κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους Νομού και αναξίους συμβούλους ΑΣΟ εις περίπτωσιν μη αμέσου αναθεωρήσεως ληφθεισών αποφάσεων. Τάσσει τριήμερον προθεσμίαν μετά παρέλευσιν οποίας αποκηρύσσει τούτους. Ηγέτης σταφιδικής αμύνης εξουσιοδοτηθείς παρά σταφιδοπαραγωγών εκήρυξε σταφιδοπαραγωγήν εν κινδύνω, καλέσας οργανώσεις εις επιφυλακήν. Δήμαρχοι, Κοινοτάρχαι και συμβούλια εκλήθησαν εις παραίτησιν.
Επιτροπή Σταφιδικής Αμύνης
Ο Πρόεδρος Δημ. Τζάνες, ο Γραμματεύς Σ. Σταυρόπουλος» (1069).
Η αγανάκτηση απλώνεται και από την Ικλαινα κάνουν γνωστό πως είναι έτοιμοι για ένοπλο συλλαλητήριο: «Εξ Ικλαίνης ελάβομεν τηλεγράφημα, διά του οποίου δηλούται, ότι οι σταφιδοπαραγωγοί της περιφερείας τάσσονται παρά το πλευρόν των αδελφών των της Μεσσηνίας και δηλούν, ότι είναι έτοιμοι να κατέλυουν ένοπλα εις Καλάμας, εάν δεν αναθεωρηθούν αι αποφάσεις του ΑΣΟ» (1070).
Νέες κινητοποιήσεις ετοιμάζονται στον Πύργο, στους Γαργαλιάνους πραγματοποιείται συλλαλητήριο και νέα διαμαρτυρία φθάνει από το Καραμανώλη:
«Η εξέγερσις των σταφιδοπαραγωγών η οποία εξεδηλώθη εντονώτερον από της ημέρας της εκδόσεως των αποφάσεων του ΑΣΟ επί των μέτρων της νέας εσοδείας της σταφίδος, ήρχισεν από χθες να εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους. Ούτω ο πρόεδρος της επί των σταφιδικών συλλαλητηρίων επιτροπής εξέδωκε εγκύκλιον διά της οποίας καλείται εις συναγερμόν ολόκληρος ο σταφιδικός κόσμος της Ηλείας. Της προκηρύξεως προηγείται μακρά εισηγητική ανάλυσις επί της δημιουργηθείσης εν γένει καταστάσεως και εν τέλει ζητείται: 1) Οπως το κράτος ενισχύση τους σταφιδοπαραγωγούς διά της χορηγήσεως ενός 500δραχμου κατά χιλιόλιτρον σταφίδος και 2) όπως τα προς την Αγροτικήν Τράπεζαν χρέη των αγροτών εξοφληθούν εις 10 έτη και ατόκως.
Διά της προκηρύξεως καλούνται οι χωρικοί και αι οργανώσεις όπως εγκρίνουν τα ανωτέρω αιτήματα και εκλέξουν τριμελή επιτροπήν, η οποία να παραστή εις το συγκροτούμενον εις Πύργον σταφιδικόν συνέδριον την προσεχή Πέμπτην. Εκ μέρους των σταφιδικών κύκλων ετονίζετο σήμερον ότι η δημιουργηθείσα κατάστασις θα εκκαθαρισθή οπωσδήποτε εντός της εβδομάδος. Οι αυτοί κύκλοι δεν απέκρυπτον τους φόβους των ότι η μη επίλυσις του σταφιδικού ζητήματος σύμφωνα με τις απόψεις των, δύναται να οδηγήση εις γεγονότα πρωτοφανή διά τα σταφιδικά χρονικά της Ηλείας. Σχετικώς παρείχετο η διευκρίνισις ότι καθώς προβλέπεται καθίσταται αναπόφευκτος η ανάγκη συγκροτήσεως ενόπλου συλλαλητηρίου συνεπεία αυθορμήτου λαϊκής εξεγέρσεως.
Συνεκροτήθη σήμερον (2/9) πάνδημον εις Γαργαλιάνους πάνδημον συλλαλητήριον των σταφιδοπαραγωγών του δήμου Πλαταμώδους, κατά το οποίον ενεκρίθη έντονον ψήφισμα διαμαρτυρίας διά την δοθείσαν λύσιν εις το σταφιδικόν ζήτημα, ήτις ως τονίζεται, εξυπηρετεί αποκλειστικώς τα συμφέροντα των προπωλητών σταφιδεμπόρων. Διά του ψηφίσματος ζητείται άμεσος και υποχρεωτική καταβολή των δελτίων υπό των σταφιδοεξαγωγέων, άμεσος εξαγορά των πλεονασμάτων υπό του ΑΣΟ, χορήγησις ενεχυροδανείων παρά της Αγροτικής ή της Εθνικής Τραπέζης προς δρχ. 2.600 κατά χιλιόλιτρον με τόκον 6% και κατάργησις του συναλλαγματικού παρακρατήματος της σταφίδος. Εν τέλει ζητείται από τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους της περιφερείας όπως επιμείνουν εις την αποδοχήν των ανωτέρω αιτημάτων, φθάνοντες μέχρις παραιτήσεως.
Εκ Πύλου ελάβομεν τηλεγράφημα των κατοίκων Καραμανωλίου, οι οποίοι τονίζουν ότι είναι ανάστατοι κατόπιν των αποφάσεων του ΑΣΟ, τάσσονται παρά το πλευρόν των παραιτηθέντων βουλευτών και ζητούν αναθεώρησιν των ληφθεισών αποφάσεων. Το τηλεγράφημα υπογράφει επιτροπή των κατοίκων αποτελούμενη εκ των κ. κ. Π. Τζαμουράνη, Σ. Ζωντανού, Η. Πολυχρονόπουλου, Δ. Σόμπολα και Π. Τζαμουράνη» (1071).
(1066) “Ακρόπολις” 1/9/1934
(1067) “Ελεύθερος Ανθρωπος” 3/9/1934
(1068) “Ριζοσπάστης” 1/9/1934
(1069) “Πατρίς” 2/9/1934
(1070) “Ακρόπολις” 2/9/1934
(1071) “Ακρόπολις” 3/9/1934
