«Πάντως αι πρώται ώραι της πρωΐας της Τρίτης ήσαν ώραι αγωνίας διά τους Κυπαρισσιώτας. Και η αγωνία αυτή μετεβλήθη εις πανικόν και σύγχυσιν, όταν περί τις 8.30 π.μ. ανεκοινώθη υπό του εις το τηλεγραφείον εγκατεστημένου ανωτέρου διοικητού Χωροφυλακής Πελοποννήσου συνταγματάρχου κ. Βεργογιαννοπούλου ότι εκηρύχθη στρατιωτικός νόμος καθ’ όλον τον Νομόν Μεσσηνίας, αιρομένης της ισχύος των άρθρων 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18 και 100 του Συντάγματος. Τον πανικόν αυτόν και την σύγχυσιν των κατοίκων ενίσχυον έτι πλέον τα έκτακτα μέτρα και αι νευρικαί κινήσεις των αρχών και αι παντός είδους διαδόσεις που εκυκλοφόρουν.
Ελέγετο επί παραδείγματι, εκ μέρους ιδιωτών και σωφέρ οι οποίοι ήρχοντο εκ Φιλιατρών, ότι μετά την κήρυξιν του στρατιωτικού νόμου, οι σταφιδοπαραγωγοί έγιναν έξω φρενών, ότι ωπλίσθησαν, ότι παρέλαβον τα γυναικόπαιδά των και είνε έτοιμοι να αγωνισθούν μέχρις εσχάτων.
Την 11ην ακριβώς αφικετο η αμαξοστοιχία εκ Καλαμών, εκ της οποίας απεβιβάσθη εις λόχος στρατού με πλήρη οπλισμόν και επί πλέον με τέσσαρα πολυβόλα. Ο λόχος αυτός απεστάλη αμέσως υπό τον λοχαγόν κ. Πίκουλαν εις Φιλιατρά, προς ενίσχυσιν της εκεί υπαρχούσης δυνάμεως και με την εντολήν όπως πάση θυσία ανακόψη την πορείαν των διαδηλωτών προς Κυπαρισσίαν.
Ολίγον αργότερον ήρχετο εκ Φιλιατρών η ανατριχιαστική πληροφορία:
- Τα Φιλιατρά καίονται!
Η αόριστος αυτή κατ’ αρχήν φήμη, ήρχισε ολίγον κατ’ ολίγον να παίρνει μορφήν πιο συγκεκριμένην. Ελέγετο δηλαδή, ότι οι συγκεντρωμένοι παραγωγοί, υπερβαίνοντες μαζί με τα γυναικόπαιδα τας δέκα χιλιάδας και ωπλισμένοι με όπλα, μαχαίρια, αξίνας, κλαδευτήρια, τσεκούρια κλπ. εισήλθον εις την πόλιν, αφώπλισαν την υπάρχουσαν δύναμιν και κατέλαβον το τηλεγραφείον. Προσετίθετο όμως ότι εν τω μεταξύ κατέφθασεν ο αποσταλείς εκ Κυπαρισσίας λόχος και ήρχισε να βάλη κατά του τηλεγραφείου με μάλιχνερ και πολυβόλα και ότι επειδή οι παραγωγοί απήντησαν συνήφθη φοβερά μάχη, καθ’ ην πολλοί εφονεύθησαν και ετραυματίσθησαν εκατέρωθεν.
Αυτές ήσαν οι κατοπινές πληροφορίες, που απεκορύφωσαν την αγωνίαν και τον πανικόν του κόσμου. Και το φοβερώτερον ήτο, ότι όλα τα κατόπιν αγγελλόμενα γεγονότα ήσαν μάλλον επιβεβαιωτικά των φημών αυτών.
Εις τας δώδεκα επί παραδείγματι, καταφθάνει άλλος λόχος με έτερα δύο πολυβόλα, ο οποίος αποστέλλεται προς φρούρησιν της προς την Κυπαρισσίαν εισόδου του δρόμου των Φιλιατρών. Εις το τηλεγραφείον εξ άλλου οι υπηρεσιακές πολεμικές συνδιαλέξεις και τα τηλεφωνήματα με τα υπουργεία και τας διοικήσεις και με την Νομαρχίαν δίνουν και παίρνουν.
Ο ανώτερος διοικητής Πελοποννήσου τον οποίον βλέπομε επανειλημμένως και ρωτούμε, αρκείται μόνον εις το να μας τονίζει το “σκούρο” της καταστάσεως και διαρκώς να μας επαναλαμβάνη με κάποιαν ταραχήν, ότι “κινδυνεύουμε να εμπέσουμε εις τας απαγορευτικάς διατάξεις του στρατιωτικού νόμου και ότι είνε προτιμώτερο να απομακρυνθούμε από τα τηλεφωνεία αν δεν θέλουμε να καθήσωμε στο εδώλιο του στρατοδικείου”. Παρά την σύγχυσιν αυτήν και την αγωνίαν, κατορθώνομεν να γίνωμεν κοινωνοί ωρισμένων τηλεφωνικών συνδιαλέξεων εξαιρετικά ενδιαφερουσών.
Εις μίαν εξ αυτών, η οποία διεξήχθη με τον στρατιωτικόν διοικητήν Καλαμών, όταν αυτός είπεν ότι κατά πληροφορίας του, οι Πύλιοι ένοπλοι υπό τον Διακουμογιαννόπουλον οδεύουν προς Καλάμας, ο κ. Βεργογιαννόπουλος του απήντησε:
- Στείλε έναν αξιωματικό να πη στον επί κεφαλής Διακουμογιαννόπουλον, ότι τον παρακαλεί ο πατριώτης του Βεργογιαννόπουλος να αφήση τον αγώνα και να συστήσει στους οπαδούς του να γυρίσουν πίσω, γιατί άλλως θα γίνη χρήση όπλων.
Αργότερα πάλιν εις άλλην συνδιάλεξίν του, με τον ίδιον διοικητήν έλεγεν ότι “πρέπει να αποστείλει με έκτακτον τρένο, όσες δυνάμεις έχει και δεν έχει το Σύνταγμα των Καλαμών”.
Εις τρίτην συνδιάλεξίν του με τον σταθμάρχην Γαργαλιάνων ελάμβανε από εκείνον τας ανησυχαστικάς πληροφορίας, ότι η δύναμίς του εσταμάτησε κάθε ενέργειαν και τηρεί στάσιν παθητικήν, ότι ο εξηγριωμένος κόσμος εξέσχισε τα τοιχοκολλήματα περί κηρύξεως του στρατιωτικού νόμου και ότι αυτός δεν είνε εις θέσιν να κάμη τίποτε.
Αργότερα πάλιν εις άλλην συνομιλίαν με τον αστυνομικόν διοικητήν Ζαχάρως, του έδιδε διαταγή, όπως τεθή επικεφαλής όλης της δυνάμεως Ζαχάρως και Κακοβάτου και έλθη εσπευσμένως εις Κυπαρισσίαν.
Ολαι αυταί αι ανησυχαστικαί πληροφορίαι μαζί με τας νευρικάς κινήσεις των αρχών και των ανησυχιών των κατοίκων, παρουσιάζουν μίαν εικόναν της καταστάσεως και της εξελίξεώς της άκρως ζοφεράν, αλλά και αμφίβολον.
Από τα Φιλιατρά επίσης δεν έφθασαν καλαί πληροφορίαι, εις επανειλημμένας τηλεφωνικάς κλήσεις ούτε φωνή ούτε ακρόασις εδίδετο απ’ εκεί. Αι συγκοινωνίαι είχον σταματήσει. Κατόπιν όλα τα αυτοκίνητα της Κυπαρισσίας είχον επιταχθή από της πρωΐας και απηγορεύετο ρητώς εις πάντας ανεξαιρέτως να αναχωρήσουν διά Φιλιατρά.
Αυτή ακριβώς η έλλειψις πληροφοριών από τα Φιλιατρά, εδημιούργησε την πεποίθησιν, ότι εκεί εξετυλίσσοντο ή τουλάχιστον θα εξετυλίσσοντο γεγονότα τα οποία απαραιτήτως έπρεπε να πληροφορηθώμεν. Πώς όμως να φθάση κανείς έως εκεί, αφού ουδέν μέσον συγκοινωνίας υπήρχεν;
Μέσα εις την αμηχανάιν αυτήν ενεφανίσθη ο από μηχανής Θεός υπό την μορφήν ενός... αυτοκινήτου κρυμμένου μέσα εις τους ελαιώνας, του μόνου που δεν είχε επιταχθή. Επείσαμεν τον οδηγόν του να το θέση εις κίνησιν και να προσπαθήση να ξεκινήση μέσα εις την απαγορευμένην ζώνην, με το πρόσχημα ότι το αυτοκίνητόν του μεταφέρει το ταχυδρομείον.
Διά την επιτυχεστέραν εμφάνισιν της ταχυδρομικής ιδιότητος του οχήματος, που πρόκειται να μας εξυπηρετήση, δένουμε πλάι του μια κάσα, εις την οποίαν χαράσσουμε με κατράμι την ένδειξιν “Τ. Τ. Τ”. Ετσι ξεκινούμε. Στο δρόμο δεν υπάρχει ψυχή. Ολα τα κτήματα έχουν εγκαταλειφθή έρημα. Μόλις πλησιάζουμε στα Φιλιατρά βλέπουμε πού και πού αραιούς ενόπλους να περιφέρωνται μέσα στα κτήματα. Ενα ελαιοπερίβολο είνε γεμάτο ενόπλους. Πιο πέρα σ’ ένα ερημοκκλήσι επί της δημοσίας οδού, απέχον περί τα πέντε λεπτά από τα Φιλιατρά, έχουν στρατοπεδεύσει αι ένοπλοι δυνάμεις εις παράταξιν επιθέσεως. Τα πολυβόλα στη θέσι τους και οι εφεδρείες επίσης. Αφήνουμε το αυτοκίνητο στην είσοδο της πόλεως και προχωρούμε πεζή.
Στην πλατεία της πόλεως σωστή αλλοφροσύνη από την πολυκοσμία. Ολα τα καταστήματα είνε κλειστά. Στα σπίτια δεν έχει μείνει κανείς, Ούτε μωρό, ούτε γρηά, ούτε ανάπηρος. Και οι εργάτης της οδοποιίας και οι κτίστες και οι υποδηματοποιοί και όλοι οι άλλοι έχουν συγκεντρωθεί με τα γυναικόπαιδα. Εξωτερικώς είναι άοπλοι. Τα όπλα τα έχουν εγκαταλείψει προς στιγμήν κατόπιν συστάσεως της επιτροπής που τους οδηγεί.
Εδώ μαθαίνουμε και την αλήθεια των πρωινών σκηνών:
- Το πρωί, μας λέγουν, είχαμε συγκεντρωθεί εδώ ένοπλοι όλοι οι κάτοικοι των γύρω περιφερειών με τα γυναικόπαιδα. Εμάθαμε τις χθεσινές σκηνές στην Πύλο, εδιαβάσαμε τις δηλώσεις Στεφανοπούλου, που τις θεωρούμε υβριστικές, και λάβαμε απόφαση πλέον να αγωνισθούμε για το ψωμί μας. Θα πεθάνουμε; Τι μας ενδιαφέρει; Τι σήμερα, τι μετά δύο μήνες, όταν θα έρθη ο δανειστής και θα μας πάρη την τελευταία μας πεντάρα. Οταν φθάσαμε εδώ, μάθαμε την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου”.