Για τις ληστείες του τραστ των οινοπνευματαρχών “Βάκχος” ας θυμηθούμε μια “μικρή” ιστορία που δείχνει ότι υπάρχουν πολλά ακόμη σκοτεινά σημεία, που θολώνουν το σταφιδικό ζήτημα και βαρύνουν τον ΑΣΟ. Το Μάρτη του 1934 στις εφημερίδες της Αθήνας δημοσιεύθηκε μια ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας που τόνιζε ότι: “Αι τιμαί των οίνων εν Αμερική εξέπεσαν πολύ, η δε Αμερική πρόκειται μετ’ ου πολύ να απαγορεύση εντελώς την εισαγωγήν οίνων”. Την ίδια εποχή οι Αμερικανικές εφημερίδες έγραφαν: “Η ζήτησις των οίνων είνε μεγάλη, αι δε τιμαί υπερδιπλασιάσθησαν τελευταίως. Κατόπιν δε τούτου η Αμερικανική κυβέρνησις άφησεν εντελώς ελευθέραν την εισαγωγήν οίνων επί δύο μήνας και θέλει παρατείνει επ’ αόριστον την ελευθερίαν ταύτην, εάν δεν πέσουν αι τιμαί”. Την περίοδο εκείνη στην Αμερική βρισκόταν και ο πρόεδρος του “Βάκχου” Χαρίλαος. Ποία συνωμοσία έγινε; Την εξήγηση μας τη δίνει η Εκτελεστική Επιτροπή της σταφιδικής σύσκεψης 250 σταφιδοπαραγωγών, που έγινε στο χωριό Λούσικα της Πάτρας. Στα τέλη του Μάρτη 1934 η Επιτροπή δημοσίευσε στις εφημερίδες μια διακήρυξη, όπου ανέφερε τα παραπάνω και πρόσθετε χαρακτηριστικά: “… Δεν κοιμάται ο αντιπρόσωπος των Εταιρειών Οίνων εις την Αμερικήν (ο Χαρίλαος), ο οποίος ετεχνούργησεν την έκθεσιν προς το υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, την οποία υπέγραψε τυφλοίς όμμασιν ο κ. Σιμόπουλος (πρεσβευτής της Ελλάδας τότε στη Βασιγκτώνα της Αμερικής)”.
Τα στοιχεία αυτά χύνουν φως αρκετό και αποκαλύπτουν ότι ο “Βάκχος” απλώνει τα πλοκάμια του και έξω από την Ελλάδα. Ο Χαρίλαος μυρίσθηκε κέρδη και εκστρατεύει στην Αμερική – ίσως και με έξοδα του ΑΣΟ – κατοπτεύει την αγορά και “τεχνουργεί” εκθέσεις ψεύτικες. Ο κύριος πρεσβευτής της Ελλάδας τις στέλνει με την υπογραφή του στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, που βγάζει ανακοινώσεις για τη δήθεν πτώση των τιμών στα κρασιά. Και ο ΑΣΟ “δικαιολογείται” στους σταφιδοπαραγωγούς πως “ζημιώνει”. Στο μεταξύ ο “Βάκχος” κάνει τη δουλίτσα του: Εμπορεύεται τα κρασιά του ΑΣΟ με όποιες τιμές θέλει. Ποιος θα τον ελέγξει; Τα κέρδη είνε του “Βάκχου”, οι ζημιές βαρύνουν τον ΑΣΟ και τους σταφιδοπαραγωγούς.
Υπάρχουν ακόμα καταγγελίες ότι ο “Βάκχος” για να αποκρύψει τα κέρδη του, “ενέρωνε” τα κρασιά, που έβγαζε στο εξωτερικό. Υπήρχε συμφωνία του ΑΣΟ με τον “Βάκχο” με τον όρο: όταν πουλιόντουσαν τα κρασιά πάνω από 2.500 δραχμές (τα ψευτοέξοδα οινοποίησης που ανέφερα προηγουμένως) να μοιράσουν τα κέρδη. Ο λύκος όμως “Βάκχος” ήξερε κι’ άλλο μονοπάτι: Οταν δεν είχε εκθέσεις πρεσβευτών, τότε νέρωνε το κρασί. Ετσι ό,τι έχανε από την ποιότητα – που θα μοιραζόταν – το κέρδιζε μόνος του από την ποσότητα. Κι’ αυτό γιατί ο ΑΣΟ δεν κάνει έλεγχο στο εξαγόμενο κρασί, επαναπαυόμενος στους λογαριασμούς που του παρουσίαζε ο “Βάκχος”. Είνε δε χαρακτηριστικό ότι ο ΑΣΟ ποτέ δεν έχει δημοσιέψει ανοιχτά με ποιους όρους συνεργάζεται με το “Βάκχο”.
Τι αποδίδει η σταφίδα σε οινόπνευμα; Πως γίνεται το εμπόριο του κρασιού και τι αποδίδει στον ΑΣΟ και το “Βάκχο”; Τι εγγυήσεις δίνει ο “Βάκχος” – εχτός από τις… εκθέσεις των πρεσβευτών ή των υπόπτων αντιπροσώπων στη Γαλλία, Γερμανία – για την έντιμη πούληση του κρασιού; Οι σύμβουλοι “αντιπρόσωποι” της παραγωγής τι λένε πάνω σ’ αυτά;
Και μια που ήρθε στη μέση η απόδοση της σταφίδας, ας δούμε τα αρχεία της Βουλής. Οι σταφιδοπαραγωγοί μπορούν να διαβάσουν μαζί μας την από 1η Ιούνη 1931 έκθεση της μειοψηφίας της κοινοβουλευτικής επιτροπής, που λέει τα παρακάτω: “Ο ειδικός υπάλληλος του ΑΣΟ με το υπ’ αριθμόν 11731 της 14 Σεπτεμβρίου 1928 έγγραφόν του εφιστά την προσοχήν της διοικήσεώς του (του ΑΣΟ) επί του ζητήματος της αποδόσεως της σταφίδος εις οινόπνευμα, αποδεικνύων την ανάγκην της ταχείας διαλευκάνσεως του σκοτεινού τούτου ζητήματος”.
Ο ΑΣΟ φυσικά και οι “ειδικοί” του Γενικού Χημείου του Κράτους, λένε ότι ένα χιλιόλιτρο σταφίδας αποδίδει 136 κιλά οινόπνευμα. Πριν 50 χρόνια, το 1883, ο Μαν. Θ. Χαιρέτης έκδωσε μια μελέτη με τίτλο “Καλλιέργεια σταφιδαμπέλου”. Σ’ αυτό το βιβλίο που βραβεύθηκε και στον Ζάπειο γεωργικό διαγωνισμό, στη σελίδα 442 γράφει: “Η εις πνεύμα απόδοσις της σταφιδοκάρπου είνε 38% εις οινόπνευμα 100 βαθμών, ήτοι επί 1.000 λίτρων ή 375 οκάδων ξηρού καρπού, πνεύμα 142,5 οκάδες. Ηδη προσθέτοντας εις τούτο 10% ύδωρ προς αραιοποίησιν, έχομεν 156,75 οκάδες πνεύματος 90 βαθμών”.
Ο κ. Σακελλάριος, καθηγητής, που είχε υπέβαλε φαίνεται και το παραπάνω έγγραφο στον ΑΣΟ έχει τη γνώμη ότι ένα χιλιόλιτρο σταφίδας αποδίδει 145 κιλά. Φυσικά δεν αποκλείεται ο Χαιρέτης να πλανιέται. Οι υπολογισμοί όμως που κάνει είνε χαρακτηριστικοί. Αλλά και από τα παραπάνω που εκθέσαμε, βγαίνει το αδιάψευστο γεγονός ότι μεγάλη ληστεία γίνεται στους λογαριασμούς της απόδοσης της σταφίδας σε οινόπνευμα.
Μονάχα 9-10 κιλά οινόπνευμα αν υπολογίσουμε ότι κλέβονται από την απόδοση ενός χιλιολίτρου της σταφίδας θα δούμε ότι επί τόσα χρόνια οι βιομήχανοι με τον “Βάκχο” και πριν απ’ αυτόν έχουν αποκομίσει τεράστια κέρδη. Γι’ αυτό πέτυχαν και το μονοπώλιο της βιομηχανοποίησης της σταφίδας, για να αλωνίζουν ασύδοτα σε βάρος των σταφιδοπαραγωγών δίχως συναγωνιστές.
*
Μια σειρά εκμεταλλευτές παίρνουν από το σταφιδοπαραγωγό το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του. Σχετικά με την εκμετάλλευση αυτής ας ακούσουμε τη “Σταφιδική Σάλπιγκα” της Πάτρας (30-1933) που γράφει χαρακτηριστικά αυτά: “Θα παρακαλέσωμεν τους αναγνώστας μας να μας παρακολουθήσουν από το αλώνι μέχρι του λιανοπουλίου της Αγγλίας ίνα ιδούν ολόκληρη σειράν ληστών καθένας των οποίων προσπαθεί να κερδίζει όσον το δυνατόν περισσότερα από τον παραγωγόν σταφίδας”. Συνεχίζοντας η εφημερίδα απαριθμεί τους εκμεταλλευτές:
- Το αφεντικό: Ο τοκογλύφος που κερδίζει 30-40% για τα λεφτά που δανείζει ή για τα είδη που δίνει (χαλκός κλπ.). Αυτός απομυζά κάπου 600-700 δραχμές.
- Ο έμπορος των πόλεων (μεγάλος τοκογλύφος), που βγάζει άλλες 200 δραχμές στο χιλιόλιτρο.
- Ο “φομπιστής” που φορτώνει τη σταφίδα αφού κάνει τη συσκευή κλπ, βγάζει 100-200 δραχμές.
- Ο μεγαλέμπορος που εξάγει τη σταφίδα στο εξωτερικό και τσεπώνει από 200 μέχρι και 400-500 δραχμές.
- Οι τράπεζες και ιδιαίτερα η Εθνική που προεξοφλεί κλπ. τις φορτωτικές βγάζοντας 75-100 δραχμές το χιλιόλιτρο.
Στο εσωτερικό έχουμε ακόμα τους διάφορους μικρούς και μεγάλους μεσίτες που παίρνουν 15-40 δραχμές. Τέλος έρχονται τα κόμιστρα που επιβαρύνουν τους σταφιδοπαραγωγούς Πυλίας, Τριφυλίας, Πύργου με τα ελλείμματα και “σκαρτοζυγίσματα” μέχρι 500 δραχμές στο χιλιόλιτρο.
