Ξεκινώντας σήμερα τις επιφυλλίδες θα δούμε σύντομα το επίμαχο τμήμα της Συνθήκης της Λωζάνης. Η λήξη του Α’ Παγκόσμιου πολέμου βρήκε την Ελλάδα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Παρά τη Μικρασιατική Καταστροφή, βρισκόταν στις νικήτριες δυνάμεις και στις 25 Αυγούστου 1923 κυρώνει την «εν Λωζάνη συνομολογηθείσα στις 24 Ιουλίου 1923 συνθήκη περί ειρήνης».
Η Συνθήκη των 143 άρθρων, συνομολογήθηκε μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, Ελλάδος, Ρουμανίας και του βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων αφ’ ενός και της Τουρκίας αφ’ ετέρου.
Μεταξύ των άλλων στο άρθρο 13 της Συνθήκης, η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να «τηρή εν ταις νήσοις Μυτιλήνη, Χίω, Σάμω και Ικαρία» τα ακόλουθα μέτρα:
1. Αι ειρημέναι νήσοι δεν θα χρησιμοποιηθώσιν εις εγκατάστασιν ναυτικής βάσεως ή εις ανέγερσιν οχυρωματικού τινός έργου.
2. Θα απαγορευθεί εις την ελληνικήν στρατιωτικήναεροπλοΐαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως, η οθωμανική κυβέρνησις θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήναεροπλοΐαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων.
3. Αι Ελληνικαίστρατιωτικαί δυνάμεις εν ταις ειρημέναιςνήσοις θα περιορισθώσι εις τον συνήθη αριθμόν των δια την στρατιωτικήνυπηρεσίαν καλουμένων, οίτινες δύνανται να εκγυμνάζωνται επί τόπου, ως και εις δύναμιν χωροφυλακής και αστυνομίας ανάλογον προς την εφ’ ολοκλήρου του ελληνικού εδάφους υπάρχουσαν τοιαύτην.
Η Ίμβρος, η Τένεδος, η Ανατολική Θράκη, η περιοχή της Σμύρνης, η Διεθνοποιημένη Ζώνη των Στενών και μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία πέρασαν στην κυριαρχία της Τουρκίας ενώ τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν στην Ιταλία.
Η Τουρκία παραιτήθηκε απ’ όλες τις διεκδικήσεις για τα παλαιά οθωμανικά εδάφη και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Μετακινήθηκαν από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη στην Ελλάδα, 1.650.000 Οθωμανοί υπήκοοι, Χριστιανοί και από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, Μουσουλμάνοι.
Το βασικό κριτήριο του διαχωρισμού για την ανταλλαγή ήταν η θρησκεία και όχι η εθνικότητα. Η Τουρκία ακολουθώντας τους τύπους του μιλιέτ, απαίτησε και εξασφάλισε την παραμονή όλων των περίπου 110.000 Μουσουλμάνων, στη Δυτική Θράκη.
Αργότερα, το 1936, με τη Συνθήκη του Μοντρέ η Τουρκία ξαναπέκτησε το δικαίωμα της στρατικοποίησης των Στενών της Ίμβρου και της Τενέδου και η Ελλάδα αντίστοιχα της Λήμνου και της Σαμοθράκης.
Αυτά για την αποκατάσταση της αλήθειας που τόσο απροκάλυπτα βιάζεται από τον γείτονα, επίδοξο Σουλτάνο. Και μην ξεχνάμε ότι με καταγγελία συνθήκης λήγουν μόνο οι διμερείς συνθήκες.
