Πολλά χρόνια περιοριζόμαστε σε μια πλευρά της ιστορίας που θέλοντας να δει τα πράγματα ιδεολογικά, περιγράφει ότι ο Ιμπραήμ είχε διαλύσει την Επανάσταση και ήρθαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στο Ναυαρίνο για να την σώσουν. Βέβαια σε αυτό το αφήγημα ξεχνάμε το «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» του Κολοκοτρώνη. Η μεγάλη αποτυχία του Ιμπραήμ ήταν ότι δεν κατάφερε να τον εξοντώσει. Και βέβαια η «ναυμαχία επ’ αγκύρα» στον όρμο του Ναυαρίνου ήταν ένα αποφασιστικό πλήγμα στον αιγυπτιακό στόλο, αλλά με οδηγό τα γεγονότα, θα πρέπει να δεχθούμε ότι τότε, η Επανάσταση ήταν ζωντανή και μάλιστα μέχρι τότε είχε επιφέρει μεγάλη φθορά στον στρατό του Ιμπραήμ. Οι 24.000 άνδρες της αρχικής απόβασης των Αιγυπτίων κατέληξαν να είναι μόλις 8.000 στην αποχώρηση του 1828. Εγγυητές γι αυτήν μπήκαν οι Γάλλοι.
Ας δούμε τα πρόσωπα, τη διεθνή σκηνή και τα γεγονότα εκείνη την εποχή στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Μεχμέτ Αλή είχε γεννηθεί στην Καβάλα. Το 1805, αφού πολέμησε στην Αίγυπτο, ως αξιωματικός του οθωμανικού στρατού εναντίον των Γάλλων ορίστηκε από τον σουλτάνο, αντιβασιλέας (χεδίβης) και κυβερνήτης της Αιγύπτου. Εκεί προσπάθησε να εκσυγχρονίσει την οικονομία της χώρας του και κάλεσε πολλούς Έλληνες να εγκατασταθούν στη χώρα του Νείλου. Από τότε δημιουργήθηκε η μεγάλη και ισχυρή ελληνική παροικία, που συνέχιζε να υπάρχει μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα, πολλοί αξιωματικοί του γαλλικού στρατού έμειναν άνεργοι. Και σε αυτούς ο Μεχμέτ Αλή απηύθυνε κάλεσμα για να υπηρετήσουν και να οργανώσουν τον αιγυπτιακό στρατό και στόλο. Έτσι με ισχυρή και παραγωγική οικονομία και εκπαιδευμένο στρατό η Αίγυπτος ήταν ένα «κράτος εν κράτει» στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Κι ο Μεχμέτ Αλή ήταν φιλόδοξος. Δεν του έφτανε η Αίγυπτος. Και με τον πανίσχυρο στρατό του επεκτάθηκε στη γειτονική Λιβύη αλλά και τη Συρία και την Αραβία. Στόχος ήταν η θέση του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄, στην Κωνσταντινούπολη. Πίστευε ότι αυτός μπορούσε να αναδιοργανώσει καλύτερα την Οθωμανική αυτοκρατορία σε μια ισχυρή οικονομία στον παγκόσμιο χάρτη. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν ήταν αρεστό στους ισχυρούς αποικιοκράτες του κόσμου, δηλαδή στις Μεγάλες Δυνάμεις.
Κι όταν το 1825 του ζητήθηκε η συνδρομή για την κατάπνιξη της Ελληνικής Επανάστασης, δεν δέχθηκε από ανιδιοτελή υπακοή στον σουλτάνο, αλλά από υπέρμετρη φιλοδοξία. Δεν του έφταναν ως ανταλλάγματα η Πελοπόννησος και η Κρήτη. Ουσιαστικά ήθελε να αποτρέψει τον διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ώστε λίγο αργότερα που όπως πίστευε, θα αναλάμβανε τις τύχες της ως νέος σουλτάνος, θα εμφανιζόταν ως σωτήρας.
Η αποστολή του γιου του Ιμπραήμ στον Μοριά ήταν γι’ αυτόν το πρώτο βήμα για την κατάληψη της εξουσίας στην Κωνσταντινούπολη. Κι ο Ιμπραήμ δεν ήτα «άκαπνος». Το 1818 είχε συντρίψει τους Άραβες εχθρούς του σουλτάνου κι αυτός τον είχε ανταμείψει με τον ανώτατο στρατιωτικό βαθμό του πασά με τρεις ιππουρίδες. Μετά από τρία χρόνια εξεστράτευσε στο Σουδάν. Κι επειδή οι Αιγύπτιοι, πατέρας και γιος σήκωναν κεφάλι, οι Μεγάλες Δυνάμεις τους έβαλαν στο στόχαστρο.
Μετά το Ναυαρίνο, το 1831 ο Ιμπραήμ κινήθηκε ευθέως κατά του σουλτάνου. Κατάφερε να φτάσει στην Προύσα αλλά κι εκεί τον σταμάτησαν και πάλι οι Μεγάλες Δυνάμεις. Πάλι η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία. Τότε είχαν συμμαχήσει με τον σουλτάνο. Και το 1939 ο Ιμπραήμ έφτασε και πάλι στη Μικρά Ασία, στη Νεζίμπ. Κι εκεί τον σταμάτησαν οι «Μεγάλοι». Μόνο που τώρα τη θέση της Γαλλίας είχε πάρει η Αυστρία. Προχώρησαν σε ναυτικό αποκλεισμό της Ανατολικής Μεσογείου και οι Άγγλοι κατέλαβαν τη Βηρυτό και την Άκρα. Οι Αιγύπτιοι εύρισκαν σταθερό αντίπαλο στο παρασκήνιο την αγγλική πολιτική. Οι Άγγλοι που από το 1600 είχαν ιδρύσει τη βρετανική εταιρεία των ανατολικών Ινδιών ενδιαφέρονταν για τη διατήρηση του εμπορικού δρόμου προς την αποικία τους στην Ινδία. Οι Αιγύπτιοι, χωρίς να το θέλουν, έμπαιναν εμπόδιο στα γεωπολιτικά συμφέροντά τους. Γι’ αυτόν τον δρόμο άλλωστε, άνοιξε αργότερα η διώρυγα του Σουέζ. Ανάλογα και οι Ρώσοι δεν ήθελαν τον Μεχμέτ Αλή στην Κωνσταντινούπολη, γείτονά τους. Οι Γάλλοι αντίθετα, λόγω της διαφαινόμενης διάνοιξης της διώρυγας, είχαν καλές σχέσεις με την Αίγυπτο πιστεύοντας ότι μπορούν να ελέγχουν τον Μεχμέτ Αλή προς όφελός τους.
Ο Ιμπραήμ διαδέχθηκε τον πατέρα του τον Σεπτέμβριο του 1848. Μετά από 40 ημέρες, πέθανε από τη φυματίωση που τον βασάνισε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
