Συνεχίζεται από εδώ
ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Ιδιαίτερη αξία έχει στο σημείο αυτό η παρατήρηση του Μ. Φερέτου: "Αρκετοί άλλοι κάτοικοι της πόλης, προφανώς γιατί διαφωνούντες προς το καθεστώς του Ιωάν. Καποδίστρια και μη συμφωνούντες με την εκλογή των Π. Καλαμαριώτη και Κων. Νικολάου ή δεν μετέσχον της εκλογικής συνελεύσεως ή συγκροτήσαντες άλλη συνέλευση, εξέλεξαν άλλους, αλλά δεν σώθηκε το πρακτικό εκλογής τους, αφού δεν έγιναν δεκτοί στην Εθνοσυνέλευση από την Καποδιστριακή πλειοψηφία. Και υπάρχουν γι' αυτή τη μεροληπτική εκλογή πολλές και αυθεντικές πληροφορίες από άλλες περιοχές".
Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός πως οι Αναγν. Καμπάς και Π. Δαρειώτης επικυρώνουν ως δημογέροντες το γνήσιο των υπογραφών, δεν συγκαταλέγονται όμως μεταξύ αυτών που εψήφισαν.
Εχει ενδιαφέρον η διερεύνηση της κατάστασης στο Νησί, αυτή την κρίσιμη περίοδο. Και τα στοιχεία, τα οποία έχει αποθησαυρίσει από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους ο Μ. Φερέτος, δείχνουν ότι στο Νησί υπήρχαν αντίπαλοι του Καποδίστρια είτε γιατί αντιτάχθηκαν στον ολοένα και αυξανόμενο αυταρχισμό του, είτε γιατί είχαν ταχθεί με το μέρος των στασιαστών. Το γνώριζε και ο ίδιος ο Καποδίστριας, στην επίσκεψη που πραγματοποίησε στο Νησί στις 24 Μαρτίου 1829. Εκεί "ασχολείται με την επίλυσι τοπικών θεμάτων. Εκτός των άλλων ο Κυβερνήτης ερωτά τον Εκτακτο Επίτροπο Γ. Ψύλλα για κάποια μυστική αντικυβερνητική κίνησι που υπήρχε στην περιοχή. Ο Ψύλλας δεν παραδέχεται την ύπαρξη κινήσεως αυτού του είδους. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο τελευταίος αργότερα εξεδηλώθη αντικυβερνητικός [...] Λίγες ημέρες αργότερα, όταν ο Καποδίστριας πήγε στη Μεθώνη, έδωσε έγγραφο εντολή στον έμπιστόν του Γεώργιον Αθανασιάδην να ερευνήσει για την ύπαρξη μυστικής αντικυβερνητικής εταιρείας στην περιοχή Καλαμάτας-Αρμυρού". Και στο σχετικό πίνακα υπόπτων υπάρχουν οι "Παν. και Μανολάκης Δαριώτης Νησιώται".
Ο ΑΝ. ΚΑΜΠΑΣ
Το Σεπτέμβριο του 1831, βρίσκεται φυλακισμένος ένας από τους σημαντικούς Φιλικούς του Νησιού: Ο Αναγνώστης Καμπάς.
Ο Μ. Φερέτος γράφει για το ζήτημα αυτό:
"Ο Αναγνώστης Καμπάς ήταν άνθρωπος φιλελεύθερος και δημοκρατικός και πίστευε βαθύτατα στις αρχές και τα ιδανικά της Φιλικής Εταιρείας, η οποία είχε θέσει σαν βασικό σκοπό την απελευθέρωση του ελληνικού λαού, όχι μόνο από τον Τούρκο δυνάστη, αλλά και από τους κοτζαμπάσηδες συνεργάτες του Τούρκου. Γι' αυτό όταν διαπίστωσε ότι το καθεστώς του Ιωάν. Καποδίστρια ξέφευγε από το σωστό λαϊκό δρόμο, άρχισε να προβληματίζεται και να διερωτάται αν θα έπρεπε να το στηρίζει ή αν θα έπρεπε να αγωνισθεί για την φιλελευθεροποίησή του και γι' αυτό ερχόταν σε επαφή με φίλους και ομόφρονές του και αντάλλασσαν σκέψεις για την παραπέρα στάση τους. Οι επαφές του αυτές έγιναν αντιληπτές από τους ανθρώπους του Καποδίστρια, κατηγγέλθησαν στην Κυβέρνηση και εκείνη πήρε τα μέτρα της για την ματαίωση των σχεδίων των αντιφρονούντων προς αυτήν και την πορεία της. Ο Καμπάς κρίθηκε επικίνδυνος για το καθεστώς, συνελήφθη και φυλακίσθηκε τον Σεπτέμβριο του 1831". Φυλακισμένος ή εκτοπισμένος, όμως, ήταν και ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας της Επανάστασης του 1821: Ο Γεώργιος Δαρειώτης.
Ο Μ. Φερέτος επικαλούμενος έγγραφο, που βρίσκεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, μας πληροφορεί ότι "στις 16 Ιανουαρίου 1832, είχε εκτοπισθεί ως αντικαποδιστριακός". Είναι άγνωστος ο χρόνος, όμως, στον οποίο έγινε η εκτόπιση του Γ. Δαρειώτη.
Με δεδομένη την επιρροή που ασκούσαν οι δύο παράγοντες του Νησιού, μπορούμε να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι στην πόλη είχε αναπτυχθεί αντικαποδιστριακό ρεύμα. Στο θέμα αυτό όμως θα επανέλθουμε, αναφερόμενοι στις εξελίξεις που σημειώθηκαν λίγους μήνες αργότερα.
Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
Οι αντιθέσεις στη συνέχεια παίρνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1831 μανιάτικα στρατεύματα μπαίνουν στην Καλαμάτα και τη λεηλατούν. Μετά από λίγες ημέρες φτάνει στο Νησί ο Θεόδ. Κολοκοτρώνης με δυνάμεις πεζικού και ιππικού και αρνείται να παραδώσει την πόλη σε γαλλικά στρατεύματα όπως του ζητήθηκε.
Την περιγραφή της κατάστασης κάνει ο ίδιος στα απομνημονεύματά του:
"Ελαβα ένα γράμμα από τον Κυβερνήτην, διά να στείλω στρατεύματα εις την Καλαμάταν, διά να φυλάξω αυτήν την πόλιν από την λεηλασίαν των Μανιατών. Εστειλα τον Γενναίον με ένα τάγμα ρουμελιώτικο και με πολλούς Πελοποννήσιους. Επήγε εις την Καλαμάταν, ήλθαν οι Μανιάτες, επολιόρκησαν τον Γενναίον. Το τάγμα το ρουμελιώτικο του Αλεξάκη απίστησε και εγύρισε με τους Μανιάτες. Ερχεται ο Ρικόρδος, τότε η ίδια επιτροπή καίει τα δύο καράβια τα εθνικά και ένα υδραίικο το περίλαβε ο Ρικόρδος. Κινώ με τετρακόσιους καβαλλαραίους τακτικούς και άτακτους, και έστειλα και ήλθαν έως τέσσερες χιλιάδες από τες επαρχίες. Οι Φραντσέζοι σαν έμαθαν ότι εγώ εσύναξα στρατιώτες διά να βαρέσουν τους Μανιάτες, έστειλαν ένα τάγμα χωρίς πρόσκληση της ελληνικής Κυβερνήσεως και έπιασαν την Καλαμάτα και εκήρυξαν ότι ούτε του ενός, ούτε του άλλου μέρους δέχονται. Επήγα εις το Νησί και ήλθε ένα τάγμα γαλλικό, και μου είπε ο αρχηγός των, ότι είναι προσταγμένος από τον στρατηγόν του να έμβη μέσα εις το Νησί. Εγώ του είπα: "Οταν εσύ είσαι προσταγμένος από τον στρατηγόν σου, εγώ είμαι από την Κυβέρνησίν μου να πιάσω το Νησί. Αν θέλετε, σας δέχομαι μέσα, και σας δίδω ό,τι σας χρειάζεται". Αυτός μου λέει ότι είναι προσταγμένος να αναχωρήσετε και να εμβούμε μέσα. Εγώ του είπα ότι: "Είμαι διαταγμένος από την Κυβέρνησίν μου να μείνω και αν θέλετε ας γράψει ο στρατηγός σας εις την Κυβέρνησιν, και αν με διατάξη ο Κυβερνήτης αναχωρώ". Εκείνοι με απεκρίθηκαν: "Θα εμβούμεν, και αν ακολουθήση πόλεμος είναι εις βάρος εδικό σας". Εγώ του απεκρίθηκα ότι: "Αν αρχίσω εγώ τον πόλεμο είναι εις βάρος μου, ειδέ και αν αρχίσετε εσείς είναι το βάρος εδικό σας". Ενόμιζαν να με φοβίσουν και να τραβηχθώ. Εκάθησαν τρεις ημέρες απέξω από το Νησί και έβρεχε, τους είπα να έμβουν και να πιάσουν ένα μαχαλά, να γράψετε εις την Κυβέρνηση, και αν αυτή με διατάξη να αναχωρήσω, ευθύς αναχωρώ και από το σπίτι μου να ήτο. Βλέποντες ότι δεν ημπορούν να με βγάλουν, ετραβήχθηκαν όλοι εις την Καλαμάτα".
ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Μετά από λίγες ημέρες, το Σεπτέμβριο του 1831, δολοφονείται ο Κυβερνήτης Ιωάν. Καποδίστριας. Και στις 14 Οκτωβρίου 1831 οι δημογέροντες και οι σημαντικότεροι προκριτοαγωνιστές της Επαρχίας Νησίου υποβάλλουν στη Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος το ακόλουθο συλλυπητήριο ψήφισμα: "Εξοχώτατοι Κύριοι
Δοθείσης της πικρός αγγελίας του τρομερού και απροσδόκητου συμβεβηκότος της δολοφονίας του αειμνήστου Σ. Κυβερνήτου και πατρός της Ελλάδος, άπαντες οι κάτοικοι της Επαρχίας ταύτης συνησθάνθημεν εγκαρδίως απαρηγόρητον λύπην, οποίαν, φυσικώ τω λόγω, έπρεπε να αισθανθή έκαστος Ελλην λαβών τοιαύτην αγγελίαν, ήτις εκίνησε την ορφάνευσιν του Εθνους από τον αρχηγόν και Σωτήρα του, όστις τις, ενώ μας εδίδαξεν αποχρώντος τ' αληθή και μόνιμα συμφέροντά μας, μας απήλλαξεν από τόσα και τόσα δεινά εις τα οποία υπέκειτο η Πατρίς ένεκα της αναρχίας και της ιδιοτέλειας μερικών ατόμων, μας εξησφάλισεν εν ταυτώ και εσωτερικώς και εξωτερικώς διά της πατρικής και ευεργετικής κυβερνήσεώς του, ήτις βάσιν είχε την ευνομίαν και ευδαιμονίαν του Κράτους. Εις την συναίσθησιν δε της ανέκφραστου λύπης μας ως μείναντες ήδη ορφανοί τοιούτου φιλόστοργου πατρός και κηδεμόνος δι ου εγνωρίσαμεν την ύπαρξίν μας, προστίθεται και η λύπη την οποίαν έκαστος εξ ημών δοκιμάζει αναπολών εις την μνήμην του τα φρικτά αποτελέσματα τα οποία επαπειλεί το Εθνος η λυπηρά στέρησίς του.
Δι' όλα αυτά οι υπογεγραμμένοι, ωθούμενοι υπό δικαίαν της ψυχής αγανάκτησιν κατά των αυτουργών της στυγερός πατροκτονίας και των πρωταιτίων των συμφορών μας παραδίδομεν εις αιώνιον ανάθεμα ου μόνον τα ονόματα αυτών, αλλά και όλων εκείνων, όσοι εμέθεξαν εις το αίμα του δικαίου και ενάρετου Σ. Κυβερνήτου της Ελλάδος Ι. Α. Καποδίστρια. Επιθυμούντες δε να γίνωσι πασιφανή τα αισθήματα της λύπης μας διά την ειρημένην στυγεράν πατροκτονίαν, ενώ σπεύδομεν να εκφράσωμεν αυτά διά της παρούσης μας, εις την Σ. Διοικητικήν Επιτροπήν, καθικετεύομεν αυτήν ταυτοχρόνως να διατάξη ίνα καταχωρηθή εις την Γεν. Εφημερίδα της Ελλάδος αντίγραφον δι' αυτής να καθυποβάλη διά των αντιπρεσβευτών υπό τους πόδας των Σ. συμμάχων και ευεργέτιδων της Ελλάδος Δυνάμεων, τας οποίας τολμώμεν να παρακαλέσωμεν μετά θερμών δακρύων όπως συγκατανεύσωσι να επιταχύνουν τας ευεργετικός των αποφάσεις υπέρ της μελλούσης τύχης του πολυπαθεστάτου Εθνους μας. Εν τοσούτω δεν λείπομεν από του να εκφράσωμεν και την βαθείαν ευγνωμοσύνην μας προς την Σ. Γερουσίαν του Εθνους, ήτις ηυδόκισεν να λάβη ταχείαν πρόνοιαν υπέρ αυτού (του Εθνους) διορίζουσα υμάς εξοχώτατοι Κύριοι εις την Διοικητικήν Επιτροπήν της Ελλάδος αντί του αοιδήμου Σ. Κυβερνήτου, προς την οποίαν εγκυούμεθα την αυτήν αφοσίωσιν εις τα καθεστώτα και υπακοήν εις τας Σ. διαταγάς της, έως ου συγκροτηθησομένης της Εθνικής Συνελεύσεως αποφασίσωσιν οι πληρεξούσιοι του Εθνους ό,τι ο πατριωτισμός των ήθελε τους υπαγορεύση υπέρ της τύχης του.
Και με βαθύτατο σέβας υποσημειούμεθα
Τη 14 Οκτωβρίου 1831, εν Νησίω".
Το συλλυπητήριο υπογράφουν ο Επίσκοπος Ιωσήφ Ανδρούσης και δεκάδες κάτοικοι του Νησιού και των γύρω χωριών.
