Δευτέρα, 29 Δεκεμβρίου 2014 16:46

Οδωνυμικά της Μεσσήνης (μέρος 5ο)

Οδωνυμικά της Μεσσήνης (μέρος 5ο)

Μικρές ιστορίες γραμμένες στους δρόμους

ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΙΩΑΝΝΑ

Η πρώτη ευεργέτιδα της Μεσσήνης η οποία άφησε σημαντική περιουσία στο δήμο με μυστική διαθήκη το 1909. Ο σύζυγός της Λεωνίδας (γιατρός στο επάγγελμα) όπως φαίνεται από τα στοιχεία της διαθήκης, θα πρέπει να ήταν στενός συγγενής του Μητροπολίτη Μεσσηνίας και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Προκόπιου Γεωργιάδη. Το συμπέρασμα προκύπτει από το γεγονός ότι διέθεσε μέρος της περιουσίας της για να ιδρυθεί νοσοκομείο στο Αίγιο, «τη ιδιαιτέρα πατρίδι των αξιοσεβάστων μου ευεργετών Μητροπολίτου... και του αγαπητού μου συζύγου», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Εφόσον δεν μπορούσε να ιδρυθεί νοσοκομείο, τα χρήματα θα δίνονταν για να συντηρείται «εις νέος Αιγιεύς εν Αθήναις, σπουδάζων εν τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου επί πέντε έτη».
Ο Προκόπιος Γεωργιάδης είχε γεννηθεί στο Αίγιο το 1813, σπούδασε Θεολογία στην Αθήνα και τη Βιέννη (όπου διετέλεσε εφημέριος και δάσκαλος στο ελληνικό σχολείο) και έγινε Μητροπολίτης Μεσσηνίας το 1852. Το 1874 με ομόφωνη απόφαση της Ιεράς Συνόδου εξελέγη Μητροπολίτης Αθηνών (Αρχιεπίσκοπος). Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά ξέσπασε το σκάνδαλο των Σιμωνιακών, καθώς αποκαλύφθηκε ύστερα από δικαστική έρευνα ότι δωροδοκήθηκαν από τρεις ανώτερους κληρικούς, δύο υπουργοί της κυβέρνησης Βούλγαρη (ο υπουργός Δικαιοσύνης Β. Νικολόπουλος και ο υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ι. Βαλασόπουλος) προκειμένου να επηρεάσουν την Ιερά Σύνοδο ώστε να τους εκλέξει Μητροπολίτες. Ενας
από αυτούς ήταν και ο διάδοχος του Προκόπιου στη Μητρόπολη Μεσσηνίας, ο Στέφανος Αργυριάδης ο οποίος καταδικάστηκε από το δικαστήριο και παύθηκε από την θέση του. Ο Προκόπιος Γεωργιάδης κατηγορήθηκε για το σκάνδαλο που ξέσπασε και δέχθηκε πολλές επιθέσεις. Εμεινε όμως στον αρχιεπισκοπικό θρόνο μέχρι το 1889 όταν και πέθανε.
Η Γεωργιάδη, όπως φαίνεται από τη διαθήκη, είχε γεννηθεί στο Νησί καθώς το ονομάζει ιδιαίτερη πατρίδα της. Μπορούμε να πιθανολογήσουμε ότι προερχόταν από επιφανή οικογένεια της πόλης (η μυστική διαθήκη προδίδει γυναίκα με ιδιαίτερη μόρφωση, η οποία έδειχνε ξεχωριστό ενδιαφέρον για την μόρφωση των γυναικών) και ότι ο σύζυγός της Λεωνίδας ήταν αδελφός (ή ανιψιός) του Προκοπίου. Την υπόθεση αυτή ενισχύει το γεγονός ότι έδρα της Μητρόπολης την εποχή εκείνη ήταν στο Νησί. Η ιδιαίτερη θέση την οποία είχε η οικογένεια Γεωργιάδη εκείνη την εποχή απεικονίζεται στη διαθήκη,  καθώς για την κληροδοσία στο Νησί, η Ιωάννα Γεωργιάδη άφηνε εκτελεστές πέραν του δημάρχου, τους αδελφούς Κωνσταντίνο και Σπύρο Κουμουνδούρο που ήταν παιδιά του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κουμουνδούρου και μετέπειτα βουλευτές και υπουργοί.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Προκόπιος Γεωργιάδης και ο Αλέξανδρος
Κουμουνδούρος έζησαν την ίδια εποχή και είχαν παράλληλη πορεία ξεκινώντας από το Νησί προς τα ανώτερα αξιώματα.
Η Γεωργιάδη με την διαθήκη της άφησε στο Δήμο Μεσσήνης το 30% ακινήτου στη διασταύρωση Ιπποκράτους και Διδότου στην Αθήνα, συνολικής επιφανείας 697 τετραγωνικών μέτρων. Με τα έσοδα από το ακίνητο θα έπρεπε να ιδρυθεί «σχολείον θηλέων ή αρρένων κατ' ανάγκην εν Νησίω». Από το υπόλοιπο, το 30% πήγαινε στο Δημοτικό Νοσοκομείο Αθηνών και το 20% στο Αμαλίειον Ορφανοτροφείον Κορασίων Αθηνών. Η διαθήκη δημοσιεύτηκε το 1916 και ερμηνεύτηκε από τα δικαστήρια το 1939. Με προσφυγή του ο δήμος το 1988 ζήτησε την αλλαγή του σκοπού της διαθήκης αφού δεν υπήρχε η ανάγκη ίδρυσης σχολείου σύμφωνα με την επιθυμία της Γεωργιάδη.

ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ  ΣΤΑΥΡΟΣ
Μαιευτήρας, γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1902 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ειδικεύτηκε στην παθολογία και τη μαιευτική στο Παρίσι.
Το 1930 επέστρεψε στη Μεσσήνη όπου και άσκησε το επάγγελμά του. Διετέλεσε Δήμαρχος Μεσσήνης στο διάστημα από 30 Σεπτεμβρίου 1947 μέχρι 16 Απριλίου 1948. Ηταν και ο πρώτος στη θέση αυτή μετά από ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το οποίο η Μεσσήνη ήταν Κοινότητα. Είχε διατελέσει και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Κοινότητας στο διάστημα από 21 Οκτωβρίου 1938 μέχρι 16 Νοεμβρίου 1941, με πρόεδρο τον Μιχαήλ Πολυδούρη. Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου στο διάστημα της δημαρχοντίας του ήταν οι: Ιωάννης Καρακώστας, Θωμάς Ρούτσης, Ιωάννης Μιχαλόπουλος, Στυλιανός Παναγόπουλος, Ιωάννης Πατέντας, Ιωάννης Πανόπουλος, Παναγιώτης Κατσούρος, Σταύρος Γεωργούλιας, Νικόλαος Δουβόγιαννης, Αθανάσιος Βαλσαμάκης και Γεώργιος Ρήγας. Εθεσε υποψηφιότητα
στις δημοτικές εκλογές του 1951 (υποστηρίχθηκε από τους παπανδρεϊκούς και τον Δ. Κούτσικα) και ήρθε δεύτερος με 406 ψήφους έναντι 639 ψήφων του Σταύρου Τσούση, ενώ ο τρίτος υποψήφιος Ανδρέας Κουλέτσης πήρε 249 ψήφους.

ΓΟΥΝΑ
ΓΟΥΝΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρώτος λαϊκός ιστοριογράφος του Νησιού, ο οποίος διέσωσε την προφορική παράδοση που υπήρχε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ως φοιτητής της Νομικής είχε γράψει ένα κείμενο στην έκδοση «Μεσσηνιακή επετηρίς 1908», στο οποίο καταγράφει τις απόψεις των κατοίκων του Νησιού για την ιστορία και την καταγωγή τους προσθέτοντας και τις δικές του.
Σημασία έχει αυτό που διασώζει και συνίσταται στα εξής:
- Η κοινή πεποίθηση ήταν πως η πόλη κτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα από πολλούς «βλάχους» (πανωκατεβάτες) οι οποίοι βρήκαν το κλίμα της περιοχής κατάλληλο για τα ζώα τους και για καλλιέργεια με αποτέλεσμα να ειδοποιήσουν και άλλους συμπατριώτες τους για να κατέβουν. Λίγο αργότερα ήρθαν και οι Γορτύνιοι με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να κατατάσσουν τους εαυτούς τους σε «δύο γένη» ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους.
- Οι κάτοικοι θεωρούσαν ότι την εποχή της μεγάλης καθόδου (γύρω στο 1705) κτίσθηκε από τον Δημήτριο Βρησιώτη η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.
- Στον Αγιο Δημήτριο έμεινε ο Ιμπραήμ και λίγες ημέρες πριν τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου είδε ένα όνειρο σύμφωνα με το οποίο ήταν σε ένα ποτάμι με τη βάρκα και ψάρευε όταν ξαφνικά εμφανίστηκαν 3 μεγάλοι κροκόδειλοι οι οποίοι δεν τον έφαγαν αλλά βούλιαξαν τη βάρκα του και τον πέταξαν με το καμάκι έξω από τη θάλασσα. Ο Ιμπραήμ ζήτησε από τη γριά Συκού να του εξηγήσει το όνειρο, αυτή προέβλεψε την καταστροφή του και την κρέμασε. Στο λαϊκό αυτό μύθο είναι εξαιρετική η αναλογία ανάμεσα στο όνειρο και τις δυνάμεις που συγκρούσθηκαν στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου.
Ο Θεόδωρος Γούνας δικηγόρησε στην Μεσσήνη και είχε ενεργό δράση στα κοινά της πόλης. Εξελέγη κοινοτικός σύμβουλος όταν η Μεσσήνη για πρώτη φορά έγινε κοινότητα το 1914. Σε δημοσιεύματα της εποχής εμφανίζεται ως ανεξάρτητος και δεινός ρήτορας ο οποίος στην προεκλογική του ομιλία επιτέθηκε κατά των κομμάτων για την ανάμειξή τους στις υποθέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μετά την εκλογή του και την ανάδειξη του Εμμανουήλ Φεσσά στη θέση του προέδρου της κοινότητας, συμμετείχε στην τριμελή επιτροπή προϋπολογισμού μαζί με τον Φώτη Βακαλόπουλο και τον Παναγιώτη Κορκονικήτα. Το 1916 τον συναντάμε ως ομιλητή με την ιδιότητα
του κοινοτικού συμβούλου στη γιορτή της 25ης Μαρτίου. Γιορτή στην οποία είχαν πάρει μέρος και οι στρατιώτες του έμπεδου (στρατιωτική μονάδα νεοσυλλέκτων που σε καιρό επιστράτευσης ή πολέμου αντικαθιστά τα κέντρα εκπαίδευσης) που είχε εγκατασταθεί στην πόλη.

ΔΑΓΡΕ
ΔΑΓΡΕΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Αρματολός, μέλος της Φιλικής Εταιρείας από τη Βρωμόβρυση Αμφείας.
Πήρε μέρος από τους πρώτους στην Επανάσταση του 1821 και συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Κατά την άλωση της πόλης σκοτώθηκε με τσεκούρι από Τούρκο.

ΔΑΡΕΙΩΤΗ
ΔΑΡΕΙΩΤΗΣ
Ιστορική οικογένεια του Νησιού, από τις πρώτες που καταγράφονται από την ιστορία, με μεγάλη περιουσία και δράση από τον 16ο μέχρι το 19ο αιώνα.
Ονόματα της οικογένειας στο Νησί συναντώνται το 1699 κατά την απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας που έκαναν οι Ενετοί. Εκεί στην περιουσία της Μονής Βουλκάνου εμφανίζεται ο «επίσκοπος Σοφρώνιος Νταριότης» που είχε δωρίσει «στην τοποθεσία του Ρασά» αμπέλι που εκτιμάται σε «αξηνάριον 7» (προφανώς η έκταση υπολογίζεται με βάση τα μεροκάματα που χρειάζονται για το σκάψιμο του αμπελιού).
Στην ίδια απογραφή συναντάται ο «Πανάγος ιερεύς Νταριότης και οικονόμος Νησίου» που έχει δωρίσει στη Μονή «εις ταις Κοκάλαις χωράφι στρέμματα 7», στην τοποθεσία Φυλακές «αμπέλι αξηνάριον 15» και στην ίδια τοποθεσία «ελαις φιτάδαις ρήζαις 300». Στην ίδια απογραφή συναντάται και ο Γιαννάκης Νταριότης που έχει δωρίσει στη Μονή και στην τοποθεσία Φυλακές «αμπελη αξινάριον 3».
Τα στοιχεία αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η οικογένεια Δαρειώτη έπαιζε ιδιαίτερο ρόλο τόσο στο Νησί όσο και στα εκκλησιαστικά πράγματα, ενώ διέθετε ήδη μεγάλη ακίνητη περιουσία κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ενετοκρατίας. Η οικογένεια Δαρειώτη από τους ιστορικούς που εξετάζουν αυτή την περίοδο θεωρείται ως μια από τις δύο οικογένειες γαιοκτημόνων που σχηματίσθηκαν στο Νησί κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα (η άλλη ήταν η οικογένεια Καλαμαριώτη).
Κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών του 1770, συναντάται ο Στασινός Δαρειώτης αρχηγός ενόπλων οι οποίοι κατέλαβαν την Ανδρούσα. Ο ίδιος συναντάται ως προεστός σε έγγραφα του 1809 (Κώδικας Μονεμβασίας) καθώς υπογράφει βεβαιώσεις για την οικογενειακή κατάσταση Νησιωτών.
Ο Γεώργιος Δαρειώτης τα προεπαναστατικά χρόνια ήταν από τους επιφανείς σε πλούτο και πολιτική δύναμη στην περιοχή του Νησιού. Σε εμπιστευτική έκθεση του Παπαφλέσσα προς την ηγεσία των Φιλικών, στις 12 Σεπτεμβρίου 1819, χαρακτηριζόταν και στρατιωτικός αρχηγός της Επαρχίας που θα μπορούσε να κινητοποιήσει 500-700 ενόπλους σε περίπτωση εξέγερσης. Ως τέτοιος παράγοντας είχε τραβήξει την προσοχή της Φιλικής Εταιρείας, της οποίας έγινε μέλος το 1818. Ως Φιλικό «με εξαιρετικό ζήλο αλλά και με την απαιτούμενη σύνεση» τον χαρακτηρίζει ο Π. Παπατσώνης στα απομνημονεύματά του, ενώ στο αρχείο Σέκερη εμφανίζεται ως «σύνδεσμος» για την ενίσχυση Νησιωτών στην Φιλική Εταιρεία. Μέλος της Φιλικής Εταιρείας έγινε και το 1818 και ο αδελφός του Εμμανουήλ Δαρειώτης.
Με την έκρηξη της Επανάστασης ο Εμμανουήλ Δαρειώτης επικεφαλής
δύναμης από την περιοχή του Νησιού, πήρε μέρος στην κατάληψη της Καλαμάτας. Ο Γεώργιος Δαρειώτης με 250 άνδρες και σε συνεργασία με τον Αντώνη Μαυρομιχάλη κινήθηκαν για την πολιορκία της Κορώνης. Η πολιορκία ήταν σκληρή και πολύχρονη. Στις μάχες που έγιναν σκοτώθηκε ο Βασίλειος Δαρειώτης και τραυματίσθηκε ο πατέρας του Αναστάσιος.
Στις 25 Μαρτίου 1821 ο Παπαφλέσσας διόρισε τον Γεώργιο Δαρειώτη
και τον Δημήτριο Καλαμαριώτη ως συνδιοικητές του Νησιού με απεριόριστες εξουσίες. Το 1822 ο Γεώργιος Δαρειώτης διορίστηκε ως ένας από τους αρχηγούς που ανέλαβαν να κάνουν στρατολογία για λογαριασμό της κυβέρνησης, και σε αντίθεση με τους οπλαρχηγούς. Την ίδια χρονιά ο Στασινός Δαρειώτης (που φαίνεται ότι είναι ο αρχηγός της οικογένειας και κατά πάσα πιθανότητα πατέρας των Γεώργιου, Εμμανουήλ και Παναγιώτη Δαρειώτη), συνεισέφερε στην «υποχρεωτική εισφορά των ευπόρων Πελοποννησίων» το σημαντικό ποσό των 5.000 γροσίων.
Η εκλογή πληρεξουσίων στην Εθνοσυνέλευση του Αστρους την άνοιξη
του 1823 αποτέλεσε και την έναρξη της πολιτικής διαμάχης των οικογενειών Δαρειώτη και Καλαμαριώτη. Ο Γεώργιος Δαρειώτης χαρακτηρίστηκε ως «φατριαστής και παραβάτης του νόμου» και ακυρώθηκε η εκλογή του υπέρ του Δημήτριου Καλαμαριώτη. Το 1824 πέθανε ο Καλαμαριώτης και έγινε νέα εκλογή παραστάτη (βουλευτή) με αντιπάλους του γιο του Παναγιώτη, και τον Παναγιώτη Δαρειώτη. Ακολούθησε έντονη πολιτική αντιπαράθεση για την εκλογή η οποία τελικά κατακυρώθηκε υπέρ του Παναγιώτη Καλαμαριώτη στο πλευρό του οποίου είχαν ταχθεί ορισμένοι από τους γνωστούς οπλαρχηγούς όπως ο Μούρτζινος, ο Γιατράκος και ο Κεφάλας. Την ίδια χρονιά κατά τη διάρκεια της εμφύλιας διαμάχης ο Εμμανουήλ Δαρειώτης τάχθηκε με τους αντικυβερνητικούς οπλαρχηγούς και πήρε μέρος σε συγκρούσεις γύρω από την Τρίπολη και τον κάμπο του Νησιού.
Μια ημέρα μετά την απόβαση του Ιμπραήμ στη Μεθώνη (11 Φεβρουαρίου 1825), ο Γεώργιος Δαρειώτης διορίστηκε «φροντιστής των κυβερνητικών στρατευμάτων» στην Τριφυλία, ενώ ο Εμμανουήλ Δαρειώτης από την Κορώνη όπου βρισκόταν, μετακινήθηκε σε Νιόκαστρο και Σφακτηρία. Στη μάχη της Σφακτηρίας μόλις διασώθηκε με 30 άνδρες και κλήθηκε να σπεύσει σε άλλα πεδία μαχών.
Την άνοιξη του 1826 ο Γεώργιος Δαρειώτης εκλέχθηκε πληρεξούσιος
του Νησιού στην Γ' Εθνοσυνέλευση. Το 1830 ο Παναγιώτης Δαρειώτης συμμετείχε σε επιτροπή προκρίτων για την ίδρυση σχολείου στο Νησί. Με την έλευση του Καποδίστρια η οικογένεια Δαρειώτη πέρασε με το αντικαποδιστριακό κίνημα που είχε ισχυρή βάση στο Νησί. Σε εμπιστευτικό έγγραφο του 1831 χαρακτηρίζονταν ως αντικαποδιστριακοί ο Παναγιώτης και ο Εμμανουήλ Δαρειώτης, ενώ λίγο αργότερα εκτοπίστηκε ο Γεώργιος Δαρειώτης.
Στην Εθνοσυνέλευση του 1832 ο Γεώργιος Δαρειώτης εκλέχθηκε πληρεξούσιος. Και ακολούθησε μια αξιοπρόσεκτη «διαδοχή» των τριών αδελφών σε θέσεις δημάρχου και βουλευτή: Το 1835-1837 ο Παναγιώτης Δαρειώτης ήταν δήμαρχος Παμίσου. Εκλέχθηκε δήμαρχος πάλι το 1841 και το 1844 βουλευτής Μεσσήνης. Το 1844 ο Γεώργιος Δαρειώτης επιλέχθηκε ισόβιος γερουσιαστής. Το 1846 υπηρετούσε δήμαρχος ο Παναγιώτης Δαρειώτης που εκλέχθηκε και πάλι βουλευτής το 1847. Πέθανε το 1851 έχοντας τη θέση του βουλευτή και του δημάρχου. Τον διαδέχθηκε στη θέση του δημάρχου ο Εμμανουήλ Δαρειώτης, ο οποίος το 1853 εξελέγη και βουλευτής. Πέθανε
το 1854 έχοντας και αυτός τη θέση του βουλευτή και του δημάρχου. Τη θέση του δημάρχου κατέλαβε ο Γεώργιος Δαρειώτης ο οποίος ήδη υπηρετούσε και ως γερουσιαστής. Κράτησε τις δύο θέσεις μέχρι τα τέλη του 1860, οπότε και διορίστηκε δήμαρχος ο Νικόλαος Μιχάλος. Ο Γεώργιος Δαρειώτης ήδη διέμενε μονίμως για πολλά χρόνια στην Αθήνα και έκτοτε δεν εμφανίστηκε με δημόσια πολιτική δράση στο Νησί πρόσωπο της οικογένειας Δαρειώτη.

Από το βιβλίο του Ηλία Μπιτσάνη
«Το Νησί (Μεσσήνη) στο χώρο και το χρόνο»

Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο