ΠΑΤΑΤΖΗ
ΠΑΤΑΤΖΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ
Γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1914 όπου και τελείωσε το τότε Γυμνάσιο.
Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, υποχρεώθηκε όμως να διακόψει τις σπουδές του λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων και κατατάχθηκε στη Χωροφυλακή. Από τη Νάουσα όπου υπηρετούσε ως ενωμοτάρχης στην γερμανική κατοχή, πέρασε στις γραμμές του ΕΛΑΣ.
Πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, μεταφραστής και δημοσιογράφος πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα του τόπου με το διήγημα «Ιχ Τέσσερα» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα» το 1945. Ενα χρόνο αργότερα εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων «Ματωμένα χρόνια» για την οποία τιμήθηκε με το βραβείο Εθνικής Αντίστασης. Το 1948 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Μεθυσμένη Πολιτεία» που τον καθιέρωσε ως συγγραφέα. Ακολούθησε η συλλογή διηγημάτων «Νεράιδα του Βυθού» το 1951 και το ομώνυμο διήγημα πήρε το δεύτερο βραβείο -ανάμεσα σε 100.000 άλλα- στον παγκόσμιο διαγωνισμό διηγήματος που οργάνωσε το δημοσιογραφικό συγκρότημα «Νew York Herald Tribune».
Βαθύς γνώστης της γαλλικής γλώσσας, μετέφρασε έργα κορυφαίων συγγραφέων όπως των Θερβάντες, Ντοστογιέφσκι, Στάινμπεκ, Αντρέ Μωρουά, Στέφαν Τσβάιχ, Κρόνιν και Μπροντέ.
Μετά τον εμφύλιο εργάσθηκε ως δημοσιογράφος και το 1961 εξέδωσε το δοκίμιο «Ι. Σοφιανόπουλος, ένας επαναστάτης χωρίς επανάσταση». Στη συνέχεια εργάσθηκε στο περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» και το 1965 πήρε το πρώτο κρατικό βραβείο διηγήματος με τη συλλογή «Χαμένος παράδεισος».
Ως θεατρικός συγγραφέας πρωτοεμφανίστηκε με το έργο «Η κληρονομιά της Αγγέλικας» και το 1949 με το ρεαλιστικό δράμα «Επιστροφή από το Μπούχεβαλντ». Ακολούθησαν «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ» και «Ο Δον Καμίλο» που πρωτοπαρουσιάστηκαν από τον Μίμη Φωτόπουλο στη σημερινό θέατρο «Αλφα». Ακολούθησε το δράμα «Παράβαση καθήκοντος» που ανέβασε το 1966-1967 ο θίασος Αννας Συνοδινού - Θάνου Κωτσόπουλου σε σκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη. Στη θεατρική παραγωγή του συμπεριλαμβάνονται το δράμα «Ο διάκος», τα μονόπρακτα «Η μπόρα» και «Τα στρατοδικεία».
Η σάτιρα «Λεγεωνάριος» ανέβηκε στο θέατρο «Βεάκη» από το θίασο Μίμη Φωτόπουλου - Ντίνου Ηλιόπουλου. Οι κωμωδίες «Χρυσή φυλακή» και «Κάτω οι γυναίκες» ανέβηκαν από τον θίασο του Κώστα Χατζηχρήστου σε σκηνοθεσία του μεγάλου κωμικού.
Τα χρόνια της μεταπολίτευσης εργάστηκε αρχικά για βιοποριστικούς λόγους ως διευθυντής σύνταξης στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια των Γιαννίκου-Μπόμπολα και στη συνέχεια αρνήθηκε διευθυντική θέση στην εφημερίδα «Εθνος» για να αφοσιωθεί στην ολοκλήρωση του λογοτεχνικού του έργου. Θα ακολουθήσει το μυθιστόρημα «Πένθιμο εμβατήριο» (1978) για το οποίο ο σπουδαίος Δανός ελληνιστής Ολε Ολσεν γράφει στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου: «Μας μιλάει για τον εμφύλιο πόλεμο, θέμα που για πρώτη φορά στη νεοελληνική λογοτεχνία φωτίζεται από την πλευρά που το τοποθετεί ο Πατατζής. Ομως και πάλι, πέρα από οποιεσδήποτε ανανεώσεις ή ανατοποθετήσεις του συγγραφέα, ο στόχος του παραμένει σταθερός: Η μοίρα των ανθρώπων που σε κάθε πόλεμο μετέχουν μόνον σαν θύματα - είτε νικητές είναι, είτε νικημένοι». Ολοκλήρωσε το λογοτεχνικό του έργο το 1980 με τις νουβέλες «Στο χάος». Αφησε όμως ημιτελές ένα δοκίμιο περί αισθητικής που ήταν το καταστάλαγμα μιας πλούσιας πνευματικής ζωής, γιατί χτυπημένος από αλλεπάλληλα εγκεφαλικά επεισόδια το 1982 σιώπησε και έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιουνίου 1991.
Εργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ρουμάνικα, σουηδικά και δανέζικα.
ΠΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΠΑΤΡΙΚΗΣ
Οικογένεια από το Νησί που συνεισέφερε σημαντικά στην υπόθεση της
Επανάστασης του 1821. Από τα διαθέσιμα στοιχεία όμως δεν διαπιστώνεται η δραστηριότητα Αναγνώστη Πατρίκη. Αντιθέτως αναφέρεται σε διάφορες πηγές ο Καλόγερος Πατρίκης ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της Φιλικής Εταιρείας στο Νησί και είχε μυήσει μερικούς από τους σημαντικότερους προκρίτους της πόλης. Με την έκρηξη της Επανάστασης συγκρότησε δική του ομάδα με την οποία πήρε μέρος στην πολιορκία της Κορώνης. Υπηρέτησε ως μέλος της τοπικής διοικητικής εφορείας Νησίου.
Επίσης ο Ιωάννης Πατρίκης ήταν από τους προκρίτους του Νησιού κατά την Τουρκοκρατία και είχε υπηρετήσει προεστός όπως φαίνεται σε σχετικά έγγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Πήρε μέρος στην Επανάσταση και ορίστηκε μέλος της τοπικής διοικητικής εφορείας Νησίου. Με απόφαση του Εκτελεστικού στις 14 Ιουνίου 1823 προβιβάστηκε στο βαθμό της ταξιαρχίας. Στην πολιτική διαμάχη των οικογενειών Καλαμαριώτη και Δαρειώτη στη Μεσσήνη, δεν τάχθηκε σταθερά με μια πλευρά και φέρεται να υπογράφει διαφορετικά κείμενα σε διαφορετικές φάσεις της αντιπαράθεσης. Το όνομά του δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των αγωνιστών που αναγνωρίστηκαν ως αξιωματικοί ή υπαξιωματικοί. Αντιθέτως υπάρχει από την οικογένεια το όνομα του Νίκου Πατρίκη ο οποίος αναγνωρίσθηκε ως αξιωματικός Ζ' τάξεως (αντιστοιχεί στο βαθμό του ανθυπολοχαγού) καθώς στην Επανάσταση υπηρετούσε ως υποχιλίαρχος.
ΠΑΤΣΙΩΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
ΠΑΤΣΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Γεννήθηκε στο Τρίκορφο το 1898 και πέθανε στη Μεσσήνη όπου και κατοικούσε, το 1962. Εφυγε από το χωριό σε νεαρή ηλικία και πήγε στη Λυών της Γαλλίας όπου βρισκόταν ο αδελφός του. Παρέμεινε μερικά χρόνια εργαζόμενος εκεί και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1919 προκειμένου να υπηρετήσει στην στρατιωτική του θητεία. Υπηρέτησε 40 μήνες μετά την λήξη της θητείας του καθώς αυτή συνέπεσε με τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Πήρε μέρος σε αυτή και μετά την καταστροφή το 1922, τραυματίστηκε έξω από την Αγκυρα και κατάφερε να σωθεί.
Επιστρέφοντας εγκαταστάθηκε στη Μεσσήνη όπου δραστηριοποιήθηκε στο εμπόριο. Διατηρούσε κατάστημα γενικού εμπορίου στην κεντρική πλατεία, στο οποίο κάποιος έβρισκε σχεδόν τα πάντα. Παράλληλα ασχολήθηκε με την καλλιέργεια μεγάλου αγροκτήματος που βρισκόταν κοντά στον τότε οικιστικό ιστό της πόλης, το οποίο ήταν αρδευόμενο καθώς βρέθηκε άφθονο νερό και τοποθετήθηκε αντλία.
Οι μεγάλες ποσότητες νερού χρησιμοποιήθηκαν έτσι ώστε να υδροδοτηθεί για πρώτη φορά η πόλη. Με πρόταση της τότε δημοτικής αρχής (και με δήμαρχο τον Σταύρο Τσούση), έγινε το 1954 σύμβαση ανταποδοτικού χαρακτήρα αλλά μη κερδοσκοπική, και δημιουργήθηκε δίκτυο ύδρευσης της πόλης. Το νερό κυλούσε στο δίκτυο με φυσική ροή καθώς το κτήμα βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο της πόλης. Αρχικά τοποθετήθηκαν βρύσες σε δημόσιους χώρους σε ορισμένες αποστάσεις και στη συνέχεια έγινε η υδροδότηση των σπιτιών. Ο δήμος γύρω στο 1965 απέκτησε δικό του νερό με γεώτρηση σε κτήμα του Πάνου Κουτρουμπούχου που απαλλοτριώθηκε (βρισκόταν απέναντι από την ιδιοκτησία Πατσιώτη) και υδατόπυργο που κατασκεύασε.
Ο δήμος έδωσε το όνομα του Αθανάσιου Πατσιώτη σε δρόμο της πόλης, εκτιμώντας ότι την εποχή που η Πολιτεία αδυνατούσε να δώσει λύση και να προσφέρει το αγαθό του νερού στους κατοίκους της πόλης, το προσπάθησε και το κατάφερε αυτός.
ΠΑΥΣΑΝΙΑ
ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ
Ελληνας περιηγητής και γεωγράφος του 2ου μ.Χ. αιώνα που έζησε
στους χρόνους του Αδριανού και του Μάρκου Αυρηλίου. Είναι διάσημος για το έργο του «Ελλάδος περιήγησις» που περιγράφει την Αρχαία Ελλάδα που αποτελεί σημείο σύνδεσης μεταξύ της κλασικής φιλολογίας και της σύγχρονης αρχαιολογίας. Το κύριο ενδιαφέρον του ήταν τα μνημεία της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου, μαζί με το ιστορικό τους πλαίσιο και το ιερό υπόβαθρο.
Πιθανολογείται ότι είχε γεννηθεί στη Λυδία και γνώριζε τη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας, αλλά ταξίδεψε πολύ μακρύτερα από τα όρια της Ιωνίας.
Πριν φθάσει στην Ελλάδα επισκέφθηκε την Αντιόχεια και την Ιερουσαλήμ, καθώς και τις όχθες του Ιορδάνη. Ταξίδεψε στην Αίγυπτο, τη Μακεδονία, την Καμπανία και τη Ρώμη.
Το «Ελλάδος περιήγησις» αποτελείται από 10 βιβλία, ένα από τα οποία είναι τα «Μεσσηνιακά». Προερχόμενος από την περιοχή των Ελευθερολακώνων (Μάνη), πέρασε τα σύνορα προς τη Μεσσηνία στη Χοίρειο Νάπη, τη σημερινή Σάντοβα γύρω στο 160 μ.Χ. Επισκέφθηκε την Ιρη (Αβία), τις Φαρές (Καλαμάτα), τη Θουρία, τις πηγές του Παμίσου (στο σημερινό Αγιο Φλώρο) και έφθασε στην πρωτεύουσα Μεσσήνη την οποία περιέγραψε εκτενώς. Βγαίνοντας από την Αρκαδική Πύλη κατέληξε στον ποταμό Βαλύρα κοντά στο σημερινό Νιχώρι. Προχώρησε βόρεια στο «Στενυκληρικό πεδίο» και έφθασε στη θέση της Αρχαίας Ανδανίας κοντά στους σημερινούς Κωνσταντίνους. Συνέχισε προς το αρχαίο Δώριο, στη σημερινή Μάλθη και περνώντας πάλι από την (αρχαία) Μεσσήνη ακολούθησε τη διαδρομή στη δυτική πλευρά του Παμίσου τον οποίο και περιέγραψε. Ακολούθησε τα παράλια του Μεσσηνιακού Κόλπου και πέρασε από την Αρχαία Κορώνη (Πεταλίδι), το ιερό του Απόλλωνα Κορύθου (Αγ. Ανδρέας), τις Κολωνίδες (Νέα Κορώνη), την Ασίνη (Κορώνη), τη Μεθώνη, το Κορυφάσιο (Πύλο) και τις «Κυπαρισσιάς» (Κυπαρισσία). Από εκεί συνεχίζοντας βόρεια και εισήλθε στην Ηλεία.
Στην (Αρχαία) Μεσσήνη ο Παυσανίας μπήκε ανατολικά από την Λακωνική Πύλη. Εντυπωσιασμένος από τα τείχη της κινήθηκε προς τα νότια. Προς την Αγορά, το Ασκληπιείο, το Ιεροθυσείο, το Γυμνάσιο και το Στάδιο. Ανέβηκε στη συνέχεια βορειότερα προς το Θέατρο και στο ιερό της Ισιδος και του Σαράπιδος. Από εκεί πήγε στην πηγή Κλεψύδρα για να ανηφορίσει προς το ιερό του Διός Ιθωμάτα στην κορυφή της ακρόπολης Ιθώμης. Στην ευρύχωρη Αγορά περίκλειστη με στοές, ο Παυσανίας μνημονεύει πρώτο το άγαλμα του Διός Σωτήρος και μετά το συγκρότημα της Κρήνης Αρσινόης, τα ιερά του Ποσειδώνος, της Αφροδίτης και της Μητέρας των Θεών. Τα ιερά της Λαφρίας, της Ειλειθυίας και των Κουρητών περιγράφονται αόριστα. Οπως σημειώνει ο καθηγητής Πέτρος Θέμελης, ο Παυσανίας «μας έδωσε μια επιγραμματική, όσο και περιεκτική, περιγραφή της πόλης, που επιβεβαιώθηκε ιδανικά από τις μέχρι τώρα ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας».
ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
Εκ των συνιδρυτών της Ηλεκτρικής Εταιρείας το 1925, πρόεδρος της
Κοινότητας Μεσσήνης στο διάστημα από 24 Ιουνίου 1936 μέχρι τις 26 Ιουνίου 1938. Η περίοδος της θητείας του στην Κοινότητα ήταν εξαιρετικά ταραγμένη πολιτικά. Εξελέγη το 1934 και το Κοινοτικό Συμβούλιο ανέδειξε πρόεδρο της Κοινότητας τον Μιχαήλ Πολυδούρη. Διαρκούσης της θητείας του εκδηλώθηκε το κίνημα των βενιζελικών την 1η Μαρτίου 1935 και μαζί με άλλους 5 κοινοτικούς συμβούλους θεωρήθηκε μέλος του παραρτήματος Μεσσήνης της οργάνωσης «Δημοκρατική Αμυνα». Στις 20 Μαΐου είχε ανακοινωθεί η παύση 3 κοινοτικών συμβούλων Μεσσήνης αλλά στο μεταξύ προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 9 Ιουνίου. Ετσι ανεστάλησαν οι διώξεις μέχρι τις 20 Ιουνίου καθώς αυτό ετέθη ως όρος από την αντιπολίτευση για να κατέλθει στις εκλογές (τελικά όμως οι βενιζελικοί δεν πήραν μέρος στις εκλογές). Οπως φαίνεται η παύση των 6 συμβούλων έγινε ενωρίτερα, καθώς από τις 19 Ιουνίου εμφανίζονται οι αντικαταστάτες τους στο Κοινοτικό Συμβούλιο. Με βάση τα αρχεία του δήμου εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι κοινοτικοί σύμβουλοι που παύθηκαν ήταν οι: Αναστάσιος Πετρόπουλος, Δημήτριος Νικολόπουλος, Παναγιώτης Κορκονικήτας, Παναγιώτης Κατσούρος, Ιωάννης Κωνσταντόπουλος και Ανδρέας Φιλιόπουλος. Μεταξύ αυτών που τους αντικατέστησαν ήταν και ο πρόεδρος της Κοινότητας Μεσσήνης κατά τα έτη 1928, 1931, 1932, 1933 Σπήλιος Ποτηρόπουλος, ο οποίος σε εκλογές μεταξύ των κοινοτικών συμβούλων αναδείχθηκε πρόεδρος από τις 2 Ιανουαρίου 1936 μέχρι τις 23 Ιουνίου 1936.
Τότε έγινε η επαναφορά των απολυθέντων μετά το κίνημα και στις εκλογές μεταξύ των κοινοτικών συμβούλων αναδείχθηκε πρόεδρος ο Αναστάσιος Πετρόπουλος και αντιπρόεδρος ο Παναγιώτης Κορκονικήτας.
Στη συνέχεια επιβλήθηκε η δικτατορία της 4ης Αυγούστου και με διάταγμα του Μεταξά το 1937 αναβλήθηκαν... επ' αόριστον οι δημοτικές εκλογές και δόθηκε παράταση ενός χρόνου στη θητεία των κοινοτικών συμβουλίων. Ετσι από τις 27 Ιουνίου 1938 μέχρι τις 11 Οκτωβρίου 1938 εξελέγη πρόεδρος ο Παναγιώτης Κορκονικήτας και ο Αναστάσιος Πετρόπουλος διατήρησε τη θέση του κοινοτικού συμβούλου. Ακολούθησε ολιγοήμερη προεδρία του Ιωάννη Καρακώστα από τις 12 μέχρι τις 20 Οκτωβρίου 1938 και στη συνέχεια διορίστηκαν από την κυβέρνηση Μεταξά με συχνές εναλλαγές πρόεδροι και διοικούσες επιτροπές, κάτι που συνεχίστηκε και σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΠΗΝΕΙΩΣ ΝΕΡΑΪΔΑΣ
ΠΗΝΕΙΩ ΝΕΡΑΪΔΑ
Η ονοματοθεσία έγινε λόγω της προφορικής παράδοσης που θέλει στην περιοχή αυτή να εμφανίζεται νεράιδα. Η λαϊκή αυτή δοξασία συνδέεται με την ελληνική μυθολογία για τις νύμφες, γυναικείες μορφές θεϊκής καταγωγής, νεαρές στην ηλικία που ζούσαν μέσα στη φύση. Ηταν κατ' εξοχήν πνεύματα του γλυκού νερού και βρίσκονταν στα ποτάμια, στις πηγές και μέσα στα βουνά από τα οποία πήγαζαν τα ποτάμια. Συνόδευαν πάντα το νερό τονίζοντας έτσι τη μεγάλη του σημασία για την ύπαρξη ζωής. Υπάρχουν πολλοί μύθοι που αφορούν τις ερωτικές περιπέτειες των νυμφών. Σύμφωνα με την παράδοση πολλές νύμφες ήταν γνωστοί τροφοί σημαντικών θεών ή και ηρώων. Αναλάμβαναν δηλαδή την ανατροφή τους όταν βρίσκονταν σε πολύ μικρή ηλικία. Μια άλλη ακόμη ιδιότητα ήταν οι θεραπευτικές τους ικανότητες και το χάρισμα να προφητεύουν τα μελλούμενα. Μπορούσαν να προκαλέσουν όμως κακό στον άνθρωπο σε ορισμένες περιπτώσεις και να τους κάνουν τρελούς. Ετσι στη λαϊκή παράδοση θεωρείται επικίνδυνο να τις συναντήσει κανένας αφού υπάρχουν ακόμη οι μύθοι για τους «νεραϊδοπαρμένους» που συνδέονται με ανάλογους της αρχαιότητας.
Από το βιβλίο του Ηλία Μπιτσάνη
«Το Νησί (Μεσσήνη)
στο χώρο και το χρόνο»
Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο
