Σε έναν παράλογο κόσμο όπως τον σημερινό, που φαινομενικά τίποτα δεν έχει νόημα, άνθρωποι όπως η Βασιάνα Σκοπετέα κάνουν τα πάντα να δείχνουν σημαντικά υπό το πρίσμα του εσωτερικού τους φωτός. Αυτό διαχέεται απλόχερα σε όλες τους τις δραστηριότητες τόσο τις πιο άυλες - καλλιτεχνικές (ο χορός στην προκειμένη περίπτωση), όσο και τις πιο … επίγειες, όπως είναι η επιστήμη της Νομικής… Την είδαμε φέτος πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Χορού και σύντομα ελπίζουμε να δούμε το πρώτο της προσωπικό έργο…

 - Πότε θυμάσαι να θέλησες να ξεκινήσεις χορό;

Η αλήθεια είναι πως δεν έχω τη μνήμη να ζητώ να μάθω χορό. Οι γονείς μου φρόντισαν να λαμβάνω ερεθίσματα και να έχω κάτι να τα κάνω έπειτα. Αρα, δραστηριότητες. Μία από αυτές ήταν και ο χορός, που για κάποια χρόνια ήταν μεν η γυμναστική μου, τον προσπερνούσα δε. Μετά μπορεί να έκανα ιππασία ή κάτι άλλο ώστε να ασκούμαι. Τελικά, κάθε πληροφορία που συνέλεξα ως παιδί είναι πολύ χρήσιμη τώρα στον χορό. Μεγαλώνοντας, ένιωσα πως χρειάζομαι οι μύες μου να ασκούνται καθημερινά, ο νους μου να πλάθει ιστορίες και το σώμα μου κι εγώ να μεταμορφώνομαι ώστε να είμαι διαθέσιμος άνθρωπος και να έχω δράση. Ο χορός με κρατά ζωντανή, όχι με την έννοια πως δεν ζω χωρίς αυτόν, αλλά η επίγνωση της κίνησης του σώματός μου κάθε στιγμή φέρει και τον εαυτό σε πιο συνειδητά σημεία για το τι συμβαίνει έξω από αυτόν.

 - Τι πυροδότησε την αγάπη σου για τον χορό;

Νομίζω οι άνθρωποι. Οι δάσκαλοί μου, οι συνεργάτες μου, οι ομάδες με τις οποίες δουλεύω. Η Pina Bausch. Κάποιος που έτυχε να συναντήσω και να συζητήσουμε για την ομορφιά τού να χορεύεις, να κινείσαι, να δρας. Ενα γλυπτό, που όσο κι αν στην ακινησία του εγκλωβισμένο στέκει τόσο στα μάτια μας, πάλλεται. Ενα έργο ζωγραφικής με πολλές διαστάσεις και πολλά επίπεδα πάνω στο δισδιάστατο του καμβά. Ο ήρωας από ένα βιβλίο ή μία λέξη με τόσο έντονη σωματικότητα, που θα φανταστείς μία ολόκληρη ιστορία από την αρχή. Είναι μία αέναη διαδικασία. Χρειάζεται διαρκώς εμείς να βρίσκουμε εκείνον τον τρόπο που θα πυροδοτεί την αγάπη μας για αυτό που κάνουμε, για κάτι, για το ελάχιστο οφείλουμε να αγαπάμε ξανά και ξανά. Υπάρχουν πολλές φθορές και συνέχεια, αλλά κάποια στιγμή εντός της φθοράς θα δεις έναν χορευτή πόσο όμορφα κινείται και θα θες να χορέψεις μαζί του ή στο τέλος της πρόβας θα νιώσεις τέτοια ικανοποίηση και απόλαυση που θα αγαπήσεις ξανά τον χορό.

 - Πότε ξεκίνησες να παρακολουθείς το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και πώς αισθάνθηκες φέτος που ήσουν κομμάτι του;

Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας! Είναι υπέροχο που μία ολόκληρη πόλη αδημονεί επί χρόνια να ανακοινωθεί το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Είναι ένας θεσμός, που τις ημέρες διεξαγωγής του προγράμματός του φέρνει στην πόλη μία διάθεση χαράς και πάλλεται σαν μια γιορτή. Αυτό θυμάμαι από μικρό παιδί. Δεν θυμάμαι ποια ήταν η πρώτη παράσταση που είδα, ήμουν πολύ μικρή. Και ήταν πολύ συγκινητικό, το καλοκαίρι που μας πέρασε που πήγα ξανά με την οικογένειά μου. Ηταν πολύ όμορφο που παρακολούθησα το φεστιβάλ από μία άλλη οπτική. Πάντα είναι ενδιαφέρον να παρακολουθείς από αυτή την άλλη πλευρά άλλωστε. Ο θεατής έχει ορθάνοιχτη την πόρτα κι εσύ στέκεσαι απέναντί του απόλυτα εκτεθειμένος σε έναν χώρο άδειο, που κρύβει μονάχα κινδύνους, την ίδια στιγμή που εσύ τον παρακολουθείς από μία κλειδαρότρυπα. Στο τέλος έχει συμβεί κάτι μαγικό μέσα σου που, ωστόσο, χρειάζεται και αυτό μία διαχείριση. Χρειάζεται να συμβεί η πτώση, γιατί πρέπει να συνεχίσεις και την επόμενη ημέρα να πληρώσεις τους λογαριασμούς σου, να συζητήσεις με ανθρώπους, να χορέψεις το ίδιο ή διαφορετικό έργο. Τη συγκίνησή μου για τον συγκεκριμένο θεσμό και της συμμετοχής μου σε αυτόν ενισχύει η ομάδα με την οποία συνεργάστηκα. Είναι σπουδαίο για εμένα που συνεργάστηκα ως χορεύτρια και βοηθός χορογράφου με την Αθανασία Κανελλοπούλου και βρέθηκα στο έργο της. Είναι ένας άνθρωπος που προσφέρει απλόχερα και δίχως δεύτερες σκέψεις όλη την εμπειρία και τη γνώση που φέρει. Και αυτός ο άνθρωπος μας ένωσε όλους. Εμαθα από όλους τόσα πολλά και από αυτό που έφερε έκαστος δημιουργήθηκε το έργο “Nadja-who am I?”. Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ήταν η πιο όμορφη αφετηρία για το έργο και εύχομαι το ταξίδι του να είναι μακρύ.

 - Νομική και χορός ακούγεται αρκετά δύσκολο. Πώς επέλεξες τη Νομική ως επιστήμη; Τι ήταν αυτό που σε γοήτευσε;

Τα πράγματα είναι δύσκολα ούτως ή άλλως, δεν μένει παρά να το αποδεχτούμε. Το καθετί έχει τη δυσκολία του και, ίσως, σκέφτομαι ο συνδυασμός τους να ελαφραίνει το βάρος τους. Το ένα δίνει στο άλλο, ενώ η αφοσίωση σε ένα πράγμα μόνο προκαλεί εμμονές, νιώθω. Νομική ήθελα να σπουδάσω από μικρό παιδί. Ηθελα να αναγνωρίσω, εμπειρικά και γνωσιακά, τα όρια της ελευθερίας και της ασφάλειάς μου. Στο στούντιο όταν είμαι μόνη και δουλεύω, είμαι τρομερά βίαιη, έχω απόλυτη ελευθερία, κανένας δεν με βλέπει, δεν με κρίνει. Ωστόσο δεν έχω τι να με κάνω. Με τους συνεργάτες μου νιώθω ασφαλής. Αυτό το ερωτηματικό θέτει η Νομική ως επιστήμη, ποια η μεταιχμιακή ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας. Τουλάχιστον αυτό ένιωσα εγώ μελετώντας τη θεωρία της. Διάβαζα για να δώσω μάθημα στην εξεταστική και τελικά βρισκόμουν στην Αντιγόνη. Η Νομική ως επιστήμη μου έμαθε αυτά τα όρια, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που ανήκουν και αντιστοιχούν σε εμένα. Την κρατώ στο κουτί της θεωρίας της και προσπαθώ να κατανοήσω τους κανόνες που ισχύουν σε μία οργανωμένη κοινωνία δίχως να "στειρώνεται" το ανθρώπινο δικαίωμα ως ο πυλώνας των ανθρωπιστικών επιστημών.

 - Πώς μπόρεσες να τα συνδυάσεις; Γιατί το να σπουδάσεις χορό είναι πάρα πολύ απαιτητικό σωματικά. Πώς χειρίστηκες τη σωματική και πνευματική κόπωση των δύο σχολών;

Εγιναν τα πράγματα με μία σειρά, συνεπώς δεν χρειάστηκε να βρεθώ σε αυτή τη δυσκολία. Δεν βρέθηκα ποτέ και στο δίλημμα Νομική ή χορός, αφού ακόμα δεν έχω αποφασίσει τι επαγγελματική ιδιότητα θέλω να έχω και δεν ξέρω εάν χρειάζεται να έχω μόνο μία -πόσο μάλλον σε εποχές που χρειάζεται να ενεργοποιούμε την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου είδους και να δοκιμάζουμε να μάθουμε και να μπορούμε να κάνουμε τα πάντα. Ο,τι επιλέξουμε να κάνουμε φέρει πνευματική, σωματική και ψυχική φθορά, αλλά και απόλαυση. Πολύ συχνά σκέφτομαι πως κάτι μπορεί να μην πετύχει. Αρα, το ερωτηματικό τίθεται στο πόσο εξασκημένη είναι η αντοχή μας.

 - Μου έκανε εντύπωση ότι φιλοξενήθηκες στο Κέντρο Μελέτης Χορού “Ι. & Ρ. Ντάνκαν”. Αυτό είναι πολύ εντυπωσιακό από μόνο του. Τι θυμάσαι από εκείνη την περίοδο, από την εμπειρία σου σε αυτόν τον χώρο;

Το Κέντρο Μελέτης Χορού “Ι. & Ρ. Ντάνκαν” είναι το σπίτι που έζησε η Ισιδώρα Ντάνκαν στην Ελλάδα, στην περιοχή του Βύρωνα. Είναι ένας πολύ όμορφος πέτρινος χώρος, με την ιστορία του γραμμένη στα θεμέλιά του, που βλέπει μέχρι τη θάλασσα. Η Πηνελόπη Ηλιάσκου διαχειρίζεται με πολλή αγάπη και φροντίδα αυτόν τον χώρο, είναι πολύ ενεργή στη διεξαγωγή διαφόρων προγραμμάτων γύρω από τον χορό. Ένα από αυτά είναι η φιλοξενία καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Κάθε καλλιτέχνης εκεί μπορεί να μελετήσει, να θέσει σε εφαρμογή τις αναζητήσεις του, να προσκαλέσει ανθρώπους για ανταλλαγή και μοίρασμα. Φιλοξενήθηκα στο Κέντρο Μελέτης Χορού μαζί με μία πολύ ωραία ομάδα συνεργατών στις αρχές του 2020. Θυμάμαι να τελειώνει η δουλειά κάθε μέρα και να είμαστε κουρασμένοι, ικανοποιημένοι και πλήρεις. Ο χώρος από μόνος του σε προδιαθέτει για δουλειά, ξεχνάς τι συμβαίνει έξω από εκεί. Θυμάμαι να καταγράφουμε διαρκώς εργαλεία για τη δημιουργία μίας πρακτικής μεθόδου με τον τίτλο “Fictional heroes”, που ασχολείται με τη δημιουργία και την ενίσχυση της σωματικότητας χαρακτήρων, μυθοπλαστικών ηρώων, όπως αποκαλούνται. Τα εργαλεία αυτά προέρχονταν από πράξη και έμπαιναν σε εφαρμογή και την επόμενη ημέρα λίγο πιο ολοκληρωμένα, αλλά διαρκώς υπό διαπραγμάτευση. Παράλληλα γινόταν παραγωγή υλικού για το έργο “Continuous to be continued”, το οποίο επρόκειτο να παρουσιαστεί στο “In progress feedback Festival”, διοργάνωση του Δικτύου Καλλιτεχνών Παραστατικών Τεχνών “Κινητήρας”. Ηταν απολαυστικά. Είχαμε τον χώρο και τον χρόνο να διεξάγουμε έρευνα και πρόβες.

 - Πώς έχεις στο μυαλό σου σήμερα αυτή τη φοβερή, θρυλική περσόνα της Ισιδώρας Ντάνκαν;

Συγκινούμαι βαθιά όταν άνθρωποι βρέθηκαν σε αυτόν τον κόσμο και αντιστάθηκαν σε δεδομένα που ίσχυαν μέχρι εκείνη τη στιγμή της αντίστασής τους. Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τον όρο “επανάσταση”, διότι δεν πιστεύω σε αυτόν -όσο κι αν αναζητώ τους επαναστάτες στο βάθος της ιστορίας ή στην καθημερινή ζωή. Νιώθω πως αρκεί να φέρουμε αντίσταση σε ό,τι δεν μας ικανοποιεί και σύμφωνα με τις δικές μας εμπνεύσεις, αναφορές ιδανικού τρόπου ζωής, τελειότερης κοινωνίας. Θα γίνει συλλογικό όταν η έμπνευση της Ισιδώρας Ντάνκαν και αυτό που οραματίστηκε για τη ζωή και το έργο της αποτελέσει έμπνευση και για ακόμα έναν και ακόμα έναν κ.ο.κ. και όλο αυτό μετατοπίζεται και αναπροσαρμόζεται στα δεδομένα κάθε εποχής. Η Ισιδώρα Ντάνκαν άφησε την ιστορία της κι εγώ έχω μονάχα να την μελετήσω και να κρατήσω τα εργαλεία της ώστε να τα κάνω να υπηρετήσουν εμένα στον χώρο και τον χρόνο που ζω και δρω, σε καμία περίπτωση για να υπηρετήσω εγώ αυτά.

 - Στο έργο πάνω στο οποίο δουλεύεις για την “Αλίκη”, τι θα δούμε; Πότε θα το δούμε; Πώς το έχεις προσεγγίσει;

Το έργο “Alice is my fictional hero” προέκυψε από μία επιθυμία μου να χορέψω με τον εξαιρετικό χορευτή, αγαπημένο μου φίλο και εξαιρετικό συνεργάτη Ελτον Πέτρη -και θα είναι η πρώτη φορά που θα είμαι "μέσα και έξω" σε μία ιδέα δικών μου αναφορών. Ετσι έπρεπε να βρω κάτι να χορέψουμε. Σκέφτηκα την Αλίκη και τον Λευκό Κούνελο στην “Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων”, το κλασικό έργο του Lewis Carroll. Είναι ένα έργο που φέρει και δικά μου ερωτηματικά -ή προκύπτουν, δηλαδή, από πολλών μορφών απορίες και αναζητήσεις μου- γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη που βρίσκεται μετέωρη στο μεταίχμιο δύο κόσμων, της προσωπικής ταυτότητας και του εκάστοτε ρόλου, στο ευρύ φάσμα των αισιόδοξων προβληματικών της αντικειμενικής πραγματικότητας. Αποφασίστηκε η “Αλίκη” να ξεκινήσει με μία σόλο εκδοχή κι έπειτα, σε ένα ανεξάρτητο έργο μα αναπόσπαστο κομμάτι του “Alice is my fictional hero” να συναντήσει τον Λευκό Κούνελο και η μεταμορφωτική διαδικασία των ηρώων να φαντάζει πως διαρκεί αέναα.

 - Τι κάνει η ηρωίδα;

Η ηρωίδα, ήδη από τη σόλο εκδοχή του έργου, αναπροσαρμόζει διαρκώς τον εαυτό της απεκδυόμενη ιδιότητές της ή προσθέτοντας άλλες. Κύριο εργαλείο αυτής της διαρκούς αναπροσαρμογής και μετατόπισης του εαυτού είναι η έννοια της αμφισβήτησης. Και από το σημείο αυτό ξεκινά ένας νέος κύκλος αμφισβήτησης. Διαβάζοντας ξανά και ξανά το παραμύθι και άλλα αναγνώσματα που χρησιμοποιώ ως πηγές, αμφισβητώ εάν η εκπλήρωση του στόχου είναι ο όμορφος κήπος. Νιώθω πως η “Αλίκη” δεν πρέπει να βγει στον όμορφο κήπο, αμφισβητώ και εάν πρέπει να φορέσει πολύχρωμα κοστούμια, μπορεί να φορέσει και μαύρο τελικά. Είμαι, ωστόσο, βέβαιη για την ομάδα των ανθρώπων με την οποία συνεργάζομαι, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Για την ώρα δουλεύουμε και δοκιμάζουμε πράγματα, κάποια τα κρατάμε, πολλά δε τα πετάμε, δεν λειτουργούν. Δουλεύουμε και τις ημέρες που δεν είμαστε δημιουργικοί και έχουμε ένα κενό μέσα στη σκέψη μας -είναι ένα ψέμα, δηλαδή, αυτό. Ο χορευτής, ο χορογράφος, ο μουσικός, ο σκηνογράφος είναι ένα επάγγελμα που έχει ωράριο και δεν είναι όλες οι ημέρες όμορφες και εύκολες. Προνόμιο είναι πως στα επαγγέλματα αυτά συναντάς διαρκώς το άγνωστο και υπάρχει η ελευθερία της αμφισβήτησης. Φοβάσαι περισσότερο, αλλά σίγουρα κάπου έχει να σε οδηγήσει όλο αυτό.

 - Τι σχέδια κάνεις για το μέλλον;

Τα τελευταία χρόνια τρόμαξα αρκετά και γέμισα θυμό, όταν τα χρονοδιαγράμματα έπρεπε να φτιαχτούν από την αρχή, έπρεπε να σκεφτούμε plan A και plan B, C ταυτόχρονα ή έπρεπε να πηγαίνω στην πρόβα σαν στο κρυφό σχολειό. Έχει μιαν άλλη ποιότητα η ζωή μας πλέον, πιο εύθραυστη. Αρα δεν σχεδιάζω για το μέλλον. Κάνω απλά τη δουλειά μου και θα σκαρφιστώ έναν τρόπο ώστε να βρω λύση στο πρόβλημα. Ούτως ή άλλως δεν είμαι σίγουρη εάν όσα σκέφτομαι για τη δουλειά μου, τη ζωή μου εν γένει είναι σχέδια για το μέλλον ή περισσότερο κάποιοι στόχοι που πάω προς αυτούς και θα κριθούν όλα από την ποιότητα της εργασίας μου.

Επαγγελματικά ασχολούμαι με τον χορό και τελικά όλοι οι στόχοι -όσο κι αν θέλω να είναι πιο πολυμήχανη η φύση μου και να τα κάνω όλα μετρίως καλά- αφορούν αυτό, καταλαβαίνω εκ των υστέρων.

 - Η διδασκαλία βρίσκεται κάπου στο πλάνο σου;

Η διδασκαλία! Ηταν ο μεγαλύτερος φόβος μου. Την πρώτη φορά δεν ήξερα ποιος θα φύγει πρώτος από την αίθουσα, οι μαθητές ή εγώ. Αλλά κύλησε ομαλά εκείνη η πρώτη φορά, περάσαμε όμορφα. Η διδασκαλία απαιτεί εμπειρία, ενώ εμπειρία αποκτάς και μέσα στο ίδιο το πράγμα, για αυτό και το τολμώ έκτοτε. Εχει πολλούς στόχους η διδασκαλία, για εσένα προσωπικά ως δάσκαλο και χορευτή, αλλά μαγικοί είναι εκείνοι οι κοινοί στόχοι που θέτεις με τα παιδιά στα μαθήματα και στην εκπλήρωσή τους παρατηρείς ένα ξεκλείδωμα σχεδόν μεταφυσικό, στο κάθε σώμα. Κανείς δεν πίστευε ότι μπορεί να συμβεί και τελικά συμβαίνει προτού το καταλάβεις. Από εκεί και πέρα ανοίγουν μονάχα νέα μονοπάτια που έχουν αντίκτυπο και πιο βαθιά μέσα μας. Εύχομαι στο τέλος της ημέρας να έχουμε προσεγγίσει τα πράγματα με έναν δικό μας τρόπο, αφού και ο χορός και καθετί υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Βασιάνα Σκοπετέα, χορεύτρια και χορογράφος, μεγάλωσε στην Καλαμάτα, ενώ τα τελευταία χρόνια ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Σπούδασε χορό στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού “Ακτίνα” και Νομική στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Από το 2019 συνεργάζεται ως χορεύτρια και βοηθός χορογράφου με την Ομάδα Παραστατικών Τεχνών της Αθανασίας Κανελλοπούλου, της οποίας το έργο “Nadja-who am I?” έκανε πρεμιέρα στο 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Εχει συνεργαστεί με την ομάδα “cochlea_collectiφ” της χορογράφου Γεωργίας Παΐζη και την ισπανική ομάδα χορού “La coja dansa”.

Οι χορογραφικές δουλειές της έχουν παρουσιαστεί στο Athens Video Dance Project και το In Progress Feedback Festival του δικτύου καλλιτεχνών παραστατικών τεχνών “Κινητήρας”. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο 2020 φιλοξενήθηκε από το Κέντρο Μελέτης Χορού Ι.& Ρ. Ντάνκαν, περίοδος κατά την οποία ασχολήθηκε με τη δημιουργία της χορογραφικής πρακτικής υπό τον τίτλο “Fictional heroes”, η οποία διαρκώς αναπτύσσεται μέσα από την κατασκευή των έργων της.

Αυτή την περίοδο βρίσκεται στην κατασκευή του έργου “Alice is my fictional hero”, το οποίο απαρτίζεται από δύο εκδοχές, solo και duet. Συνεχίζει την εκπαίδευσή της συμμετέχοντας σε σεμινάρια χορού και χορογραφίας και τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής.