Το «φάκελο» των ενδοομιλικών συναλλαγών ανοίγει η κυβέρνηση, μέσα από ελέγχους που ανήγγειλε στις προγραμματικές του δηλώσεις ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας. Πρόκειται για μία από τις κυριότερες δράσεις κατά της φοροδιαφυγής και είσπραξης εσόδων που θα αναπτύξει η κυβέρνηση μετά το κυνήγι... του λαθρεμπορίου καυσίμων, καπνού, αλλά και βιομηχανικών προϊόντων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που κάνουν στο «Εθνος της Κυριακής» στελέχη της σημερινής κυβέρνησης, καθώς και της προηγούμενης που επιδίωξαν να εφαρμόσουν τους ελέγχους στις ενδοομιλικές συναλλαγές των πολυεθνικών εταιρειών, το κράτος χάνει φόρους ετησίως έως και 3 δισ. ευρώ από τα κόλπα που κάνουν οι όμιλοι των ξένων κολοσσών προκειμένου να μεταφέρουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους, με χαμηλότερους συντελεστές.
Οι έλεγχοι για το «transfer pricing» δεν είναι πρωτόγνωροι για τη χώρα μας, αλλά τα αποτελέσματά τους μέχρι τώρα είναι πενιχρά. Εισήχθησαν, δειλά δειλά το 2008, αλλά έκτοτε χάθηκαν ανάμεσα στα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, στα γρανάζια μιας απίστευτης γραφειοκρατίας, καθώς και στην απροθυμία υπουργών να εφαρμόσουν τη νομοθεσία, όπως περιγράφουν αρμόδιοι αξιωματούχοι. Την ίδια στιγμή, σε άλλες χώρες, όπως στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, οι πολυεθνικές σαρώνονται από ελέγχους για τις ενδοομιλικές συναλλαγές.
Πώς όμως στήνουν το κόλπο οι όμιλοι;
Ενας πολυεθνικός όμιλος που δραστηριοποιείται σε πολλές χώρες του κόσμου πραγματοποιεί συναλλαγές μεταξύ των εταιρειών του με τέτοιους τρόπους ώστε να μεταφέρει τα κέρδη από χώρα σε χώρα, δηλαδή από θυγατρική σε θυγατρική, όπου η φορολόγηση είναι χαμηλή. Ετσι, αν σε ένα κράτος οι φορολογικοί συντελεστές είναι υψηλοί, ο όμιλος θα φροντίσει να εμφανίσει μικρό περιθώριο κέρδους, μέσα από τη χρέωση υπέρογκων δαπανών, ώστε να αποφύγει την υψηλή φορολόγηση.
Την ίδια στιγμή, σε άλλη χώρα με χαμηλό φορολογικό συντελεστή, όπου επίσης δραστηριοποιείται με άλλη θυγατρική, θα κάνει υποτιμολογήσεις (χαμηλής αξίας χρεώσεις δαπανών) ώστε τα κέρδη του να μεταφερθούν εκεί και να φορολογηθούν πιο ευνοϊκά. Για να γίνει πιο κατανοητός ο τρόπος, πρώην αξιωματούχοι του υπουργείου Ανάπτυξης, μας περιγράφουν το ακόλουθο παράδειγμα: «Ενας ξένος πολυεθνικός όμιλος έχει έδρα στην Ελβετία. Το εργοστάσιό του που παράγει το προϊόν, το οποίο και εμπορεύεται, βρίσκεται στη Γερμανία. Η μητρική εταιρεία έχει και θυγατρικές στην Ελλάδα, την Κύπρο, ενώ πουλάει το προϊόν και σε ελεύθερο χονδρέμπορο. Το προϊόν κόστισε κατά την παραγωγή του 5 ευρώ. Η μητρική της Ελβετίας το τιμολογεί στη θυγατρική της στην Ελλάδα προς 13 ευρώ. Η τελευταία με τη σειρά της το πουλάει στα σούπερ μάρκετ προς 15 ευρώ. Υπάρχει δηλαδή ένα κέρδος στην ελληνική αγορά 2 ευρώ... όμως, υπάρχει μια μεγάλη ψαλίδα 8 ευρώ ανάμεσα στην τιμή της Γερμανίας με αυτή Ελλάδας.
Το ίδιο προϊόν η μητρική της Ελβετίας θα το πουλήσει στην θυγατρική της στην Κύπρο με 8 ευρώ. Αυτή θα το δώσει επίσης σε σούπερ μάρκετ της αγοράς προς 15 ευρώ. Εκεί το περιθώριο κέρδους είναι 7 ευρώ, ενώ η... ψαλίδα από την Ελβετία στην Κύπρο είναι 3 ευρώ. Στην Κύπρο ο φορολογικός συντελεστής των κερδών είναι χαμηλότερος από εκείνον της Ελλάδας, με αποτέλεσμα τα κέρδη να έχουν μεταφερθεί στο νησί της Αφροδίτης...»
Πώς καλύπτουν οι όμιλοι αυτήν τη διαφορά κοστολόγησης από τη μητρική στις θυγατρικές εταιρείες; Από ελέγχους σε άλλα κράτη έχουν εντοπιστεί πρακτικές υπερτιμολόγησης ή υποτιμολόγησης των ενδοομιλικών συναλλαγών, προκειμένου να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση των θυγατρικών που δραστηριοποιούνται σε χώρες με υψηλή φορολογία.
