Το καλοκαίρι που αφήσαμε πίσω μας σίγουρα ήταν λίγοι αυτοί που πίστευαν ότι θα βρισκόμασταν σήμερα σε αυτή την τραγική κατάσταση της πανδημίας. Η σχετικά ήπια προσβολή της χώρας μας από τον κορονοϊο και η προσδοκία ότι θα οργανωθεί τουλάχιστον στοιχειωδώς το ΕΣΥ (Εθνικό Σύστημα Υγείας) ώστε να αντιμετωπιστεί νέο κύμα δημιούργησε στους περισσότερους ανθρώπους μια αισιοδοξία η οποία κατέρρευσε τον Οκτώβριο με την έλευση του δεύτερου κύματος.
Διάφοροι λόγοι βέβαια έπαιξαν ρόλο αλλά αναμφίβολα ο σημαντικότερος ήταν η διαχείριση της πανδημίας από το Κράτος.
Η κυβέρνηση προτίμησε να διαχειριστεί την πανδημία κυρίως μέσω της “ατομικής ευθύνης” των πολιτών και όχι μέσω της οργανωμένης και συντεταγμένης παρέμβασης της Πολιτείας.
Ο κάθε νοήμων πολίτης θα συμφωνήσει ότι το σημαντικότερο όπλο του Κράτους στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν και παραμένει το ΕΣΥ, το οποίο όμως αντί να ενισχυθεί αφέθηκε σαν πλοίο χωρίς πηδάλιο σε πρωτόγνωρη τρικυμία. Σπουδαίο επικουρικό εργαλείο επίσης θα μπορούσε να αποδειχθεί ο ιδιωτικός τομέας κυρίως μέσω των μεγάλων και οργανωμένων ιδιωτικών θεραπευτηρίων, κάτι που επίσης δεν έγινε.
Αναλυτικότερα, στο ΕΣΥ οι προσλήψεις γιατρών υπήρξαν ουσιαστικά μηδενικές, δεν έγινε καμία αύξηση του μισθού τους που εξακολουθεί να είναι ο χαμηλότερος στην Ευρώπη, οι συνθήκες εργασίας συχνά είναι εξοντωτικές και κάποιες φορές στα όρια της απόγνωσης με πολύ αυξημένο τον κίνδυνο νόσησης από τον κορονοϊό (7 φορές μεγαλύτερος από άλλα επαγγέλματα).
Αντ΄ αυτού, τους “ήρωες” με τα “χειροκροτήματα” το Υπουργείο Υγείας προτίμησε να τους ανταμείψει με ΕΔΕ και πειθαρχικές διώξεις, εάν νοσήσουν από τον κορονοιό! (έγγραφο 1ης ΥΠΕ) και με εξώδικα όταν τολμούσαν να κάνουν δηλώσεις για την κατάσταση που επικρατεί στα νοσοκομεία όπου εργάζονται!
Οχι μόνο δεν προσέλαβε πληθώρα γιατρών στο ΕΣΥ ως όφειλε μέσα στις συνθήκες της πανδημίας αλλά ούτε καν ολοκλήρωσε την πρόσληψη των 1.800 γιατρών που είχε προκηρύξει η προηγούμενη κυβέρνηση με μόνιμες θέσεις εργασίας. Η κυβέρνηση έκανε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που έπρεπε να πράξει: Προσπάθησε να βάλει “από το παράθυρο” ιδιώτες γιατρούς στα νοσοκομεία προκειμένου να αλώσει τον δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ κάτι που στέφθηκε με παταγώδη αποτυχία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αναγκαστεί το Υπουργείο Υγείας να μετακινήσει πρόσφατα δεκάδες μάχιμους γιατρούς στις “κόκκινες” περιοχές της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, αποδιοργανώνοντας τις ήδη αδύνατες δομές όπου εργάζονταν. Εδώ θα πρέπει επίσης να αναφερθεί μηδαμινή συμμετοχή των Κέντρων Υγείας αλλά και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) γενικότερα που θα έπαιζαν σημαντικότατο ρόλο στην αντιμετώπιση του covid-19 καθώς και η απουσία των μαζικών τεστ. Ολοι άλλωστε κατανοούν ότι στις συγκεκριμένες συνθήκες της πανδημίας κάθε μέτρο που θεωρείται δόκιμο πρέπει να λαμβάνεται έγκαιρα και όχι εκ των υστέρων.
Στην Ελλάδα έχουμε αρκετά μεγάλα και αξιόλογα ιδιωτικά θεραπευτήρια υψηλών προδιαγραφών. Αυτά έγκαιρα, με επιλογή και ενταγμένα από την Πολιτεία σε ένα κοινό οργανόγραμμα με τα δημόσια νοσοκομεία θα μπορούσαν να αποδειχτούν ένα σπουδαίο όπλο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αυτό βέβαια θα μπορούσε να γίνει μόνο με επίταξη τους. Η κυβέρνηση όμως προτίμησε να μην το κάνει και αντί να ενισχύσει οικονομικά το δημόσιο σύστημα υγείας προτίμησε να δώσει τα χρήματα στους μεγάλους κλινικάρχες χωρίς μάλιστα αυτοί να συμμετάσχουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντιθέτως προσπάθησαν να κρατήσουν τις θεραπευτικές τους μονάδες μακριά από την πανδημία, ωφελήθηκαν άμεσα όπως π.χ. με τον διπλασιασμό των νοσηλίων για τις ΜΕΘ και έμμεσα γιατί τα περισσότερα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία έγιναν νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό.
Το φορτίο της πανδημίας εξακολουθεί να πέφτει στις πλάτες ενός ανίσχυρου και αποδυναμωμένου Εθνικού Συστήματος Υγείας που βρίσκεται σε καθοδική πορεία εξ’ αιτίας της ιδεοληψίας της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της κυβέρνησης. Το έγκριτο διεθνές πρακτορείο Bloomberg κατατάσσει την Ελλάδα στη διαχείριση της πανδημίας “στον πάτο του βαρελιού”, στην 50η θέση από τις 53 χώρες που έχουν προσβληθεί από τον κορονοϊό σε αντίθεση με την ωραιοποιημένη εικόνα που παρουσιάζουν τα κυρίαρχα ελληνικά ΜΜΕ.
Οφείλουμε συνεπώς να σκεφτούμε γιατί φτάσαμε έως εδώ και εάν θα μπορούσαμε να έχουμε έναν άλλο δρόμο πολύ καλύτερο όχι μόνο για τη σωματική υγεία αλλά και για όλες τις παραμέτρους της ανθρώπινης ζωής. Οφείλουμε να δούμε την πραγματικότητα με ανοιχτά τα μάτια...

* Ο Δημήτρης Σωφρονάς είναι ιατρός Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, μέλος του Δ.Σ το Ιατρικού Συλλόγου Μεσσηνίας και εκλέκτορας στο Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο