Μετά την παράδοση της Καλαμάτας στις ελληνικές επαναστατικές δυνάμεις την 23η Μαρτίου 1821, οι τουρκικοί πληθυσμοί μετακινήθηκαν από τις πόλεις και τα χωριά στα μεσσηνιακά φρούρια. Το ίδιο έγινε και στην Αρκαδιά, τη σημερινή Κυπαρισσία απ’ όπου στις 23 Μαρτίου, οι Τούρκοι αποχώρησαν για το Νιόκαστρο. Στις 26 Μαρτίου 1821, η πόλη καταλήφθηκε αναίμακτα από τους Έλληνες. 
Στις 27 Μαρτίου το πρωί, χίλιοι οκτακόσιοι ένοπλοι επαναστάτες, στην πλειοψηφία τους Ντρέδες, με επικεφαλής τον Αθανάσιο Γρηγοριάδη και οπλαρχηγούς τους Γιαννάκη και Κωνσταντίνο Μέλιο, Δημήτρη Παπατσώρη, Παναγιώτη Ντούφα, Γεώργιο Συράκο κ.α. «κατηφόρισαν» για να ενισχύσουν την πολιορκία που ξεκινούσε στο Νιόκαστρο και τη Μεθώνη. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, στη Λιγούδιστα, συνάντησαν ένα σώμα εξακοσίων ενόπλων Τούρκων και Αλβανών που επέστρεφε στην Αρκαδιά με σκοπό να την ξαναπάρει από τους Έλληνες επαναστάτες.
Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης είχε γεννηθεί στη Φιγαλία το 1793 από πλούσια οικογένεια της περιοχής και είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία το 1820 από τον Παπαφλέσσα. Στη συνέχεια, μετά της απελευθέρωση, έγινε πληρεξούσιος, γερουσιαστής, αντιπρόεδρος της Γερουσίας και βουλευτής. Τιμήθηκε με το αργυρό παράσημο του Αγώνα, με τον Σταυρό των Ταξιαρχών του βασικού Τάγματος του Σωτήρος. Πέθανε τον Οκτώβριο του 1871. Από όλη τη δράση του κρατούσε χειρόγραφο ημερολόγιο, που μετά το θάνατό του η χήρα του το παρέδωσε στην Εθνική Βιβλιοθήκη (αριθμ. 23405-6). Δυστυχώς και αυτό, όπως και άλλα χειρόγραφα αγωνιστών, κατέληξε στα υπόγεια της Βιβλιοθήκης. Μετά από εξήντα χρόνια στην αφάνεια, ο τότε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης καθηγητής Σωκράτης Κουγέας, αφού εντόπισε το χειρόγραφο του Αθανάσιου Γρηγοριάδη, το έδωσε στον μακρινό απόγονό του, επίσης γερουσιαστή, Γεώργιο Οθ. Γρηγοριάδη για να το εκδώσει. Έτσι το χειρόγραφο, σε ένα μεγάλο μέρος του τυπώθηκε και κυκλοφόρησε το 1934, σε λίγα σχετικά αντίτυπα με τίτλο «Ιστορικαί Αλήθειαι». Ένα ντοκουμέντο που μεταξύ των άλλων περιείχε και την περιγραφή της πρώτης Μάχης του Αγώνα:
Γράφει στο χειρόγραφό του ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης:
… «Κατά τας αρχάς της Ελλην. Επαναστάσεως ο αριθμός των εν Κυπαρισσία Τούρκων στρατιωτών μαχητών συνεποσούτο εις 2.000 ….    Όλοι δε ούτοι ανεχώρησαν εκ Κυπαρισσίας μετά 4.000 γυναικοπαίδων, και τινων γερόντων, και μεταβάντες ησφαλίσθησαν εις τα Μεσσηνιακά φρούρια Νεοκάστρου και Μεθώνης. Οι Τούρκοι με ολίγους Αλβανούς ανεχώρησαν εκ Τριφυλλίας την 23 Μαρτίου του 1821 και περί ώραν 5ην της πρωίας της ημέρας εκείνης….
….Την 27 Μαρτίου του έτους 1821 περί την 6ην της πρωίας εκ Κυπαρισσίας ο Γρηγοριάδης με τον αδελφό του Γεώργιον, τον θείον του Παπαθεοδώρου, τους Παπατσωραίους και λοιπούς οπλαρχηγούς και πολλούς καπιτάνους (αξιωματικούς) μετά 1.800 Αρκαδίων οπλιτών, φέρων κυανόλευκον σημαίαν έχουσαν σύμβολον μεν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου επιγραφήν δε τας λέξεις «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ» επορεύετο δια να πολιορκήση τα φρούρια του Νεοκάστρου και Μεθώνης. Και φθάσας την 4ην ώραν μετά μεσημβρίαν παρά την Λιγούδισταν κωμόπολιν της Τριφυλλίας, κειμένη  προς βορράν και περί τας 4 ώρας απέχουσαν εκ του Νεοκάστρου, συνήντησεν καθ’ οδόν υπέρ τους 400 Τούρκους, και 200 Αλβανούς διωκουμένους από τον Χαλίλ Μπέην , Ιμβραήμ Μπασίογλου και Σαλή Αγά, ερχομένους εις Κυπαρισσίαν προς απόκρουσιν των Ελλήνων. Εκεί δε τότε μεταξύ των Αρκαδίων και των Τούρκων και Αλβανών, συνεκροτήθη μάχη πεισματώδης καθ’ ήν 5άκις λυσσωδώς εφορμήσαντες οι Τούρκοι και Αλβανοί κατά των Αρκαδίων, ίνα τους εκτοπίσωσιν από τας θέσεις των, απεκρούσθησαν γενναίως δια συνεχούς και πυκνού τουφεκισμού. Τέλος μετά 3 ωρών μάχην πεισματώδη, ηγουμένου του γενικού αρχηγού Γρηγοριάδου σπασάμενοι τα ξίφη και τα γιαταγάνια εφώρμησαν ατρομήτως εναντίον των εχθρών, τους έτρεψαν εις άτακτον φυγήν και τους κατεδίωξαν μέχρι του Νεοκάστρου, όπου και στενώσεως τους επολιόρκησαν.
Εις ταύτην την μάχην εφονεύθησαν από τους Αρκαδίους 12 και7 επληγώθησαν, διεκρίθησαν επ’ ανδρεία ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης και ο σημαιοφόρος αυτού Ηλίας Γαλανόπουλος, ο Ι. Μέλιος και ο Αδάμ Παπατσώρης. 
Από δε τους Τούρκους εφονεύθησαν 40 και επληγώθησαν 17 και εζωγρήθησαν 5 τους οποίους ο Γρηγοριάδης έπεμψεν εις Κυπαρισσίαν.»…
Η μάχη έγινε στο πέρασμα ανάμεσα στην Αγορέλιτσα, τον Πύργο και τη Λιγούδιστα, στην πλαγιά πάνω από το παλιό πέτρινο γεφύρι της Μαυρόπετρας, πάνω από τον Σέλα.  Αυτό είναι φανερό από τη μελέτη των χαρτών της εποχής, των δρόμων ή των στρατών της περιοχής. Το γεωφυσικό ανάγλυφο δείχνει ότι η πλαγιά πάνω από το μικρό γεφύρι που ήταν τότε και το μόνο πέρασμα πάνω από τον Σέλα, ήταν ιδανική θέση για ενέδρα. Σχεδόν στην ίδια θέση, λίγο νοτιότερα στο γεφύρι του Μανούσου, στήθηκε μια άλλη ενέδρα, αυτή του ΕΛ.Α.Σ. εναντίον των Γερμανών κατακτητών τον Ιούλιο του 1944.
Ουσιαστικά η μάχη στη Λιγούδιστα ήταν η πρώτη συντεταγμένη ένοπλη σύγκρουση των Ελλήνων με τους Τούρκους και ήταν νικηφόρα.
Ο σημερινός εορτασμός επιβάλλεται να καθιερωθεί με προεδρικό διάταγμα ως δημόσια τοπική εορτή αφού σηματοδοτεί την έναρξη του απελευθερωτικού Αγώνα! Ο τόπος της πρώτης Μάχης του Αγώνα του 1821 αλλά και της επιτυχημένης ενέδρας στη γερμανική φάλαγγα τον Ιούλιο του 1944, θα πρέπει να αναδειχθούν με τη δημιουργία ενός πάρκου Εθνικής Μνήμης. Βούληση χρειάζεται. Κι αγάπη για τον τόπο…