Το σλόγκαν «ναι στους άριστους όχι στους αρεστούς» που χρησιμοποίησε ο Γιώργος Παπανδρέου πριν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, απαντά με σαφήνεια στο ζητούμενο για μια αποτελεσματική και δημοκρατική κρατική μηχανή.
Η «άλωση» του κράτους από τον κόσμο της εργασίας και η εγκαθίδρυση ενός άλλου μοντέλου διοίκησης αποτελούσε ανέκαθεν στρατηγικό στόχο της Αριστεράς (με βίαιη κατάλυση του πρότερου συστήματος εξουσίας ή με τη δημιουργία ενός πρωτοφανέρωτου κράτους, μέσα από δομικές μεταρρυθμίσεις).
Βασικό σλόγκαν και ιδεολόγημα της Αριστεράς η αξιοκρατία, αποδεικνύεται μια δύσκολη υπόθεση, που η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να διαχειριστεί. Η έφοδος στα… ανάκτορα και η κατάληψη της εξουσίας αποδεικνύεται πως δεν αρκεί, για να αλλάξεις τους όρους του… παιχνιδιού.
Από τη Μεταπολίτευση και μετά, το πολιτικό προσωπικό και τα κόμματα εξουσίας δεν κατόρθωσαν να δημιουργήσουν υποδομές ανάλογες με εκείνες των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών, επιφέροντας πλήγματα στην παρασιτική, κλεπτοκρατική οικονομική ολιγαρχία που καπηλευόταν τη χώρα και είχε δημιουργήσει το «δικό» της κράτος.
Απεναντίας, από το 1981, οπότε το ΠΑΣΟΚ με αριστερά συνθήματα και την προβολή χρόνιων αιτημάτων αποκατάστασης ενός κράτους δικαίου, το γραφειοκρατικό, πελατειακό «γαλάζιο» κράτος και στη συνέχεια το «πράσινο», εξυπηρέτησαν το ίδιο σύστημα.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, «ευφυώς» σκεπτόμενος, προκειμένου να θεμελιώσει ένα «νέο» «πειθήνιο» μοντέλο εξουσίας, «δανείστηκε» στελεχικό δυναμικό από ένα κομμάτι της Αριστεράς, το οποίο και «εγκατέστησε» στις υπηρεσίες του κράτους. Μια κάστα ανθρώπων που αφομοιώθηκε, πριν τελικά αυτονομηθεί, που έμαθε εκ των ένδον τα «μυστικά» της γραφειοκρατίας και τα χρησιμοποίησε ίδιον όφελος.
Με τα χρόνια, τα κρατικά αυτά στελέχη ταυτίστηκαν με τις δομές και τον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και αποτέλεσαν κράτος εν κράτει, ένα ιδιότυπο σώμα πραιτοριανών χωρίς καμία ηθική και χωρίς το προσωπείο των εκπροσώπων μια συγκεκριμένης πολιτικής ιδεολογίας. Και δεν ήταν μόνο οι σύμβουλοι και οι τεχνοκράτες που καλούντο κάθε φορά να λύσουν τον άλυτο ασφαλώς γόρδιο δεσμό του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης, αλλά και το προσωπικό στις υψηλότερες βαθμίδες που δεν μετακινείτο απαραίτητα με την όποια κυβερνητική αλλαγή, καθώς δεν είχε την ετικέτα του «κομματόσκυλου» και πολύ εύκολα αναλάμβανε και νέους ρόλους, έπειτα από την οποιαδήποτε αλλαγή σε επίπεδο υπουργείου ή γραμματείας.
Αυτή την «ομάδα» δανείζονταν όλες οι κυβερνήσεις, χωρίς να αποτελεί εξαίρεση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Καρλ Μαρξ είχε εύστοχα επισημάνει τον ρόλο των διανοουμένων και την προσκόλλησή τους στην εξουσία, αλλά δεν είναι μόνο αυτοί που συνιστούν μια ομάδα- «ιδεολογικό» όπλο μιας νέας πολιτικής κάστας, αλλά όλα αυτά τα κομματικά στελέχη που αντιλαμβάνονται, εν μέσω ιδεοληψιών, αυθαίρετα τον τρόπο λειτουργίας του κράτους: κατ’ αυτούς, το γεγονός και μόνο πως ανέλαβαν τα ίδια την εξουσία με την πατέντα της «πρώτης φοράς Αριστερά», αρκεί για να μπουν σε διαδικασία δημιουργικής επαναλειτουργίας οι μηχανισμοί του κράτους.
Κάποτε ο Μάνος Χατζιδάκις είχε πει πως όλο το κοινωνικό σύστημα λειτουργεί με τέτοιο τρόπο ώστε να καθυποτάσσει τα «ελεύθερα» μυαλά και προς τούτο χρησιμοποιούσε κάθε μέσον: από τους καταπιεστικούς μηχανισμούς (κράτος, εκκλησία, εκπαίδευση) έως… Ακαδημίες και επίσημους οργανισμούς με τη θέσπιση τιμητικών θέσεων και… βραβεύσεων.
Δυστυχώς και η τωρινή κυβέρνηση ακολούθησε την πεπατημένη. Δεν κατόρθωσε να «δει» τα στεγανά και τις γραφειοκρατικές διαβαθμίσεις στη λειτουργία του κράτους. Να αντιληφθεί πως η διαφθορά και η διαπλοκή δεν ήταν φαντάσματα που θα παρέλυαν με αριστερά ξόρκια, αλλά συγκεκριμένοι θεσμοί και νομικές διατάξεις, περίτεχνα διατυπωμένες, που θα μπορούσαν να καταλυθούν μόνο με «επαναστατικές» δομικές μεταρρυθμίσεις.
Μπορεί να ακούγεται πως η κυβέρνηση Τσίπρα έχασε το πλεονέκτημα σε επίπεδο ηθικής, υιοθετώντας την ίδια μεθοδολογία στη διακυβέρνηση του κράτους, το έχασε όμως και σε επίπεδο συμβόλων (όπως με τις καθαρίστριες που ορίστηκαν γραμματείς και επιμελητές σε δικαστήρια, ευτελίζοντας στην πράξη την αξιοκρατία).
ΜΟΤΟ
Με τα χρόνια, τα κρατικά αυτά στελέχη ταυτίστηκαν με τις δομές και τον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και αποτέλεσαν κράτος εν κράτει, ένα ιδιότυπο σώμα πραιτοριανών χωρίς καμία ηθική και χωρίς το προσωπείο των εκπροσώπων μια συγκεκριμένης πολιτικής ιδεολογίας.
