Ειλικρινά δεν θα είχα κανέναν λόγο να ανοίξω διάλογο για τα fake news τόσο με τον κ. Τατούλη όσο και με τον ΣΥΡΙΖΑ αν στην πραγματικότητα τα επιχειρήματά τους δεν είχαν στόχο την αξιοπιστία του Τύπου αλλά μόνο ένα μέσο μαζικής ενημέρωσης ή ένα κόμμα. Πολύ φοβάμαι όμως ότι στις μέρες μας τα fake news χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο από την πολιτική εξουσία για να δώσουν τη χαριστική βολή τόσο στην αξιοπιστία όσο και στην ελευθερία του Τύπου.
Σε κάθε περίπτωση fake news υπήρχαν πολλά χρόνια πριν “ανακαλύψει” τον όρο ο νυν Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατηγορώντας το CNN και το Δημοκρατικό Κόμμα ως μοναδική πηγή ψεύτικων ειδήσεων. Θα υπενθυμίσω μόνο ότι παραμονές εκλογών του 1985 η εφημερίδα “Αυριανή” δημοσίευσε φωτογραφία του τότε προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με Γερμανούς στρατιώτες υποστηρίζοντας ότι ήταν συνεργάτης των ναζιστών κατακτητών στην Κατοχή. Πολλοί βεβαίως γνώριζαν το αντιστασιακό παρελθόν του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αλλά σιώπησαν επειδή πίστευαν ότι το μεγαλύτερο fake new της Μεταπολίτευσης εξυπηρετεί το ΠΑΣΟΚ και την Αριστερά. Σήμερα βεβαίως κανένας δεν αμφισβητεί τη συμμετοχή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην Εθνική Αντίσταση, αλλά τότε η ψεύτικη είδηση της “Αυριανής” έκανε τη δουλειά της καθώς η Νέα Δημοκρατία έχασε πανηγυρικά στην εκλογική αναμέτρηση.
Σήμερα επίσης κανένας δεν αμφισβητεί το πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ, αλλά το 1986 ο “Ριζοσπάστης” αρχικά το χαρακτήρισε ως fake new των ιμπεριαλιστών που ήθελαν να πλήξουν την εικόνα της Σοβιετικής Ενωσης που κατέρρευσε μετά από λίγα χρόνια. Θα μου πείτε μόνο η “Αυριανή” και ο “Ριζοσπάστης” έκαναν την προπαγάνδα είδηση; Οχι φυσικά. Την προπαγάνδα έκαναν είδηση στην Ελλάδα και οι εθνικόφρονες εφημερίδες που μετά τον Εμφύλιο χαρακτήριζαν ως προδότη όποιον τολμούσε ακόμα να αμφισβητήσει την κατεστημένη τάξη πραγμάτων. Απλώς αναφέραμε τα παραδείγματα της “Αυριανής” και του “Ριζοσπάστη” επειδή στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχεί η αντίληψη πως ψεύτικες ειδήσεις κατασκευάζουν μόνο η Δεξιά και η Δύση.
Ανεξάρτητα όμως από τους ελληνικούς μύθους, ψεύτικες ειδήσεις κατασκευάζουν η εξουσία και οι υποτακτικοί της σε Ανατολή και Δύση με πρόσχημα την καταπολέμηση της προπαγάνδας των αντιπάλων τους. “Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα” δηλώνει όποιος συλλαμβάνεται να ψεύδεται στο όνομα μιας μεγάλης ιδέας (που δεν αποκλείεται να είναι και η αλήθεια) και παράλληλα εξαπολύει μύδρους εναντίον των αντιπάλων του επειδή ψεύδονται για να υπηρετήσουν τη δική τους μεγάλη ιδέα. Ετσι κι αλλιώς μια μεγάλη ιδέα “αγιάζει τα μέσα” όλων των αυταρχικών καθεστώτων που φιμώνουν τον Τύπο άλλοτε στο όνομα της ελευθερίας και άλλοτε στο όνομα της ισότητας.
Σε κάθε περίπτωση όμως είναι τουλάχιστον ανόητο να συγκρίνουμε τα αυταρχικά καθεστώτα της Ρωσίας και της Τουρκίας (όπου οι δημοσιογράφοι δολοφονούνται και φυλακίζονται) με τις αδυναμίες των ανοιχτών δυτικών κοινωνιών. Με άλλα λόγια: Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο πραγματικά έχουν πολλές αδυναμίες, αλλά σε καμία περίπτωση η αξιοπιστία τους δεν μπορεί να συγκριθεί με την ενημέρωση που παρέχουν στους πολίτες τα μέσα που λειτουργούν σε αυταρχικά καθεστώτα. “Η δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, αν εξαιρέσεις όλα τα άλλα” έλεγε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και προφανώς το ίδιο ισχύει και για την ελευθερία του Τύπου.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
