Συνέντευξη στη
Γιούλα Σαρδέλη
Εδώ και κάποιους μήνες, στο Κέντρο Ημέρας Παιδιών και Εφήβων με Αυτισμό Μεσσηνίας λειτουργεί η αίθουσα αισθητηριακής ολοκλήρωσης, παρουσιάζοντας σημαντικά αποτελέσματα. Πρόκειται για μια αίθουσα που χρειάστηκε ειδικό εξοπλισμό, ο οποίος αποκτήθηκε με τη χορηγία του καταστήματος Goody's της Καλαμάτας και τον υπεύθυνό του Ηλία Πουρσανίδη.
Η εργοθεραπεύτρια του Κέντρου Μαρία Κενσαλή ξενάγησε την "Ε" στον μαγικό κόσμο που ανοίγει στα παιδιά με αυτισμό η αίθουσα αισθητηριακής ολοκλήρωσης και μας εξήγησε πόσο σημαντική είναι η επίδρασή της. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Καλαμάτα -και ο Σύλλογος Γονέων Παιδιών με Αυτισμό- είναι πλέον πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα, αφού πουθενά αλλού στην Πελοπόννησο δεν υπάρχει ανάλογη αίθουσα.
Στο πλαίσιο λοιπόν της ολοκληρωμένης εξειδικευμένης παρέμβασης για παιδιά με αυτισμό, το Κέντρο Ημέρας προσφέρει εξατομικευμένα προγράμματα αισθητηριακής χαλάρωσης και ρύθμισης.
- Πόσο καιρό λειτουργεί η αίθουσα της αισθητηριακής ολοκλήρωσης;
«Η αίθουσα λειτουργεί από τον Μάιο του 2011. Στο Κέντρο Ημέρας έπειτα από διεπιστημονική αξιολόγηση παρέχεται εκπαίδευση και θεραπεία βασισμένη σε ένα εκλεκτικό μοντέλο που ακολουθεί τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Η αισθητηριακή ολοκλήρωση ήρθε να συμπληρώσει την ολιστική προσέγγιση που ακολουθεί η διεπιστημονική ομάδα για την καλύτερη αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με διάγνωση στο φάσμα του αυτισμού».
- Τι είναι όμως η αισθητηριακή ολοκλήρωση;
«Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μια νευρολογική διαδικασία που αναφέρεται στην ικανότητα του εγκεφάλου να οργανώνει τις πληροφορίες που λαμβάνει από τις αισθήσεις, μέσα από το περιβάλλον και το σώμα του, να τις επεξεργάζεται και να τις χρησιμοποιεί κατάλληλα για να σχεδιάζει και να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του.
Ολοι ξέρουμε για τις 5 αισθήσεις: την όραση, την ακοή, την όσφρηση, τη γεύση και την αφή. Στην αισθητηριακή ολοκλήρωση όμως, κεντρικής σημασίας είναι και άλλες δυο αισθήσεις: η ιδιοδεκτικότητα, που αναφέρεται στην αίσθηση που λαμβάνουμε από τις αρθρώσεις και τους μυς και μας πληροφορούν για το πού βρίσκονται τα μέλη του σώματός μας στο χώρο (εγρήγορση), και η αίσθηση του αιθουσαίου συστήματος που μας πληροφορεί για τη θέση του κεφαλιού μας και έχει σχέση με την κίνηση και την ισορροπία.
Με την διαμόρφωση, ανάπτυξη και ρύθμιση των παραπάνω συστημάτων επιτυγχάνεται και η αισθητηριακή ολοκλήρωση που επιτρέπει στο άτομο να αναγνωρίζει και να επιλέγει τα διαφορετικά αισθητηριακά ερεθίσματα του περιβάλλοντος.
Αν λοιπόν υπάρχει διαταραχή στην αισθητηριακή ολοκλήρωση θα έχουμε δυσκολίες στην επικοινωνία, στην κοινωνικοποίηση, στη μάθηση, στην κίνηση, στην προσαρμογή, στην ανεξαρτητοποίηση του ατόμου».
- Ποιες είναι οι πιο συχνές δυσκολίες με τις οποίες έρχεστε αντιμέτωποι στο Κέντρο Ημέρας;
«Μερικά παραδείγματα δυσκολιών που εμφανίζουν τα παιδιά με αυτισμό είναι τα παρακάτω: Συχνά αποφεύγουν το άγγιγμα και τη σωματική επαφή. Εχουν έντονη αντίδραση με κλάμα και επιθετικότητα σε καθημερινές δραστηριότητες όπως λούσιμο, βούρτσισμα δοντιών, χτένισμα, κούρεμα, κόψιμο νυχιών κ.λπ. Δυσκολίες στην αλλαγή των ρούχων. Περίεργη αίσθηση σε μερικές υφές, στο φόρεμα των παπουτσιών και στις κάλτσες. Εκφραση αηδίας στο άγγιγμα δαχτυλομπογιάς, αφρού ή πλαστελίνης. Επιλεκτικότητα στα φαγητά συγκεκριμένης υφής και θερμοκρασίας, επιλογή μόνο τραγανών ή μόνο μαλακών τροφών, δυσκολία στο πέρασμα από την αλεσμένη στη στερεά τροφή. Φόβος σε ύψη ή σε έντονη κίνηση, σε σκάλες και υψώματα».
- Ποια εφαρμογή έχει στα παιδιά με αυτισμό η αισθητηριακή ολοκλήρωση, πάνω σ' αυτά τα θέματα;
«Η εφαρμογή της αισθητηριακής ολοκλήρωσης στα παιδιά που παρακολουθούν στο Κέντρο Ημέρας σχετίζεται άμεσα με τις παραπάνω δυσκολίες. Στόχος μας λοιπόν με την παροχή της θεραπείας είναι η βελτίωση της αισθητηριακής επεξεργασίας, καταγραφής και ρύθμισης των ερεθισμάτων για την ανεξαρτητοποίηση του ατόμου σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής, στην εκπαίδευση - μάθηση και στο παιχνίδι. Η θεραπεία αυτή, σε συνδυασμό με το εκλεκτικό θεραπευτικό πρόγραμμα που υλοποιείται σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο για κάθε παιδί στο Κέντρο Ημέρας, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του ατόμου με αυτισμό και της οικογένειάς του».
- Τι περιλαμβάνει η παρέμβαση της αισθητηριακής ολοκλήρωσης και ποιος είναι ο εξοπλισμός; Πώς δελεάζονται τα παιδιά να συμμετέχουν;
«Η παρέμβαση ακολουθεί κάποιες αρχές: Είναι εξατομικευμένη και σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Εστιάζει στην ενεργή συμμετοχή του παιδιού. Είναι ευέλικτη και προσαρμόζεται σύμφωνα με τις δυνατότητες του παιδιού - είναι εξουθενωτική, είναι διασκεδαστική και ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις. Ο χώρος είναι κατάλληλα διαμορφωμένος με στρώματα, μαξιλάρια, υφάσματα διαφορετικών υφών, κούνια, φώτα, δοκούς ισορροπίας, μπάλες, σφυρίχτρες και καλαμάκια. Ακόμη χρησιμοποιούνται παιχνίδια με δόνηση, μουσική, αρώματα, αφρός, πλαστελίνες.
Η μεγαλύτερη επιτυχία της θεραπείας είναι όταν μοιάζει με παιχνίδι. Kαταρχάς ο χώρος από μόνος του είναι ιδιαίτερα ελκυστικός. Το παιδί έχει ενεργή συμμετοχή, εξερευνά, δημιουργεί, παίρνει πρωτοβουλίες και με ευχαρίστηση λαμβάνει μέρος στην παρέμβαση. Φυσικά απαραίτητη είναι και η δική μας καλή συνεργασία με το παιδί, με στόχο την ενθάρρυνση, την επικοινωνία αλλά και τη συνεχόμενη αξιολόγησή του. Η θεραπεία εκτός από ατομική μπορεί να είναι και ομαδική, αλλά με μικρό αριθμό παιδιών (συνήθως 2) με στόχο το συνεργατικό παιχνίδι, την αλληλεπίδραση και επικοινωνία. Ο εργοθεραπευτής πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος στην τεχνική της αισθητηριακής ολοκλήρωσης και φυσικά να ανατροφοδοτείται συνεχώς και να συζητά με την υπόλοιπη θεραπευτική ομάδα την εξέλιξη και πορεία του παιδιού.
Τέλος, στο Κέντρο Ημέρας προσφέρεται ψυχοεκπαίδευση και συμβουλευτική γονέων πάνω σε θέματα που αφορούν το αισθητηριακό κομμάτι, καθώς η συνεργασία μαζί τους είναι πολύ σημαντική για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών".
