Η Αντωνία Σκόκου ανθρωπολόγος, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας και μέλος της επιστημονικής ομάδας για τη συγκρότηση και λειτουργία του Κέντρου Κοινότητας και Κινητής Μονάδας στο Δήμο Καλαμάτας (με περιοχή ευθύνης την Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας) μίλησε στην "Ε" για το πώς επιτυγχάνεται ο συντονισμός δύο διαφορετικών δήμων για τα προβλήματα των ευπαθών κοινωνικών ομάδων του ενός εκ των δύο. Επίσης μέσα και από την εμπειρία της ως προϊσταμένη Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πρόνοιας του Δήμου Πύλου-Νέστορος εξηγεί με ποιο στόχο δημιουργήθηκε ο νέος αυτός θεσμός, αλλά και πόσο εύκολο είναι μια δομημένη κοινωνική υπηρεσία να εντάξει στους κόλπους της κι άλλα πρόσωπα, με τα οποία θα καλείται να μοιρασθεί ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Αναφέρθηκε ακόμα στο πώς αντιλαμβάνεται ένας δήμος-εταίρος την παρουσία και τη συνεργασία με το Κέντρο Κοινότητας μέσω της κινητής μονάδας.

- Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε με το τι είναι η Κινητή Μονάδα Κέντρου Κοινότητας;

“Τα Κέντρα Κοινότητας μαζί με τις κινητές μονάδες είναι δομές συμπληρωματικές των κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων. Η ευθύνη για τη λειτουργία, τον έλεγχο και την εποπτεία αυτών ανήκει στη Διεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών του δήμου -στη δική μας περίπτωση, του Δήμου Καλαμάτας. Η κινητή μονάδα αποτελεί βραχίονα του Κέντρου Κοινότητας.

Τα Κέντρα Κοινότητας ας φανταστούμε ότι είναι ο πυρήνας διευρυμένων υπηρεσιών τύπου «one stop shop» με εξατομικευμένη ολιστική προσέγγιση αφού σε κάθε περίπτωση συνεργάζεται με τις κοινωνικές υπηρεσίες του κάθε δήμου του οποίου παρέχει τις υπηρεσίες του. Στην πραγματικότητα ενισχύει το κοινωνικό μας έργο”.

- Δηλαδή, στην πράξη τι γίνεται;

“Στην πράξη, η Κινητή Μονάδα έρχεται σ’ εμάς, στα γραφεία μας κι αφού τους γνωστοποιήσουμε θέματα στα οποία χρειαζόμαστε τη συνδρομή τους, τους καθιστούμε κοινωνούς στα θέματα-προβλήματα που χρειάζονται επίλυση. Η κινητή μονάδα προσφέρει ότι και το Κέντρο Κοινότητας. Αντί να πάνε οι συμπολίτες μας στο Κέντρο Κοινότητας που βρίσκεται στην Καλαμάτα «έρχεται» η Καλαμάτα σ’ εμάς μέσω της κινητής μονάδας. Οι υπηρεσίες που παρέχει η κινητή μονάδα είναι ευρείες: Υποδοχή των πολιτών - καταγραφή των αναγκών τους, ενημέρωση και παραπομπή των ωφελουμένων στις αρμόδιες υπηρεσίες, παροχή υπηρεσιών που αποσκοπούν στη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, ψυχοκοινωνική υποστήριξη και εργασιακή συμβουλευτική, διοργάνωση εκδηλώσεων με επιμορφωτικό, επικοινωνιακό και κοινωνικό περιεχόμενο, παροχή συμβουλευτικής σε παιδιά, ενήλικες και οικογένειες, ανάπτυξη δράσεων δημιουργικής απασχόλησης κ.λπ.”.

- Πότε δημιουργήθηκε και με τι προσωπικό στελεχώνεται;

“Η προγραμματική σύμβαση για τη συγκρότηση και λειτουργία του Κέντρου Κοινότητας και Κινητής Μονάδας στο Δήμο Καλαμάτας με περιοχή ευθύνης όλη τη Μεσσηνία υπογράφηκε στις 17 Οκτωβρίου 2017. Η πράξη αφορά στη σύσταση και λειτουργία για 3 έτη διευρυμένου Κέντρου Κοινότητας στη Μεσσηνία με δικαιούχο το Δήμο Καλαμάτας και εταίρους τους Δήμους Πύλου- Νέστορος, Μεσσήνης, Δυτικής Μάνης, Τριφυλίας και Οιχαλίας. Η ανωτέρω δράση εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Πελοπόννησος» του ΕΣΠΑ 2014-2020. Η έναρξη λειτουργίας του Κέντρου Κοινότητας πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2018. Το Κέντρο Κοινότητας στελεχώνεται αυτή τη στιγμή με πέντε επιστήμονες, κοινωνικές λειτουργούς και ψυχολόγους και διαθέτει έναν οδηγό. Στη δική μας περίπτωση, η κινητή μονάδα αποτελείται από έναν οδηγό, μία ψυχολόγο και μία κοινωνική λειτουργό”.

- Πόσες επισκέψεις έχει κάνει μέχρι τώρα και πόσο κόσμο έχει δεχτεί;

“Ο δήμος μας έχει 21.000 κατοίκους περίπου. Ο στόχος μας είναι να υπάρχει πρόσβαση απ’ όλους τους πολίτες που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, δεδομένης της ευρύτερης κοινωνικοοικονομικής κρίσης. Η κινητή μονάδα παρέχει ψυχοκοινωνική υποστήριξη και συμβουλευτική, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο με φορείς και προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ωφελουμένων για τις παροχές κοινωνικής προστασίας και συχνά διοργανώνει δράσεις ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης. Η Κινητή Μονάδα του Κέντρου Κοινότητας, μας επισκέπτεται 3 με 4 φορές το μήνα. Η κοινωνική μας υπηρεσία συνεργάζεται με την κινητή μονάδα και σε περιπτώσεις που οι κάτοικοι ζουν π.χ. σε απομακρυσμένες, ορεινές περιοχές ώστε να αποκλεισθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός συνδράμει ουσιαστικά. Οι συναντήσεις γίνονται πάντα σε δημοτικά κτήρια”.

- Υπάρχει, ωστόσο, κάποια έδρα;

“Οταν η κινητή μονάδα δεν κάνει δράσεις π.χ. σε σχολεία για τον σχολικό εκφοβισμό, προβλήματα κοινωνικής ένταξης κ.λπ. βοηθά συμπολίτες μας οι οποίοι αδυνατούν ή τους είναι πιο εύκολη η πρόσβαση στη Μεθώνη, όπου είναι και η έδρα τους ύστερα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του δήμου μας. Στην Πύλο, στο κτήριο του Δημαρχείου, όπου στεγάζεται η Κοινωνική Υπηρεσία μπορείτε να φανταστείτε ότι η ροή είναι συνεχής. Η κινητή μονάδα ωστόσο πέρα από τις δράσεις και τις ατομικές συνεδρίες που πραγματοποιούνται σε δημόσιες υπηρεσίες μας ανά περιοχή, αναλαμβάνει πλέον και το ΚΕΑ (Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) καθώς και τα προνοιακά επιδόματα. Εδώ βέβαια εγείρονται ερωτήματα στο πώς θα προλάβουν να κάνουν όλα τα παραπάνω. Αρα απαιτείται ιεράρχηση των αναγκών σ’ επίπεδο δήμων-εταίρων”.

- Συνήθως τι ηλικίες και για ποιους λόγους απευθύνονται στην κινητή μονάδα;

“Η Κινητή Μονάδα του Κέντρου Κοινότητας έχει ασχοληθεί μέχρι σήμερα με θέματα που αφορούν όλες τις ηλικιακές κατηγορίες. Ξεκινώντας από δράσεις για τα νηπιαγωγεία, το πιο πρόσφατο που έχω στο μυαλό μου είναι μια δράση στις 17 Ιανουαρίου με τίτλο: «Γνωρίζοντας τα συναισθήματά μου» που πραγματοποιήθηκε στο 1ο Νηπιαγωγείο Πύλου και στις 27 Ιανουαρίου ετοιμάζεται μια δράση για το Δημοτικό Σχολείο της Μεθώνης με τίτλο το bullying, μέχρι και ψυχολογική στήριξη (ατομικές συνεδρίες) ηλικιωμένων”.  βλ. κεντρική φωτό)

- Η υποδοχή των δημοτών; Την έχουν μάθει; Πώς ανταποκρίνονται; Είναι δύσπιστοι, επιφυλακτικοί, ανακουφισμένοι;

“Οι δημότες μας γνωρίζουν την Κοινωνική Υπηρεσία του δήμου μας, το πρόγραμμα "Βοήθεια στο σπίτι" και σε κάθε ευκαιρία τους ενημερώνουμε και για τη συνεργασία μας με την Κινητή Μονάδα των Κέντρων Κοινότητας. Σε κάθε προγραμματισμένη επίσκεψη, η υπηρεσία μας ενημερώνει τους συμπολίτες μας με δελτία Τύπου. Παράλληλα ενημερώνουμε και τηλεφωνικά όταν πρόκειται για περιπτώσεις ατομικών συνεδριών. Ξέρετε, πρόκειται για ανθρώπους που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και δεδομένου ότι και η Κινητή Μονάδα παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, νιώθω ότι το νέο αυτό θεσμό τον έχουν αγκαλιάσει με ενθουσιασμό, καθώς περιμένουν στη ζωή ένα χέρι βοηθείας που θα τους απαλύνει από τα συσσωρευμένα προβλήματα”.

- Μπορεί να καλύψει τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε ή χρειάζονται βελτιώσεις;

“Εάν μελετήσει κάποιος τον οδηγό εφαρμογής και λειτουργίας των Κέντρων Κοινότητας και της κινητής τους μονάδας θα αντιληφθεί ότι πρόκειται για ένα νέο θεσμό που ήρθε για να μείνει, για να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες εκείνες προϋποθέσεις ώστε να διευκολύνουμε τη ζωή των πολιτών που έχουν ανάγκες. Αν αναλογισθούμε ότι οι ανάγκες συνεχώς αυξάνονται, εκείνο που θα πρότεινα θα ήταν η στελέχωση των Κέντρων Κοινότητας με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό: Περισσότερους κοινωνικούς λειτουργούς, ανθρωπολόγους, ψυχολόγους και κοινωνιολόγους. Μπορούμε να κάνουμε πολλά και το κοινό στοιχείο που μας συνδέει όλους είναι το ενδιαφέρον προς τον άνθρωπο. Ευχαριστιέμαι πραγματικά όταν μαζευόμαστε όλοι οι συνάδελφοι στο γραφείο μας στην Πύλο και ανταλλάσσουμε απόψεις για οποιαδήποτε υπόθεση που αφορά συμπολίτη ή συμπολίτες μας, καθώς παρατηρώ ότι όσο διαφορετικοί κι αν είναι οι χαρακτήρες μας πάντα συμφωνούμε στον τρόπο επίλυσης, αφού στόχος μας είναι ο άνθρωπος και το καλό του”.

- Τίθεται θέμα ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων από τη στιγμή που και άλλοι επαγγελματίες ενός άλλου δήμου καλούνται να συνδράμουν για την επίλυση προσωπικών προβλημάτων των πολιτών;

“Το θέμα των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων εξαιτίας της σοβαρότητάς του απαιτεί από μόνο του ανθρώπους που έχουν ορκιστεί να υπηρετούν τον άνθρωπο. Οι κοινωνικές υπηρεσίες έχουν πάντα σαν Ευαγγέλιο την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Καταλήγω έτσι στο συμπέρασμα ότι όποιος ασχολείται με θέματα κοινωνικής προστασίας, απαιτείται να «εξαιρέσει εαυτόν» από την κριτική και βέβαια από τον κοινωνικό σχολιασμό και να προσεγγίζει τα ευαίσθητα κοινωνικά θέματα με αγάπη και κατανόηση. Από εκεί ξεκινούν όλα”.