Ακολουθεί αναλυτικά το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Βασίλη Δικαιουλάκου:

Υποχωρεί επικίνδυνα η ακτογραμμή στην παραλία της Καλαμάτας

Επιμέλεια: Βασίλης Δικαιουλάκος Φυσικός – Δημοτικός Σύμβουλος

«Η Μεσόγειος γιορτάζει τον Αύγουστο την αγάπη,

την ειρήνη που μάταια δεν έρχεται.

Δοξάζει, δοξάζουμε τον άνθρωπο

χωρίς λόγια σοφά αλλά με σιωπές και φιλιά»

Σχεδόν σε όλο το μήκος του παράλιου μετώπου της προσχωσιγενούς ακτής της πόλης της Καλαμάτας υπάρχουν ενδείξεις υποχώρησης της ακτογραμμής από την διαβρωτική δράση του κυματισμού.

Με βάση την εκτίμηση της μεγάλης «αξίας» του φυσικού πόρου της πόλης της Καλαμάτας, που αποκαλούμε παραλία, προσκάλεσα στην πόλη μας τον διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών κ. Χρήστο Αναγνώστου την Παρασκευή 5 Απριλίου όπου συζητήσαμε τι μέτρα ανάσχεσης του φαινομένου της διάβρωσης και αποκατάστασης της παραλίας πρέπει να παρθούν. Συμφωνήθηκε όπως αυτά τα μέτρα να είναι ήπιας μορφής και να μην αλλοιώνουν την φυσιογνωμία του φυσικού συστήματος.

Η παραλία της Καλαμάτας, που εκτείνεται στα κεντρικά και ανατολικά της πόλης, αποτελεί για την πόλη ένα σημαντικό τουριστικό και όχι μόνο πόλο έλξης. Εχει, όπως προαναφέρθηκε, ένα μήκος ~3.000 μέτρων και ένα εύρος 15 -30 μέτρων

Οπως προαναφέρθηκε η παραλία της Καλαμάτας παρουσιάζει «συμπτώματα» διάβρωσης και για το λόγο αυτό ζητείται πρόταση αποκατάστασης της δυναμικής λειτουργίας της ακτής.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της διάβρωσης της παραλίας της Καλαμάτας;

Για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της διάβρωσης της παραλίας της Καλαμάτας απαιτείται να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς λειτουργίας της ακτής, να εντοπίσουμε το αίτιο που γίνεται υπεύθυνο για τη διάβρωση και με «έλλογη» παρέμβαση να αποκαταστήσουμε την λειτουργία της. Ως «έλλογη» παρέμβαση εννοούμε ότι με ήπια μέτρα αποκαθιστούμε την λειτουργία της παραλίας, παρεμβαίνοντας δηλαδή εκεί που έχουμε εμείς δημιουργήσει το πρόβλημα.

Η ισορροπία της παραλίας καθορίζεται από δυο μηχανισμούς:

α) τον μηχανισμό της τροφοδοσίας της ακτής με φερτές ύλες,

β) τον μηχανισμό διευθέτησης των φερτών υλών

Τον μηχανισμό τροφοδοσίας της ακτής υπηρετούν κυρίως τα ποτάμια και οι ποταμοχείμαρροι και τον μηχανισμό διευθέτησης ασκεί ο κυματισμός.

Παρατηρώντας την ευρύτερη μορφολογία της περιοχής μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς τους τροφοδότες της παραλίας της Καλαμάτας με φερτές ύλες και να υποθέσει ότι λόγω των ανθρωπογενών παρεμβάσεων σε αυτά, δεν επιτελούν πλέον το φυσικό τους ρόλο (όπως παλαιότερα) [υδροληψίες, αμμοληψίες από τις κοίτες των ποταμών, μπάζωμα, εκτροπή, κλπ]. Λόγω ακριβώς αυτών των παρεμβάσεων η παραλία παρουσιάζει διαταραγμένο ισοζύγιο φερτών υλών και αυτό οφείλουμε να αποκαταστήσουμε.

Αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της αριθμητικής προσομοίωσης που συγκεντρώθηκαν για τις ανάγκες της παραγωγής του «Ατλαντα Ανέμου και Κύματος των Ελληνικών Θαλασσών» έγινε απεικόνιση του κυματικού καθεστώτος της περιοχής. Τα αποτελέσματα αυτά για το κυματικό καθεστώς προέρχονται από το κυματικό μοντέλο WAM και καλύπτουν μια χρονική περίοδο 10 ετών, και συγκεκριμένα από 1/11995 έως και 31/12/2004. Το χρονικό διάστημα της δεκαετίας θεωρείται ικανοποιητικό για την αποτύπωση του κυματικού κλίματος στην περιοχή.

Τα μεγαλύτερα σημαντικά ύψη κύματος στη διάρκεια μιας δεκαετίας είναι 3.12 μέτρα. Η μέγιστη αυτή τιμή σημειώθηκε τη διάρκεια των χειμερινών μηνών.

Η αποτύπωση του συστήματος πρέπει να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

Θα αποτυπωθεί η ακτή με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της αλλά και την δυναμική της [μικρο-μορφολογία, είδος συστατικών των ακτών]. Αυτό θα γίνει σε ετήσια βάση. Θα αποτυπώνονται δηλαδή οι μεταβολές των ακτών (μικροτοπογραφία, κοκκομετρική σύσταση των υλικών της ακτής) μετά από κάθε έντονο κυματικό καθεστώς.

Θα αποτυπωθεί η γεωμορφολογική εξέλιξη των ακτών με χρήση αεροφωτογραφιών.

Θα μελετηθεί η δυναμική της θάλασσας στην ακτή κυρίως η κυματική δυναμική, γιατί αυτή διαμορφώνει το είδος των ακτών και την ισορροπία τους. Αυτό θα γίνει: α) με χρήση των στοιχείων της τράπεζας δεδομένων του ΕΛΚΕΘΕ, β) με πόντιση κυματογράφου για μετρήσεις κατά την διάρκεια των έντονων κυματικών περιόδων.

- Εκτίμηση της απώλειας των υλικών που έχει στερηθεί η παραλία.

- Θα εκτιμηθεί ο όγκος των φερτών υλών που έχουν χαθεί λόγω της διάβρωσης.

- Αναπλήρωση των υλικών που έχουν χαθεί με τεχνητή τροφοδοσία – Η ήπια παρέμβαση.

- Θα υπολογιστούν οι όγκοι των υλικών αλλά και η κοκκομετρική σύσταση αυτών, που θα χρησιμοποιηθούν για την σταδιακή τεχνητή αναπλήρωση.

- Θα αναζητηθούν θέσεις λήψης υλικών για την τεχνητή τροφοδοσία.

- Θα προταθεί ο τρόπος και ο χρόνος της τεχνητής αναπλήρωσης αλλά και η παρακολούθηση των μεταβολών της ακτής.

Ο πληθυσμός των μεσογειακών παραλίων των νότιων χωρών σύμφωνα με τα στοιχεία της UNESCO μπορεί να αυξηθεί από 60.000 εκατομμύρια που είναι σήμερα σε 100.000-130.000 εκατομμύρια έως το έτος 2025, ενώ ο πληθυσμός των βόρειων χωρών μπορεί να αυξηθεί μόνο από 80.000 σε 90.000 το περισσότερο. Και μόνο αυτή η δημογραφική αύξηση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στις ακτές μας αν δεν παρθούν έγκαιρα μέτρα. Τα σενάρια «τάσεων» του Γαλάζιου Προγράμματος του Κέντρου Περιφερειακών Δραστηριοτήτων για τη Μεσόγειο περιγράφουν καταστάσεις που είναι δύσκολο να τις αποδεχθούμε τόσο από οικολογική όσο και από οικονομική άποψη. Υπαινίσσονται γενική καταστροφή του παραλιακού τοπίου λόγω της άναρχης αστικοποίησης, λόγω αυξημένης ρύπανσης, βλάβη του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος και μεγάλη υποβάθμιση των συνθηκών ζωής στις χώρες του νότου. Παρόλα αυτά ο πόρος που απειλείται περισσότερο είναι η ίδια η ακτογραμμή, αφού εκεί εμφανίζονται οι σκληρότερες και πολυάριθμες συγκρούσεις για τη χρήση γης. Για να «σώσουμε» τη Μεσόγειο, εφ’ όσον αυτή η έκφραση έχει κάποια έννοια πρέπει να επιμείνουμε στη σωστή χρήση των ακτών. Η λεκάνη της Μεσογείου που γνώρισε μια σειρά από πλούσιους και πολυποίκιλους πολιτισμούς της αξίζει να καινοτομήσει και στο μέλλον. Σήμερα όμως πρέπει να επιμείνει στη δράση που άρχισε ώστε αυτό το μέλλον να είναι αντάξιο του παρελθόντος. Δεν μας μένει πολύς χρόνος αν θέλουμε να επέμβουμε ή να αντιστρέψουμε την υποβάθμιση των ακτών. Αν η Αφροδίτη, η θεά της ομορφιάς και κόρη της Μεσογείου, είναι να αναδυθεί κάποτε και πάλι μέσα από τα κύματα, ας φροντίσουμε να μην είναι σκεπασμένη με κόκκινα φύκια, πλαστικό και πίσσα.