Πραγματικά αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε τις διαδοχικές μεταστροφές της δημοτικής αρχής Νίκα. Η απουσία ξεκάθαρης άποψης και θέσης είναι χαρακτηριστική: Το τελευταίο εξάμηνο έχει αλλάξει τουλάχιστον 3 φορές απόψεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Τον Φεβρουάριο η δημοτική αρχή έφερε στο Δ.Σ. για ψήφιση το σχέδιο τοπικής διαχείρισης απορριμμάτων. Τον Ιούνιο έφερε προς ψήφιση έναν -εκ διαμέτρου- αντίθετο σχεδιασμό που βασιζόταν στην κεντρική διαχείριση των απορριμμάτων με ΣΔΙΤ, χωρίς να έχει αποφανθεί το αρμόδιο όργανο, ο ΦΟΔΣΑ που τελικά επέβαλε σημαντικές βελτιώσεις στην αρχική μορφή.
Η συγκεκριμένη μελέτη ΣΔΙΤ που υιοθέτησε και ψήφισε η δημοτική αρχή είναι πιο δαπανηρή για τους δημότες (με κόστος διαχείρισης τουλάχιστον 69 ευρώ/τόνος, ενώ η τοπική διαχείριση 45 ευρώ/τόνος) είναι περιβαλλοντικά επιζήμια αφού δεν προάγει τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση και έχει αυξημένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η ελάχιστη εγγυημένη (για την εταιρεία) και υποχρεωτική (για τους δήμους) ποσότητα σύμμεικτων απορριμμάτων που θα πρέπει να παράγει η Πελοπόννησος σύμφωνα με την πρόταση ΣΔΙΤ λειτουργεί ως ξεκάθαρο αντικίνητρο για οποιαδήποτε προσπάθεια μείωσης των απορριμμάτων. Παράλληλα η μακροχρόνια διάρκεια της σύμβασης (για τουλάχιστον 28 χρόνια) καθηλώνει την Πελοπόννησο σε μια απηρχαιωμένη διαχείριση των σύμμεικτων απορριμμάτων η οποία δεν θα μπορεί να παρακολουθεί τις κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Στην τελευταία του μεταστροφή ο Νίκας κατευθύνεται πάλι προς την ατελή διαχείριση των απορριμμάτων στη Μαραθόλακκα (5 εκατομμύρια ευρώ για 3 χρόνια) η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα δαπανηρή για τους δημότες με σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, χωρίς να επιδιώκεται η μείωση των απορριμμάτων με τη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση και χωρίς να υπάρχει κανένα ανταποδοτικό όφελος για τους δημότες.
Η δημοτική αρχή Καλαμάτας οφείλει να απαντήσει:
1. Γιατί κατά τη διάρκεια της πολύχρονης θητείας της δεν έκανε καμία ουσιαστική επένδυση σε υποδομές και δράσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων χρησιμοποιώντας τις προσφερόμενες χρηματοδοτικές δυνατότητες και επέλεξε την εύκολη λύση της σύναψης συμβάσεων με εργολάβους;
2. Γιατί έκανε μια ολική μεταστροφή στις απόψεις της επιλέγοντας τη λύση ΣΔΙΤ για τα απορρίμματα, ενώ γνώριζε και γνωρίζει ότι θα είναι ακριβότερη για τον δημότη και θα επιφέρει υπέρογκη αύξηση των δημοτικών τελών;
3. Γιατί έφερε προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο μια μελέτη -που σύμφωνα και με την εισήγηση της υπηρεσίας- ήταν διάτρητη, γεμάτη λάθη και ανακρίβειες και εξόχως μεροληπτική υπέρ του ΣΔΙΤ; Γιατί δεν περίμενε όπως όλοι οι άλλοι δήμοι της Πελοποννήσου τη βελτιωμένη εκδοχή του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων η οποία και ψηφίστηκε από τον ΦΟΔΣΑ;
4. Γιατί ενώ με βάση το ευρωπαϊκό κεκτημένο η διαλογή στην πηγή είναι η καλύτερη μέθοδος διαχείρισης απορριμμάτων, η δημοτική αρχή Καλαμάτας όχι μόνο δεν έχει κάνει τίποτα προς αυτήν την κατεύθυνση τα τελευταία 10 χρόνια αλλά προτίμησε μεθόδους που αντίκεινται στις αρχές αυτές (όπως η μέθοδος των υπόγειων κάδων - πηγαδιών που ευνοούν τη συγκέντρωση σύμμεικτων απορριμμάτων και δυσκολεύουν -αν δεν ακυρώνουν- την ανακύκλωση); Γιατί δεν έχει εφαρμόσει ως το 2015 τη χωριστή συλλογή τουλάχιστον για τα ακόλουθα ανακυκλώσιμα απορρίμματα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί όπως προβλέπεται από το νόμο 4042/2012;
Ο Δήμος Καλαμάτας παράγει 33.000 τόνους αστικά στερεά απόβλητα το χρόνο, η σύσταση των οποίων είναι 13.500 τόνοι υπολείμματα τροφών και λοιπά οργανικά απορρίμματα, 9.500 τόνοι χαρτί/ χαρτόνι, 4.600 τόνοι πλαστικό, 1.100 τόνοι μέταλλα, 1.100 τόνοι γυαλί, 3.000 τόνοι λοιπά. Η ανακύκλωση (μέσω των μπλε κάδων) βρίσκεται τώρα στους 2.000 τόνους, δηλαδή σε ποσοστό 6% (ποσοστό πολύ χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο). Αντίστοιχα η κομποστοποίηση βρίσκεται σε ακόμα χαμηλότερο επίπεδο.
Από την προαναφερόμενη σύσταση των αστικών στερεών αποβλήτων του Δήμου Καλαμάτας μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι είναι δυνατή η θεαματική μείωση των απορριμμάτων έως και 70% με τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση που έχουν αποδειχθεί ως οι μέθοδοι εκλογής για τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων. Με τη διαλογή στην πηγή ο δημότης από παραγωγός απορριμμάτων μπορεί να γίνει διαχειριστής απορριμμάτων και μέρος της λύσης ενός προβλήματος που ήδη είναι ζωτικής σημασίας, απειλεί την ποιότητα ζωής και την περιβαλλοντική ισορροπία του πλανήτη.
Η διαλογή στην πηγή είναι η διαδικασία διαχωρισμού των 6 βασικών κατηγοριών απορριμμάτων: 1. χαρτί, 2. πλαστικό, 3. μέταλλο, 4. γυαλί, 5. οργανικά, 6. υπόλειμμα. Αυτός ο διαχωρισμός μπορεί να γίνει εύκολα από τον ίδιο το δημότη με τη χρήση ξεχωριστών κάδων για τα 1, 2, 5, 6 και κοινόχρηστων κάδων ή κωδώνων για τα 3, 4. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ανακτηθεί καθαρό ανακυκλώσιμο υλικό που μπορεί να προσφέρει ανταποδοτικά οφέλη στους δημότες με τη μείωση των δημοτικών τελών. Με την προτεινόμενη δημιουργία δημοτικών πράσινων σημείων ο δημότης θα μπορεί να μεταφέρει εκεί όσα απορρίμματα δεν μπορεί να παραλάβει η υπηρεσία καθαριότητας (π.χ. κλαδέματα, ογκώδη αντικείμενα, έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές κ.ά.). Παράλληλα με τη δημιουργία δικτύου οικιακών, συνοικιακών και δημοτικών κομποστοποιητών το οργανικό κλάσμα (π.χ. υπολείμματα τροφών) μπορεί να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αφού μπορεί να παραχθεί με την μέθοδο της λιπασματοποίησης εξαιρετικής ποιότητας εδαφοβελτιωτικό. Ετσι αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα απορρίμματα προς όφελος των δημοτών.
Για όλες αυτές τις υποδομές που απαιτούνται για την υλοποίηση του τοπικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2020 «Δράσεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων» το οποίο δημοσιεύτηκε στις 15/7/2016 (προμήθεια κάδων για διαλογή στην πηγή, προμήθεια εξοπλισμού οικιακής και δημοτικής κομποστοποίησης βιοαποβλήτων, δημιουργία πράσινων σημείων, κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής).
Μετά την τελευταία ομόφωνη απόφαση του ΦΟΔΣΑ δίνεται μια εξαιρετική ευκαιρία στους δήμους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να διαχειριστούν τα απορρίμματα με βάση το τοπικό σχέδιο διαχείρισης που στηρίζεται στη διαλογή στην πηγή με ξεχωριστά ρεύματα ανακύκλωσης, στην κομποστοποίηση και στην μείωση του υπολείμματος. Η πάγια θέση μας για βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων δικαιώθηκε και σε επίπεδο Πελοποννήσου. Η δημοτική αρχή Καλαμάτας πρέπει να σταματήσει τις -προσφιλείς σε αυτήν- ευκαιριακές μικροπολιτικές, να πάψει να κρύβεται πίσω από υβριστικά φερέφωνα και ανερμάτιστα παπαγαλάκια τα οποία εκπέμπουν μισαλλόδοξη ρητορική που στερείται ορθού λόγου και επιχειρημάτων και άμεσα να συμμορφωθεί και να ακολουθήσει τους κανόνες που θέτουν τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα για τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων.
Μανώλης Μάκαρης
Επικεφαλής μείζονος μειοψηφίας Δ.Σ. Καλαμάτας
