Επίσημη ανακοίνωση από το ΚΑΣ ή από το υπουργείο δεν εκδόθηκε, όμως τα θετικά νέα επιβεβαίωσε ο δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος, που με τον επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας Βασίλη Κοσμόπουλο (εκπροσώπησε και άλλες παρατάξεις των μειοψηφιών) έκαναν παρεμβάσεις στη συζήτηση του ΚΑΣ, στη συνεδρίαση με τηλεδιάσκεψη, που ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης 9 Φεβρουαρίου. Δικαιώθηκε έτσι ο αγώνας της διαδικτυακής ομάδας “Σώστε τα αρχαία της Υπαπαντής” αλλά και της “Ε” που στήριξε διαχρονικά το αίτημα για ανάδειξη των αρχαίων.
Ο δήμαρχος ενημέρωσε ότι από το ΚΑΣ δόθηκε έγκριση για τη διενέργεια σωστικής ανασκαφής στο νοτιοανατολικό άκρο της πλατείας Υπαπαντής, σε έκταση περί τα 160 τ.μ., θέση που δεν εμποδίζει την υλοποίηση του έργου της ανάπλασης, όπως έχει αποτυπωθεί στο τοπογραφικό διάγραμμα κι έχει προσδιοριστεί στην εγκεκριμένη μελέτη ανάπλασης του χώρου της πλατείας.
Σε δήλωσή του ο δήμαρχος Θαν. Βασιλόπουλος σημείωσε: “Είναι μία θετική εξέλιξη. Ως δήμος, ως δημοτική αρχή, έχοντας σταθερή άποψη για το θέμα, προβήκαμε σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες ώστε να οδηγηθούμε στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Να υπάρξει, δηλαδή, μία σωστική ανασκαφή στα 160 τ.μ. περίπου στο νοτιοανατολικό άκρο της πλατείας, αλλά ταυτόχρονα να μην τεθεί σε κίνδυνο η υλοποίηση του μεγάλου έργου της ανάπλασης. Αντιμετωπίσαμε εξ αρχής το θέμα με ψυχραιμία, αποφύγαμε λαϊκισμούς και άλλους τακτικισμούς, πετυχαίνοντας τελικώς μία καλή εξέλιξη. Δηλαδή, και το έργο να προχωρήσει κανονικά και να διενεργηθεί σωστική ανασκαφή στο εν λόγω προκαθορισμένο σημείο. Παρακολουθούμε το θέμα στενά, επεμβαίνουμε όπου κρίνεται αναγκαίο και ελπίζουμε σύντομα να ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία και να εκκινήσει το έργο που θα αλλάξει ριζικά την ευρύτερη περιοχή. Στόχος να αναβαθμιστεί ένα εμβληματικό σημείο για την πόλη, η πλατεία Υπαπαντής και φυσικά να είμαστε τυχεροί, ώστε να αναδειχθούν τα όποια αρχαία κατάλοιπα υπάρχουν εκεί”.
ΔΙΑΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ
Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Βασιλόπουλος είπε ότι διαφώνησε με έντονο τρόπο στην πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας για τομές σε όλο το εύρος της πλατείας, γιατί “θα παρέμενε για πολύ καιρό σκαμμένη και δεν θα γινόταν το έργο της ανάπλασης”. Υποστήριξε ότι στη σωστική ανασκαφή δεν περιλαμβάνεται η οδός Χρυσοστόμου Θέμελη, “έχουμε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, που αναφέρεται στο ΝΑ τμήμα. Δεν μιλήσαμε ποτέ για να κλείσει ο δρόμος. Πρέπει να προηγηθεί συγκοινωνιακή μελέτη, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ξαφνικά ένα δρόμο. Η γνωμοδότηση είναι σε αυτή την κατεύθυνση που θέλουμε”.
Απάντησε ότι είναι επόμενο βήμα η ανασκαφή στο δρόμο, αν βρεθούν εκεί αρχαία, επέμεινε όμως πως “ξέρουμε τη θέση τους, είναι στο πεζοδρόμιο και στις θέσεις στάθμευσης”. Ενημέρωσε ότι σήμερα θα συζητήσει με τηλεδιάσκεψη με την υπουργό Πολιτισμού για το κόστος της σωστικής ανασκαφής, για να αναζητήσει πρόγραμμα χρηματοδότησης κι εφόσον πρέπει να αναδειχθούν τα αρχαία, να βρεθεί και ο τρόπος ανάδειξης.
Ο δήμαρχος υποστήριξε πως όλα αυτά ήταν πρωτοβουλίες της δημοτικής αρχής, χάρη σε αυτήν φθάσαμε σε αυτό το αποτέλεσμα και διαβεβαίωσε ότι ο δήμος στο μέτρο του εφικτού θα στηρίξει το ανασκαφικό έργο και την επιστημονική τεκμηρίωση. Ξεκαθάρισε ότι μπορεί να μην χρειαστεί να προβληθούν τα αρχαία και να πάνε σε κατάχωση, αλλά αυτή θα γίνει με επιστημονικό τρόπο.
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΥ
“Η επιδίωξη των ανθρώπων της πόλης όπως εκφράστηκε το προηγούμενο διάστημα, είναι να αναδειχθούν τα σημάδια από την αρχαιότητα και να αποτελέσουν αδιάψευστο στοιχείο της ιστορικής της συνέχειας”, τόνισε ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Καλαμάτας Βασίλης Κοσμόπουλος, στην παρέμβασή του στο ΚΑΣ για την ανασκαφή και την ανάδειξη των αρχαίων της Υπαπαντής.
Ο κ. Κοσμόπουλος που εκπροσώπησε και άλλες 5 παρατάξεις της μειοψηφίας -“Πρότυπος Δήμος”, “Καλαμάτα Ξεκινάμε”, “Ανοιχτός Δήμος - Ενεργοί Πολίτες”, “Καλαμάτα Τόπος Ζωής” και “Ανεξάρτητη Συμμαχία Πολιτών”- στην τοποθέτησή του σημείωσε: “Πόλη πάνω στην πόλη ο λόφος και οι πλαγιές του γύρω από το Κάστρο της Καλαμάτας , καθώς τα όριά της περιορίζονταν στο χώρο που άφηναν οι χείμαρροι γύρω από αυτήν, φέρουν τα σημάδια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Και η επιδίωξη των ανθρώπων της πόλης όπως εκφράστηκε το προηγούμενο διάστημα, είναι να αναδειχθούν και να αποτελέσουν αδιάψευστο στοιχείο της ιστορικής της συνέχειας.
Το θέμα των ανασκαφών για τον εντοπισμό των υπολειμμάτων της αρχαίας πόλης, έχει ηλικία 146 ετών. Hταν τότε που ο σπουδαίος σχολάρχης Αθανάσιος Πετρίδης στη μνημειώδη διάλεξη που έδωσε στην Καλαμάτα («Αρχαιολογική έρευνα περί Φαρών και Καλαμών») ανέφερε ότι «εν ταις σημεριναίς Καλάμαις διεσώθησαν τινά λείψανα αρχαίων μνημείων Ελληνικών, οίον, τα εις την παρά την λεγομένην «Φραγκόλιμναν» κτήμα του κ. Εφεσίου ανακαλυφθέντα πανάρχαια ερείπια […] Και περί των ερειπίων τούτων δεν δυνάμεθα να αποφανθώμεν οριστικώς σήμερον, διότι πρέπει να γένωσι ανασκαφαί, αίτινες μέλλουσι να υποδείξωσιν έως πού εξετείνοντο τα ερείπια και οποίαν οικοδομήν απετέλουν κ.λπ.». Σε εκείνη τη διάλεξη που κυκλοφόρησε σε βιβλίο ο Πετρίδης αναφερόταν σε μια σειρά ακόμη στοιχεία, τα οποία συμπληρώθηκαν το 1901 με τα ευρήματα του τότε εφόρου Αρχαιοτήτων και αργότερα καθηγητή πανεπιστημίου Ανδρέα Σκιά και καταγράφηκαν στο σημαντικό έργο του Δημήτρη Δουκάκη «Μεσσηνιακά και ιδία περί Φαρών και Καλαμάτας». Στο πέρασμα του χρόνου πολλά από τα στοιχεία αυτά καταστράφηκαν ή εξαφανίστηκαν, καθώς η πόλη χτιζόταν και πάλι στο ίδιο σημείο, ενώ σε διάφορες εργασίες εντοπίστηκαν και περισυνελέγησαν ευρήματα χρονολογούμενα σε διάφορες εποχές.
Η τυχαία ανακάλυψη του μεγάλου δημοσίου οικοδομήματος το 1960 στην περιοχή που ανασκάφηκε από τον τότε έφορο Αρχαιοτήτων Νίκο Γιαλούρη δημιούργησε μεγάλες ελπίδες. Ο τότε διευθυντής Αρχαιοτήτων του υπουργείου Παιδείας Παπαδημητρίου έκρινε ότι «πρέπει να περιφραχθεί διά κιγκλιδώματος και να διατηρηθεί ως αρχαιολογικός χώρος το καλύτερον σωζόμενο τμήμα των τειχών». Οι ελπίδες αυτές διαψεύστηκαν, καθώς οι αρχαιότητες βεβηλώθηκαν και μπαζώθηκαν χωρίς προφανώς επιστημονικό τρόπο, από τον εργολάβο που διαμόρφωσε την πλατεία Υπαπαντής, όπως βεβαίωσε ο ίδιος ο Νίκος Γιαλούρης απαντώντας σε καταγγελίες.
Η εκ νέου ανάπλαση της πλατείας Υπαπαντής έθεσε επιτακτικά το ζήτημα της ανάδειξης των αρχαιοτήτων που εντοπίσθηκαν στο νοτιοανατολικό τμήμα της πλατείας το 1960 και θέλουμε να ελπίζουμε ότι αυτό θα επιτευχθεί με τη δική σας θετική απόφαση, προσδοκώντας βέβαια ότι τα ευρήματα έχουν διασωθεί παρά τη βάρβαρη μεταχείρισή τους πριν από 60 χρόνια. Αυτό αποτελεί επιδίωξη ολόκληρης της πόλης, όπως εκφράστηκε με διάφορους τρόπους τον τελευταίο καιρό και κορυφώθηκε με την 198/2020 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 14/9/2020. Είναι σπουδαία υπόθεση, γιατί με την ανασκαφή και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων που εντοπίσθηκαν το 1960, θα δοθεί η δυνατότητα να αποκατασταθεί η ιστορική συνέχεια της πόλης με εμφανή μνημεία σε μια πολύ μικρή απόσταση μεταξύ τους: Οι Φαρές, το Κάστρο της Καλαμάτας (όπου προσδοκούμε ότι οι έρευνες θα πάνε σε μεγαλύτερη έκταση και βάθος το επόμενο χρονικό διάστημα), τα βυζαντινά μνημεία, το αρχοντικό Κορφιωτάκη και το νεότερο σύμβολο της πόλης η εκκλησία της Υπαπαντής, συμβολίζουν με εμφατικό τρόπο την εισαγωγική φράση «πόλη πάνω στην πόλη».
Πρέπει να σημειώσω ότι στην αναφερθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τονίζεται ότι «ο Δήμος Καλαμάτας δεσμεύεται να χρηματοδοτήσει στο μέτρο των δυνάμεών του τις ανασκαφές και να κινητοποιηθεί για την εξασφάλιση των επιπλέον απαιτουμένων πιστώσεων για τη γρήγορη και ολοκληρωμένη υλοποίησή τους». Εξ άλλου η επιτευχθείσα έκπτωση 55,23% στο έργο της ανάπλασης της πλατείας της Υπαπαντής προϋπολογισμού 1.680.200 ευρώ επιτρέπει την ένταξη των εργασιών που απαιτούνται για την ανάδειξη των αρχαίων ως υποέργο στο ίδιο πρόγραμμα της Περιφέρειας χρηματοδοτούμενο από τα εναπομείναντα μετά την έκπτωση χρήματα”.
ΔΗΛΩΣΗ ΜΑΚΑΡΗ
“Η θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για τη σωστική ανασκαφή στο νοτιοανατολικό άκρο της πλατείας Υπαπαντής και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων στη συγκεκριμένη περιοχή είναι σαφώς μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη”, παρατηρεί ο επικεφαλής της παράταξης “Ανοιχτός Δήμος - Ενεργοί Πολίτες” Μανώλης Μάκαρης.
Σε δήλωσή του εκτιμά πως “1) θα αναδειχτεί η ιστορική συνέχεια της Καλαμάτας στην πλατεία της Υπαπαντής, 2) γίνεται δεκτό από την Πολιτεία το λαϊκό αίτημα ανάδειξης των αρχαιοτήτων, 3) αποδεικνύεται η θετική συμβολή της απλής αναλογικής στην τοπική αυτοδιοίκηση, αφού χωρίς αυτήν η αντιπολίτευση του Δήμου Καλαμάτας δεν θα είχε την απαιτούμενη δύναμη για να προωθήσει το συγκεκριμένο θέμα”.
Γ.Σ.
