Η κλιματική αλλαγή και οι καταστροφικές συνέπειές της βρίσκονται σε πολύ υψηλή προτεραιότητα για τον Γεράσιμο Παπαδόπουλο και αυτό είναι που τον ωθεί να θέλει να εργαστεί στην Ευρώπη, όπου προτίθεται να καταθέσει μια Ευρωπαϊκή Χάρτα Πολιτικής Προστασίας. Η επιστημονική του διαδρομή άλλωστε αποτελεί ένα καλό διαβατήριο γι’ αυτό.
Αυτά προκύπτουν από συνέντευξή του στην «Ε», στην οποία μιλάει και για το σεισμικό μέλλον της Καλαμάτας σημειώνοντας ότι «όπου έσεισε, θα σείσει», κάτι για το οποίο είναι κομβικής σημασίας η λήψη προληπτικών μέτρων.
Είστε διακεκριμένος σεισμολόγος, επί χρόνια διευθυντής Ερευνών Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την UNESCO. Ως υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Ποτάμι, ποιες πρωτοβουλίες προτίθεστε να αναλάβετε για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής;
Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον μια πραγματικότητα που βρίσκεται σε εξέλιξη και απειλεί τον πλανήτη. Πολλές φυσικές καταστροφές, π.χ. οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές, συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Αλλά υπάρχουν και άλλοι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που είναι ανεξάρτητοι από την κλιματική αλλαγή, όπως οι σεισμοί. Οι πρόσφατες τραγικές εμπειρίες στην Ελλάδα, όπως στη Μάνδρα και το Μάτι, αλλά και σε άλλες χώρες (π.χ. σεισμοί στην Ιταλία το 2016) μας δείχνουν ότι το θέμα αυτό πρέπει να το θέσουμε σε πολύ υψηλή προτεραιότητα. Αυτή είναι η δική μου αντίληψη εδώ και αρκετά χρόνια. Χάσαμε χρόνο και πρέπει να δράσουμε πριν είναι πολύ αργά. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση αναπτύσσονται πολλές δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών κινδύνων. Αλλά πολλές από τις δράσεις αυτές κινούνται παράλληλα, δεν εντάσσονται όλες σε μία κεντρική στόχευση. Για το λόγο αυτό και στην ΕΕ αλλά και στις χώρες-μέλη, όπως η Ελλάδα, χρειάζεται μία συνεκτική οργάνωση της πολιτικής προστασίας, ώστε να έχουμε περισσότερα και γρηγορότερα αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό προτίθεμαι να εισηγηθώ ένα στρατηγικό σχέδιο, μια Ευρωπαϊκή Χάρτα Πολιτικής Προστασίας, ώστε όλες οι δράσεις να προχωρούν συντονισμένα και με κοινό στόχο μέσα σε νέους θεσμούς που θα δεσμεύουν όλες τις χώρες-μέλη.
Είστε ένας καταξιωμένος επιστήμονας. Ποιο είναι το κίνητρό σας και θέσατε υποψηφιότητα για το Ευρωκοινοβούλιο;
Μετά από επιστημονική διαδρομή 30 και πλέον χρόνων και συνεργαζόμενος με διεθνείς οργανισμούς, όπως η ΕΕ και η UNESCO, είμαι απόλυτα βέβαιος ότι αν θέλουμε να προχωρήσουμε με θετικά βήματα στην επιστημονική έρευνα και την καινοτομία στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, θα πρέπει να κάνουμε πρόοδο στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να εναρμονίσουμε τις δράσεις μας. Επιθυμώ να συμβάλω σ΄ αυτή την προοπτική και να εργαστώ σε δύο κύριους τομείς σύμφωνα και με τις επιστημονικές μου δυνατότητες. Ο πρώτος τομέας είναι εκείνος του περιβάλλοντος, των περιβαλλοντικών κινδύνων και της κλιματικής αλλαγής που προανέφερα. Ο δεύτερος τομέας αφορά στην έρευνα και την καινοτομία. Αποτελεί ένα δυναμικό τομέα με αναπτυξιακά χαρακτηριστικά για το λόγο ότι η επένδυση ενός ευρώ στην έρευνα αποδίδει 6-7 ευρώ δίνοντας εργασία σε νέους επιστήμονες, ερευνητές και εξειδικευμένους τεχνικούς. Συνεπώς, η ανάπτυξη της έρευνας συμβάλλει στην ανάσχεση της «διαρροής εγκεφάλων» προς το εξωτερικό και δημιουργεί προϋποθέσεις για την επιστροφή αρκετών νέων επιστημόνων που τα τελευταία χρόνια μετανάστευσαν στερώντας τη χώρα των υπηρεσιών ενός πολύτιμου επιστημονικού δυναμικού.
Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας και η ΕΕ δεν περνάνε μόνο οικονομική κρίση αλλά και περιβαλλοντική κρίση. Το θέμα της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών κινδύνων που σας προανέφερα, το ενεργειακό και η σταδιακή απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες με αντίστοιχη αύξηση της ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η διαχείριση των απορριμμάτων και των υγρών αποβλήτων, η προστασία της χλωρίδας και πανίδας, όλα μαζί συνιστούν ένα τεράστιο κεφάλαιο για την ΕΕ και τις χώρες-μέλη. Την απόφασή μου την έχω ήδη πάρει. Προτίθεμαι να ενταχθώ και να εργαστώ με όλες μου τις δυνάμεις και γνώσεις στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου.
Γιατί αποφασίσατε να θέσετε υποψηφιότητα με το Ποτάμι;
Mε κέντρισε ιδιαίτερα ο κεντρώος, φιλελεύθερος και έντονα φιλοευρωπαϊκός προσανατολισμός αυτού του πολιτικού χώρου, ο οποίος διακρίνεται για τον ήπιο, συνετό αλλά και όταν χρειάζεται τολμηρό πολιτικό του λόγο στα εσωτερικά και τα ευρωπαϊκά θέματα. Επιπλέον, αποδίδω ιδιαίτερη σημασία στην ηθική διάσταση της πολιτικής. Με ικανοποιεί ιδιαίτερα ότι στο Ποτάμι μπορεί να βρούμε πολιτικά λάθη, όπως παντού, αλλά δεν θα βρούμε σκάνδαλα και διαφθορά. Απεναντίας, βλέπουμε ότι δεν έχει χρέη, δεν έχει πάρει δάνεια και κάθε χρόνο ο ισολογισμός του είναι θετικός. Ακόμη, το Ποτάμι υποστηρίζει ένθερμα την ευρωπαϊκή ενοποίηση για την οποία συμφωνώ. Η βασική μου θέση λέει «θέλω περισσότερη Ευρώπη στην Ελλάδα, αλλά και περισσότερη Ελλάδα στην Ευρώπη». Το πρώτο σκέλος είναι γενικά κατανοητό, σχεδόν όλοι αναγνωρίζουμε ότι γενικά η συμμετοχή μας στην ΕΕ έχει θετικό ισολογισμό. Θέλω να εξηγήσω το δεύτερο σκέλος. Η Ελλάδα αποτελεί το πολιτιστικό υπόβαθρο όλης της Ευρώπης. Αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Αν το εκμεταλλευτούμε κατάλληλα τότε η χώρα μας θα αποκτήσει περισσότερη δύναμη μέσα στην Ευρώπη και θα ωφεληθεί περισσότερο.
Είστε έγκριτος σεισμολόγος και δεν θα αποφύγουμε τον πειρασμό να σας ρωτήσουμε για τους σεισμούς στην περιοχή μας. Η Καλαμάτα επλήγη από καταστροφικό σεισμό το 1986. Τι βλέπετε για το μέλλον;
Υπάρχει μια βασική αρχή που λέει «όπου έσεισε, θα σείσει». Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα γίνουν και άλλοι ισχυροί σεισμοί. Και αυτό ισχύει για όλες τις σεισμογόνες περιοχές στην Ελλάδα και αλλού. Δυστυχώς προς το παρόν δεν μπορούμε να προγνώσουμε τους σεισμούς, οπότε δε μπορούμε να πούμε πότε θα γίνουν οι επόμενοι σεισμοί. Ξέρουμε όμως ότι θα γίνουν. Για το λόγο αυτό είναι κομβικής σημασίας η λήψη προληπτικών μέτρων. Η πρόληψη και η προετοιμασία, περιλαμβανομένων των καλά οργανωμένων σχεδίων και της ετοιμότητας, μειώνουν σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις των σεισμών. Ενας άλλος ακρογωνιαίος λίθος της αντισεισμικής προστασίας είναι η κατασκευή γερών κτηρίων σύμφωνα με τους κανονισμούς. Με τον συνδυασμό αυτών των δράσεων μειώνεται σημαντικά η βλαπτικότητα των σεισμών. Και βέβαια δεν πρέπει να παραλείψουμε την ενημέρωση του πληθυσμού. Και αυτή σώζει ζωές.
Ποια η στάση σας απέναντι στο προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα που απασχολεί την πατρίδα μας;
Αν κοιτάξουμε τα τελευταία χρόνια θα δούμε στην ευρωπαϊκή πολιτική καλές και κακές στιγμές για τη χώρα μας. Μια καλή στιγμή ήταν το πρόγραμμα έρευνας και ανταγωνιστικότητας «Ορίζων 2020» το οποίο ολοκληρώνεται το 2020 και στο οποίο οι Ελληνες επιστήμονες είχαν μία πολύ καλή συμμετοχή. Υπήρξαν και κακές στιγμές. Πέραν της μνημονιακής πολιτικής όπου τα γεγονότα είναι γνωστά, σκέφτομαι ιδιαίτερα το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Η ευρωπαϊκή πολιτική τελικά υπήρξε τέτοια ώστε να ρίξει σχεδόν όλα τα βάρη στην ελληνική πλευρά. Αυτό είναι άδικο και δεν συνάδει με τις αρχές της αλληλεγγύης που πρέπει να διέπει τις σχέσεις των κρατών-μελών. Συνεπώς, μετά την ανάδειξη του νέου Ευρωκοινοβουλίου πιστεύω ότι πρέπει να αναληφθούν άμεσες πρωτοβουλίες, ώστε να αλλάξει αυτή η κατάσταση και η κατανομή των βαρών διαχείρισης του μεταναστευτικού να γίνει ισοβαρώς για όλες τις χώρες-μέλη στην ΕΕ. Επιπλέον, στο Ποτάμι βρίσκουμε ιδιαίτερα θετική την πρόταση του Προέδρου της Γαλλίας Εμ. Μακρόν για τη σύσταση ευρωπαϊκού αστυνομικού σώματος για τη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων, όπως είναι τα ελληνικά. Η υιοθέτησή της θα συμβάλει σημαντικά.
