Κατ' αυτό θα παραστούν αντιπρόσωποι εξ όλων των επαρχιών του Νομού μας, θα εκλεγή δε μια μεγάλη κεντρική επιτροπή αγώνος η οποία και θα κατευθύνη τας ενεργείας των σταφιδοπαραγωγών προς επίλυσιν των ζητημάτων των. Ηδη εδήλωσαν συμμετοχήν εις το συνέδριον Κυπαρισσίας και οι σταφιδοπαραγωγοί της περιφερείας Ηλείας, μετά των οποίων εξουσιοδοτήθη να έλθη εις επαφήν ο αντιπρόσωπος της συλλαλητηριακής επιτροπής Φιλιατρών κ. Δ. Τζάνες.
Χθες την μεσημβρίαν εξ άλλου μας μετεδόθη τηλεφωνικώς εξ Αθηνών η εξής πληροφορία σχετικώς με τις παραιτήσεις των βουλευτών μας: Οπως πληροφορούμεθα αύται δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Οι βουλευταί βεβαίως επέδειξαν ενδιαφέρον διά τα συμφέροντα των επαρχιών τους, δεν θα επιμείνουν όμως εις την παραίτησιν εφ' όσον και η δοθείσα εις το σταφιδικόν λύσις κρίνεται ως ικανοποιητική. Η κυβέρνησις δεν θα είχε αντίρρησιν η τιμή των πλεονασμάτων να είναι μεγαλειτέρα της ορισθείσης, αλλά τούτο είναι ζήτημα κυρίως δυναμικότητος του ΑΣΟ, Επίσης ο υφυπουργός κ. Σχινάς διέψευσε κατηγορηματικώς τα γραφέντα ότι δήθεν προτίθεται να παραιτηθή εξ αφορμήυς της δοθείσης υπό της κυβερνήσεως λύσεως εις το σταφιδικόν ζήτημα. Εν συνεχεία ο κ. Σχινάς ετόνισεν ότι οι αποφάσεις της κυβερνήσεως ως προς τον καθορισμόν της τιμής ασφαλείας πρέπει να είναι σεβασταί από τον κόσμον, διότι η κυβέρνησις είναι εις θέσιν να γνωρίζει καλύτερον παντός άλλου την οικονομικήν δυναμικότητα του ΑΣΟ».
Σε άλλο σημείο όμως οι πληροφορίες της εφημερίδας “Σημαία” σχετικά με τις παραιτήσεις βουλευτών είναι διαφορετικές:
«Την παρελθούσαν Τετάρτην αφίκετο εξ Ευρώπης ο βουλευτής Μεσσηνίας κ. Αλεξ. Εμπειρίκος Κουμουνδούρος, όστις ευθύς αμέσως έσπευσε να ενημερωθή εις το σταφιδικόν ζήτημα και να λάβη γνώσιν ακριβή των απόψεων των Μεσσηνίων σταφιδοπαραγωγών. Ο κ. Κουμουνδούρος βεβαιωθείς ότι αι αξιώσεις των Μεσσηνίων σταφιδοπαραγωγών είναι απολύτως δίκαιαι, έσπευσε να συναντήση τον κ. Πρόεδρον της κυβερνήσεως, προς τον οποίον εξέθεσεν τας απόψεις του εις το σταφιδικόν ζήτημα. Πληροφορούμεθα εξ εγκυροτάτης πηγής ότι ο κ. Κουμουνδούρος αναπτύσσων τας απόψεις του προς τον κ. Τσαλδάρην, τω εδήλωσε ότι τάσσεται αλληλέγγυος προς τους σταφιδοπαραγωγούς της Μεσσηνίας, ότι τάσσεται παρά το πλευρό αυτών, ότι αποδοκιμάζει τας ληφθείσας αποφάσεις της κυβερνήσεως και του ΑΣΟ και ότι είναι ηναγκασμένος να παραιτηθή του βουλευτικού αξιώματος. Ο κ. Πρόεδρος της κυβερνήσεως ήκουσεν μετά προσοχής των απόψεων του κ. Κουμουνδούρου και απήντησεν ότι η ληφθείσα απόφασις υπηγορεύθη από την οικονομικήν δυναμικότητα του ΑΣΟ. Ο κ. Πρόεδρος εβεβαίωσε τον κ. Κουμουνδούρον ότι δεν ήτο δυνατόν να καθορισθούν ικανοποιητικώτεραι τιμαί των πλεονασμάτων. Ο κ. Κουμουνδρούρος όμως επέμενεν ανενδότως εις τας απόψεις του και αφήκε να υπονοηθή ότι θα υποβάλη παραίτησιν. Η απροσδόκητος στάσις του κ. Κουμουνδούρου και η κατηγορηματική δήλωσις ότι θα παραιτηθή του βουλευτικού αξιώματος εγνώσθησαν εγκαίρως και παρήγαγον σοβαράν αίσθησιν. Αμέσως συνήλθον και οι άλλοι βουλευταί και ο μεν κ. Ηλ. Μαυρομιχάλης έσπευσεν εγγράφως να υποβάλη την παραίτησίν του, οι δε λοιποί προφορικώς» (1062).
Τελικά κάποιοι βουλευτές δηλώνουν παραίτηση και η “Σημαία” εκφράζοντας... κατανόηση για την κυβερνητική πολιτική ζητά ειδική ενίσχυση, στρεφόμενη ουσιαστικά εναντίον άλλων κοινωνικών στρωμάτων:
«Η παραίτησις των Μεσσηνίων βουλευτών δεν αποτελεί μόνον έντονον διαμαρτυρίαν κατά των ληφθεισών σταφιδικών απόφάσεων, αλλά και επαναφέρει το σταφιδικόν ζήτημα εις επανασυζήτησιν. Σεβόμεθα απολύτως τας γνώμας του κ. Προέδρου της κυβερνήσεως και θέλομεν να συμφωνήσωμεν ότι η οικονομική κατάστασις του ΑΣΟ δεν επιτρέπει μεγαλειτέρας τιμάς, μολονότι οι αντιπρόσωποι της παραγωγής εν τω ΑΣΟ μ’ επίσημα ντοκουμέντα βεβαιούν το εναντίον. Αλλ’ υπενθυμίζομεν εις τον σεβαστόν μας Αρχηγόν, ότι το επίσημον κράτος διά να υποστηρίξη τους σιτοπαραγωγούς της Βορείου Ελλάδος, είναι υπαίτιον, ώστε να τρώγη ο κοσμάκης το ψωμί του πανάκριβο. Το επίσημον κράτος εσκόρπισε κατά το παρελθόν εκατοντάδες εκατομμυρίων διά να αποζημιώση αμαξηλάτας, αυτοκινητιστάς, λεμβούχους, σιτοπαραγωγούς, καπνεργάτας, καπνεμπόρους και πληθύν άλλων επαγγελματιών, χωρίς να έχη απέναντί των καμμίαν υποχρέωσιν. Τα εκατομμύρια εχοροπηδούσαν και περιείρχοντο εις τα θυλάκια εκείνων που διά τον ένα ή τον άλλον λόγον δεν ηδύναντο να συνεχίσουν το επάγγελμά των. Το επίσημον κράτος εξεδήλωσε θερμήν και απροκάλυπτον την στοργήν του προς τους διά διαφόρους λόγους αποζημιωθέντας. Και θα αρνηθή τώρα τα ψυχία που ζητούν οι σταφιδοπαραγωγοί; Θα θελήση το κράτος να αδιαφορήση περί των εργατών της γης, που διατρέφουν όλας τας άλλας τάξεις; Θα θελήση ν’ αδικήση τους Μεσσηνίους παραγωγούς οίτινες κατ’ επανάληψιν υπέστησαν συμφοράς τερατώδεις από την παγοπληξίαν, από την χάλαζαν και τον περονόσπορον; Αλλ’ οι παραγωγοί εις όλας αυτάς τας τραγικάς περιστάσεις που κινδύνευσαν ν’ αποθάνουν της πείνης και κατεχρεώθησαν και ηπειλήθησαν με πλειστηριασμούς της περιουσίας των δεν έτυχον καμμιάς απολύτως αρωγής. Το επίσημον κράτος ηρκέσθη διά διαφόρων συνδυασμών να τους ρίψη, όπως εις τα σκυλιά, ολίγα ψυχία υπό τύπον κωμικών αποζημιώσεων και εφησύχασε. Τώρα πάλιν, που δίδεται η ευκαιρία ν’ αναπνεύση ο σταφιδοπαραγωγός, τώρα ευρέθη το κράτος να δείξη την φειδών και την τσιγκουνιά του; Ας μας επιτρέψη ο Σεβαστός μας Αρχηγός να φρονούμεν ότι χάριν της σταφιδοπαραγωγής θα έπρεπε το κράτος εκ των ταμείων του να χρηματοδοτήση τον ΑΣΟ και όχι να επαιτή την χρηματικήν εύνοιαν της Εθνικής Τραπέζης. Ας ελπίσωμεν ότι αι υποβληθείσαι βουλευτικαί παραιτήσεις θα επαναφέρουν εις συζήτησιν το σταφιδικόν ζήτημα και θ’ αναθεωρηθούν αι γνωσταί αποφάσεις» (1063).
Από την άλλη πλευρά στο “Θάρρος” δημοσιεύεται επιστολή που ρίχνει ευθύνες στη διοίκηση του ΑΣΟ και στρέφεται κατά των Ηλείων σταφιδοπαραγωγών:
«Είναι αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστον καταθλιπτικόν το ότι η σταφίς των περιφερειών Μεσσήνης και Καλαμών αφεθείσα εις την διάθεσιν του κ. πρωθυπουργού και των ιθυνόντων του ΑΣΟ άνευ ουδεμιάς υποστηρίξεως, παρηγκωνίσθη υπ’ αυτών εις τοιούτον βαθμόν ώστε να παραχωρηθή δι’ αυτήν η εξευτελιστική τιμή των 2.900 δραχμών κατά εν χιλιόλιτρον, πράγμα το οποίον έρριψε τους σταφιδοπαραγωγούς των άνω περιφερειών εις μίαν φρικώδη αγωνίαν διά την αύριον και διά να μην είμαι πολύ υπερβολικός, ο μαύρος κόραξ του εξ ασιτίας θανάτου είναι πλησίον και οι απαίσιοι κρωγμοί του ακούονται ευκρινέστατα. Η σπάταλος πολιτική των κ. κ. συμβούλων του ΑΣΟ, η ανόητος περυσινή εξασφάλισις της αγοράς των πλεονασμάτων προς 3.800 δρχ. κατά χιλιόλιτρον, η άσκοπος παροχή του 200δραχμου το οποίον κατά 50% εκαρπώθησαν οι έμποροι, και η πολιτική, το αιώνιον ψέμα, η οποία εθεώρησε καλόν να θέση τον πόδα και εις αυτό ακόμη το ιερόν εισόδημα των σταφιδοπαραγωγών, το καταβαράρθρωσαν 45 εκατομμύρια τα οποία ο κ. Στεφανόπουλος διένειμεν εις τους σταφιδοπαραγωγούς Ηλείας λόγω ζημιών εκ πεσόντος περονοσπόρου, τον οποίον οι κύριοι αυτοί άφησαν να δράση ανενόχλητος, διότι επώλησαν τον θειϊκόν χαλκόν τον οποίον ως δάνειον τους εχορήγησεν η ΑΤΕ, και δεν εράντησαν, 6 εκ. από τα οποία διέθεσαν προς αγοράν του αχρήστου καταστήματος Ζούζουλα, 9 εκατ. εξ αυξήσεως των υπαλλήλων και τόσα άλλα περιττά έξοδα. Ιδού διατί ενώ πέρυσι ο ΑΣΟ είχεν 210 εκ. αποθεματικόν κεφάλαιον, εφέτος τον Οκτώβριον παρουσιάζει το τεράστιον παθητικόν των 175 εκατομμυρίων πράγμα ποιυ εκφράζει την εκ μέρους τούτου αδυναμίαν προς υποστήρηξιν της σταφίδος ήτις αφέθη έρμαιον των θελήσεων μερικών κερδοσκόπων οι οποίοι επωφελούμενοι της καταστάσεως, ως “σταφιδοσωτήρες” κατώρθωσαν να παραμεληθή η Μεσσηνιακή σταφίς διά να ικανοποιήσουν τους παραγωγούς των περιφερειών εις τας οποίας πολιτεύονται, έχοντες προς τούτο συμμάχους και τους αντιπροσώπους της Μεσσηνίας, οι οποίοι ή όντες εντελώς ανίδεοι από σταφιδικά ή ουδόλως περί αυτών μεριμνώντες υπέγραψαν ασυζητητί την υπ’ αυτών προταθείσαν λύσιν. Είναι λυπηρόν κ. κ. βουλευταί να νομίζετε ότι ο λαός σάς εξέλεξε δι’ αυτάς τας περιστάσεις και μόνο δι’ αυτάς. Να έχετε δε υπ’ όψιν σας ότι κάποτε θα ευρεθήτε αντιμέτωποι των παραγωγών. Και αυτό θα είναι ο πολιτικός σας τάφος» (1064).
Από την πλευρά του ο “Ριζοσπάστης” θεωρεί “κόλπο” τις παραιτήσεις ενόψει της γενικευόμενης εξέγερσης των σταφιδοπαραγών:
«Υστερα από τις αποφάσεις του ΑΣΟ ξεσηκώθηκε μια αγανάχτηση ανάμεσα στους εργαζόμενους σταφιδοπαραγωγούς, τους κάμπους της Μεσσηνίας και Ηλείας. Χθεσινές πληροφορίες αναφέρουν ότι στα χωριά της Μεσσηνίας και ιδιαίτερα στην επαρχία της Πυλίας, οι σταφιδοπαραγωγοί “ευρίσκονται σχεδόν εν επαναστάσει”. Κι’ ακόμα “απειλούν να εκδιώξουν τους εισπράχτορες του κράτους και της Αγροτικής Τράπεζας” αν δεν αναθεωρηθούν οι αποφάσεις του ΑΣΟ. Οι εργαζόμενοι σταφιδοπαραγωγοί ανοιχτά καταφέρονται ενάντια στην κυβέρνηση, τον ΑΣΟ, τους βουλευτές και τους γερουσιαστές τους. Μπροστά στην αποκήρυξή τους οι βουλευτές και γερουσιαστές της Μεσσηνίας και Ηλείας αποφάσισαν να υποβάλουν τις παραιτήσεις τους. Μάλιστα ο βουλευτής Καλαμάτας Ηλ. Μαυρομιχάλης και ο Πολυζωγόπουλος της Ηλείας, όπως ανακοινώθηκε μαζί με άλλους υπέβαλαν ήδη τις παραιτήσεις τους στον Πρόεδρο της Βουλής. Οι δε υπουργοί Στεφανόπουλος. Σχινάς και Π. Ράλλης δήλωσαν ότι θα τους ακολουθήσουν εάν δεν αυξηθούν οι τιμές. Σχετικά με τις παραιτήσεις αυτές τηλεγραφήματα από τον Πύργο αναφέρουν ότι αυτές οι κινήσεις θεωρούνται κωμικοί θεατρινισμοί και αποτελούν συμπαιγνία βουλευτών, Τσαλδάρη και ΑΣΟ για να καλμάρουν την αγανάχτηση των σταφιδοπαραγωγών. Επίσης έγινε γνωστό ότι παρά το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος της Βουλής δεν θ’ ανακοινώσει στη Βουλή τις παραιτήσεις των βουλευτών για να τους πείσει στο μεταξύ ο Τσαλδάρης να τις αποσύρουν» (1065).
(1062) “Σημαία” 1/9/1934
(1063) “Σημαία” 2/9/1934
(1064) “Θάρρος” 2/9/1934
(1065) “Ριζοσπάστης” 1/9/1934
