Οι πανελλαδικές εξετάσεις, θεσμός δεκαετιών για την εισαγωγή στις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παραμένουν το πιο παλιό, αλλά και αμφιλεγόμενο σύστημα αξιολόγησης στη χώρα. Ποτέ δεν υπήρξαν ο καλύτερος τρόπος πιστοποίησης των γνώσεων των μαθητών· αποτέλεσαν, όμως, έναν αδιάβλητο μηχανισμό, κι αυτός είναι ο λόγος που διατηρήθηκαν για τόσα χρόνια. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου πολιτικά, οικογενειακά και φιλικά δίκτυα επηρεάζουν συχνά κρίσιμες αποφάσεις, η ύπαρξη ενός αντικειμενικού συστήματος στα πρώτα βήματα των νέων θεωρήθηκε απαραίτητη -ακόμη κι αν το τίμημα ήταν, σε αρκετές περιπτώσεις, η ψυχική υγεία χιλιάδων παιδιών.
Σήμερα, οι πανελλαδικές εξετάσεις θεωρούνται από πολλούς ξεπερασμένες. Έχουν αλλοιώσει τον ρόλο του σχολείου, που μετατράπηκε σχεδόν αποκλειστικά σε προθάλαμο εξετάσεων, με αποτέλεσμα να χάνεται η ουσία της εκπαίδευσης και οι μαθητές να στερούνται πολύτιμες γνώσεις και δεξιότητες. Εδώ και χρόνια επισημαίνεται η ανάγκη αλλαγής του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Παρά τις επανειλημμένες εξαγγελίες και τα σχέδια, οι αλλαγές δεν προχώρησαν: αφενός λόγω ισχυρών αντιστάσεων, αφετέρου λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης για μια βαθιά μεταρρύθμιση.
Ένα νέο σύστημα εισαγωγής προϋποθέτει, πριν απ’ όλα, ένα διαφορετικό σχολείο -και κυρίως ένα νέο λύκειο. Η θεσμοθέτηση Εθνικού Απολυτηρίου, με κοινά θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων και αξιολόγηση που διασφαλίζει αντικειμενικότητα, είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από την άλλη πλευρά, σε επίπεδο πανεπιστημίων, δημόσιων και ιδιωτικών, οι προσφερόμενες θέσεις είναι υπεραρκετές για να καλύψουν τη ζήτηση. Παράλληλα, η καθιέρωση δύο κύκλων σπουδών, με τριετή διάρκεια για το βασικό πτυχίο, μπορεί να μεταφέρει το αναγκαίο «φιλτράρισμα» εντός των πανεπιστημίων, δίνοντας χώρο και ευελιξία στους φοιτητές.
Η υπουργός Παιδείας προανήγγειλε ότι σύντομα θα ανοίξει ο διάλογος για λήψη μέτρων, που θα οδηγήσουν στην κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων μέσω του Εθνικού Απολυτηρίου. Η εφαρμογή των διατάξεων για το Εθνικό Απολυτήριο είναι το κλειδί που ξεκλειδώνει τις εξελίξεις. Αν προχωρήσει η διαδικασία για ενδοσχολικές εξετάσεις στο λύκειο με χρήση της Τράπεζας Θεμάτων και βαθμολόγηση που εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, τα επόμενα χρόνια θα τελειώσουν οι πανελλαδικές. Έχει φτάσει ο καιρός να απελευθερωθούν οι οικογένειες και οι μαθητές τους από τον βραχνά των πανελλαδικών. Το σημαντικότερο είναι να αποκτήσουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, που θα δίνει εφόδια για το μέλλον και δεν θα περιορίζεται στις λεπτομέρειες τεσσάρων μαθημάτων και στην ακραία αποστήθισή τους.
panagopg@gmail.com
