Πολλοί των σταφιδοπαραγωγών ωχυρώθησαν εις το τηλεγραφείον και εκείθεν επυροβόλουν. Ερρίφθησαν εκατοντάδες σφαιρών. Η συμπλοκή εξηκολούθησε πέραν της μεσημβρίας, με χρήσιν όπλων και πολυβόλων, ενώ αι γυναίκες και τα παιδιά έρριπτον λίθους. Ιδιωτικαί πληροφορίαι αναφέρουν ότι υπάρχει εκατέρωθεν μέγας αριθμός τραυματιών.
Μίαν ώραν αργότερον, ο επί κεφαλής της στρατιωτικής δυνάμεως Φιλιατρών απέστειλε διαγγελέα εις Κυπαρισσίαν ζητώντας ενισχύσεις, καθ’ όσον η συμπλοκή εξηκολούθη. Πράγματι εστάλη εκ Κυπαρισσίας έτερος λόχος στρατού, τα έκτοτε δε επακολουθήσαντα αγνοούνται καθόσον ο νομός Μεσσηνίας ευρίσκεται εν συγκοινωνιακώ αποκλεισμώ.
Αι ληφθείσαι την μεσημβρίαν ειδήσεις αναφέρουν, ότι η κατάστασις είναι σφόδρα ανησυχητική και ότι εάν δεν επικρατήση σύνεσις η έκτασις των γεγονότων εις αιματοχυσίαν, θα είνε τρομακτική.
Σημειωτέον, ότι τα μέτρα τάξεως των αρχών ολοένα εντείνονται, εξιχθέντα μέχρι του σημείου ώστε να ασκήται αυστηρά επίβλεψις επί των επιβατών των αμαξοστοιχιών, καθώς και εις το ταχυδρομείον προς πρόληψιν μεταβιβάσεως δημοσιογραφικών πληροφοριών. Επίσης εις τα τηλεγραφεία επεβλήθη από της πρωΐας αυστηρά λογοκρισία και αυστηρότατος προληπτικός έλεγχος των τηλεγραφημάτων του Τύπου. Αξιωματικοί εγκατεστημένοι εις τα τηλεγραφεία, απαγορεύουν εις απεσταλμένους των εφημερίδων πάσαν επικοινωνίαν. Τα μέτρα αυτά, καθώς και η κήρυξις του στρατιωτικού νόμου εφανάτισαν περισσότερον τους σταφιδοπαραγωγούς. Εις το χωρίον Μπισκίνι της Ολυμπίας, οι σταφιδοπαραγωγοί συνέλαβαν τον διευθυντήν του εργοστασίου του ΑΣΟ κ. Κριάλην και τον κρατούν ως όμηρον.
Εξ άλλου εξεδηλώθη λόγω των γεγονότων της Μεσσηνίας ερεθισμός και εις τον νομόν Ηλείας, όπου πολλοί πρόεδροι συνεταιρισμών ήρχισαν να προπαγανδίζουν την εξέγερσιν των εκεί πληθυσμών, εξ αλληλεγγύης προς τους Μεσσηνίους. Λόγω τούτου ο Νομάρχης Ηλείας εκάλεσεν επειγόντως εις Πύργον τους προέδρους συνεταιρισμών και τους κοινοτάρχας και τους κατέστησεν υπευθύνους διά τυχόν εξέγερσιν των Ηλείων αγροτών.
Επίσημον τηλεγράφημα εκ Κυπαρισσίας ληφθέν την εσπέραν σήμερον εις την εν Πάτραις Ανωτέραν Διοίκησιν Χωροφυλακής εκ μέρους του ευρισκομένου εκεί ανωτέρου διοικητού χωροφυλακής κ. Βεργογιαννοπούλου, αναφέρει τα εξής: “Ωραν 10.15’ τηλεφωνεί υπομοίραρχος εκ Φιλιατρών, ότι κατέφθασαν εκεί πολλοί ένοπλοι εκ διαφόρων χωρίων της περιφερείας και εκ Γαργαλιάνων, προς τους οποίους ωμίλησε ο Κουλαμπάς. Ακολούθως απεμάκρυναν την εκεί στρατιωτικήν δύναμιν και μετέβησαν εις το τηλεγραφείον, αξιούντες να επικοινωνήσουν μετά του κ. υπουργού των Εσωτερικών, απειλούντες να κατέλθουν από στιγμής εις στιγμήν εις Κυπαρισσίαν και οδεύσουν εις Καλάμας”. Αι τηλεφωνικαί και τηλεγραφικαί γραμμαί είνε ημικατεστραμμέναι λόγω των συγκρούσεων. Την νύκτα ανεχώρησαν εκ Πατρών διά Κυπαρισσίαν δύο έκτακτοι αμαξοστοιχίαι, φέρουσαι δύο λόχους στρατού μετά πολυβόλων του 12ου Πεζικού Συντάγματος”.
Ο ίδιος την επόμενη ημέρα συνεχίζει την περιγραφή των γεγονότων στην “Ακρόπολη”: “Το επαναστατικόν διήμερον που επέρασεν η Μεσσηνία και το οποίον ήρχισε το βράδυ της Κυριακής με τα αιματηρά γεγονότα της Πύλου, έληξε μόλις σήμερα (28/9) οπότε εξακαθαρίσθη κάπως η κατάστασις. Ακόμη όμως διατελούμεν εδώ υπό την ζωηράν επήρρειαν των ταραχωδών γεγονότων, που συνεκλόνισαν απ’ άκρου εις άκρον τον Μεσσηνιακόν κάμπον και τα οποία, εις εντελώς περιωρισμένην ευτυχώς κλίμακα, συνεχίσθησαν και σήμερον εις την Κυπαρισσίαν πέριξ της οποίας περέμειναν συγκεντρωμένοι καθ’ όλην την νύχτα πολλαί εκατοντάδες σταφιδοπαραγωγών, επιδιωκόντων να εισέλθουν την πρωΐαν εις την πόλιν και καταλύσουν τας αρχάς.
Πάντως όπως θ’ αναφέρω κατωτέρω λεπτομερώς, η απόπειρα αύτη τελικώς απέτυχε και οι συγκεντρωμένοι παραγωγοί διελύθησαν, έτσι δε εξέλειψε και η τελευταία επαναστατική εστία, πράγμα που επέφερε την ηρεμίαν -όση ηρεμία είνε δυνατόν να υπάρξη μετά τα φοβερά γεγονότα των δύο ημερών που επέρασαν- εις την κατασπαραχθείσαν Μεσσηνίαν.
Μια εικόνα των γεγονότων αυτών, σας έδωσα χθες με τας σημειώσεις που κατώρθωσα να αποστείλω διά του μηχανοδηγού της αμαξοστοιχίας εις τον εν Πάτραις ανταποκριτήν της “Ακροπόλεως” διά να σας τας διαβιβάση αυτός διότι άμεσος επικοινωνία με τας Αθήνας ήτο απολύτως αδύνατος χθες, δεδομένου μάλιστα ότι κατά την διάρκειαν των ταραχών ευρέθην εις το πλέον επικίνδυνον σημείον -την Κυπαρισσίαν- όπου επαναλαμβάνω, και σήμερον ακόμη, εσημειώθησαν σκηναί, διότι οι συγκεντρωθέντες εδώ, μολονότι απέμειναν μόνοι, επέμεναν να αρνούνται να διαλυθούν και να θέλουν να καταλάβουν την πόλιν.
Σήμερον συμπληρώνω την εικόναν αυτήν. Η εξέγερσις ήρχισεν εδώ, ολίγον πριν γνωσθή η κήρυξις του στρατιωτικού νόμου, οπότε μερικοί κάτοικοι Γαργαλιάνων, πριν καταληφθούν από την απαγόρευσιν μετακινήσεως των σταφιδοπαραγωγών από της μιας πόλεως εις την άλλην, έφθασαν εδώ και αφηγήθησαν, ότι το βράδυ είδαν προς την κατεύθυνσιν της Πύλου τις θεόρατες φλόγες, που ανεδίδοντο από τα καιόμενα γραφεία των Γενικών Αποθηκών (Διαχειρίσεως του Σταφιδικού Οργανισμού).
Μέχρι της ώρας αυτής, αι αιματηραί συγκρούσεις της Πύλου ήσαν εδώ άγνωστοι και μόνον αργότερα έφθασαν αι σχετικαί πληροφορίαι, αι οποίαι ανέφεραν ότι υπήρχαν πολλοί νεκροί και τραυματίαι, χωρίς όμως εξακριβωμένον αριθμόν. Η είδησις αύτη ήταν αρκετή να εξάψη ακόμη περισσότερον τα ήδη εξημμένα πνεύματα των συγκεντρωμένων και εν αναμονή διατελούντων σταφιδοπαραγωγών. Από άκρου εις άκρον της Τριφυλίας μετεδόθη αστραπιαίως το προσκλητήριον σάλπισμα: - Παραγωγοί εις τα όπλα!
Και πράγματι, οι σταφιδοπαραγωγοί ως λαίλαψ εξεχύθησαν από τα σπίτια των και συνεκεντρούντο εις τας πλατείας των χωρίων αναμένοντες το γενικότερον σύνθημα της κοινής συγκεντρώσεως και προελάσεως. Ολην την νύκτα της Δευτέρας προς Τρίτην δεν εκοιμήθησαν. Εξενύχτησαν περιφερόμενοι εις τους δρόμους των χωρίων των, παρασύροντες τους ολίγους διστάζοντες εις τον αγώνα, ενώ άλλοι έκρουον ακατάπαυστα τους κώδωνες των εκκλησιών πενθίμως.
Ενας άγνωστος διαρχόμενος κατά την νύκτα αυτήν τα μέρη εκείνα και ακούων την συναυλίαν των κωδώνων των εκκλησιών και τους αλαλαγμούς των συγκεντρωμένων χωρικών, θα ενόμιζεν ασφαλώς ότι οι άνθρωποι αυτοί εόρταζαν την Ανάστασιν του Χριστού! Και ανάστασιν πράγματι εώρταζαν, αλλά την “ανάστασιν των σκλάβων του κάμπου”, όπως οι ίδιοι την αποκαλούσαν.
Το ίδιο ακριβώς βράδυ των αιματηρών γεγονότων της Πύλου, η Αγροτική Τράπεζα φοβουμένη ότι θα επηκολούθει γενική εξέγερσις και ότι οι οφειλέται της σταφιδοπαραγωγοί θα “εσήκωναν” τον σταφιδόκαρπον από τα αλώνια διά να μη προλάβη αυτή και ενεργήση κατάσχεσιν, έστειλε περί τους δέκα μισθοφόρους εις το χωρίον Χαλαζώνι, διά να φυλάξουν τον σταφιδόκαρπον, που ήτο εκτεθειμένος προς αποξήρανσιν εις τα αλώνια των οφειλετών της του χωρίου αυτού. Μόλις επληροφορήθησαν τούτο οι εξηγηρμένοι κάτοικοι του χωρίου, μετέβησαν εν σώματι και συνέλαβαν τους αποσταλέντας δέκα φύλακας της Τραπέζης και αφού τους εκακοποίησαν, τους έδιωξαν εκ του χωρίου τους κακώς.
Εν τω μεταξύ η Κυπαρισσία εξύπνησε το πρωί της Τρίτης μέσα εις μια ατμόσφαιραν αγανακτήσεως. Από το βράδυ της προηγουμένης είχε γνωσθή ότι όλοι οι σταφιδοπαραγωγοί από την Πυλίαν και την Τριφυλίαν ητοιμάζοντο να πραγματοποιήσουν πορείαν πείνης προς τας Καλάμας, επιτάσσοντες όλας τας αμαξοστοιχίας που θα συνάντων καθ’ οδόν. Πολλοί κάτοικοι δεν εκοιμήθησαν. Αλλοι διενυκτέρευσαν εις τους αγρούς. Αλλοι είχον εξέλθει εις προϋπάντησιν των διαδηλωτών, διαδηλούντες και αυτοί την πίστην των εις τον αγώνα των σταφιδοπαραγωγών”.
