«Ο Πρόεδρος της Κοινότητος Πύλου κ. Κρασσάνος είχε την καλωσύνην να μας εκθέσει εν πάση λεπτομερεία τα γεγονότα της Δευτέρας. Εις το σύνολον ταύτα είναι γνωστά. Ενδιαφέρουν μόνον μερικαί ουσιώδεις λεπτομέρειαι. Είναι γνωστόν ότι το πλήθος των συλλαλητηριόντων ήτο οπλισμένον παντοιοτρόπως: Με ρόπαλα, με δικρυάνια επί της κορυφής των οποίων είχον στηθή αφάναι διά να χρησιμεύσουν ως εναύσματα, με τσεκούρια, με παντός είδους όπλα και πιστόλια.
Κατά το μεγαλύτερον μέρος το πλήθος απαρτήζετο από τους νοικοκυραίους και τις γυναίκες. Τι άραγε εξώθησεν αυτούς τους νοικοκυραίους εις το να μετάσχουν εις ένοπλον συλλαλητήριον που σημαίνει κατάλυσιν των αρχών; Επηρεάζονται και αυτοί από τους κομμουνιστάς; Και ένα άλλο. Εφ’ όσον του συλαλλητηρίου ηγείτο ο Κουλαμπάς περί του οποίου όλοι εν Πύλω και δικηγόροι και έμποροι και επαγγελματίαι, βεβαιούν ότι είναι αριστερός πώς συνέβη ώστε και ο Εμπορικός Σύλλογος και ο Βιοτεχνικός Σύλλογος να ταχθούν αλληλέγγυοι προς το συλλαλητήριον. Και με ποίον δικαίωμα τώρα θεωρούν τα πάντα ως απόρροιαν κομμουνιστικών ενεργειών; Τα γεγονότα, οι πυροβολισμοί και ο πανικός και ο τρόμος και η καταφυγή εις την θάλασσαν προς εύρεσιν σωτηρίας εκ των σφαιρών και το καύσιμον της Προνομιούχου και οι τραυματισμοί και οι φόνοι είναι πλέον παρελθόν με αξίαν προσδιωρισμένην. Το παρόν είναι αυτά τα ερωτήματα που απορρέουν από τα γεγονότα ταύτα.
Μετά το αιματηρόν συλλαλητήριον της Κυριακής επηκολούθησαν άλλα γεγονότα. Την Τρίτην το πρωί όπως έγραψα προηγουμένως εγένετο κάθοδος υπέρ χιλίων αγροτών προς την Πύλον. Είναι γνωστόν εκ του τηλεγραφήματος που έστειλα προς την “Σημαίαν” ότι υπό την πίεσιν των Αρχών οι παραγωγοί αυτοί εξέλεξαν μίαν επιτροπήν η οποία μετέβη εις το Κοινοτικόν Κατάστημα και συζήτησε μετά των αρχών επί των αιτημάτων των αγροτών. Ο Πρόεδρος της Κοινότητος Πύλου κ. Κρασσάνος ο οποίος είνε και ένας από τους καλλίτερους σταφιδοπαραγωγούς μας διηγείται την σκηνήν: “Τους εξήγησα, λέγει, όλα τα θέματα σχετιζόμενα προς το σταφιδικό ζήτημα. Και όταν ήκουσαν ό,τι τους είπα ξεύρετε ποίαν διαμαρτυρίαν μου διετύπωσαν; Αυτήν: Γιατί κύριε Πρόεδρε μου είπον δεν ήλθες να μας τα πης αυτά εις το συλλαλητήριον; Και τους απάντησα: Τολμούσα βρε να μιλήσω; Ποιος τολμούσε να μιλήσει και ποιος γινόταν πιστευτός;”. Είναι και αυτό μια απόδειξις του ισχυρισμού πολιτών ότι οι αγρόται παρεπλανήθησαν εις εκνόμους πράξεις.
Εις διάφορα χωρία ο κόσμος δεν ήτο ήσυχος. Μικροσυγκεντρώσεις εγένοντο. Εις το Χατζή εξηκαγκάσθησαν αι εν Πύλω αρχαί να αποστείλουν μίαν διμοιρίαν στρατού. Και όλα αυτά ενώ οι ανακρίσεις ήρχισαν εν τω μεταξύ και αι συλλήψεις επραγματοποιούνταν».
Από το κείμενο γίνεται φανερό ότι τα μέτρα είχαν προκαλέσει την αγανάκτηση των σταφιδοπαραγωγών ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, η κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών ήταν απελπιστική και γινόταν μια προσπάθεια να εμφανιστούν ως “παρασυρμένοι” από τους κομμουνιστές που δεν τους... συνέλαβε εγκαίρως η χωροφυλακή.
Οι συλλήψεις όμως ξεκίνησαν αμέσως μετά την καταστολή της εξέγερσης καθώς διαβάζουμε στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας για την Πυλία:
«Ο Αντιεισαγγελεύς κ. Περιστερίδης συνεχίζει τας ανακρίσεις εναντίον των πρωταιτίων των αιματηρών σκηνών της Πύλου, βοηθούμενος και υπό του Ειρηνοδίκου. Μέχρι τούδε εξητάσθησαν διάφοροι μάρτυρες εκ των χωρίων μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος της Κοινότητας Κυνηγού κ. Χαραμαράς. Μέχρι της στιγμής ταύτης συνελήφθησαν οι εξής, κρατούμενοι εις τας φυλακάς: Τσαρπάλας, θείος του φονευθέντος, όστις εξυλοκοπήθη αγρίως κατά τας σκηνάς. Μίτσικας ή Φραγκάκης, Αλεβίζος και Καρβελάς σωφέρ. Οι ανακρίσεις θα συνεχισθούν επί πολλάς ημέρας, διότι πρέπει να διερευνηθούν ευθύνες προσώπων επί πολλών διακεκριμένων αλλήλων κατηγοριών. Κυρίως όμως οι ανακρίσεις στρέφονται κατά των προσώπων εκείνων, τα οποία είναι γνωστά διά τα κομμουνιστικά των φρονήματα και τα οποία έδρασαν».
Σε άλλο δημοσίευμα περιγράφεται η στρατιωτική επιχείρηση στο Χαλαζώνι για τη σύλληψη πρωταγωνιστών την εξέγερσης:
«Εις τα Φιλιατρά πληροφορούμεθα από πηγήν λίαν αξιόπιστον ότι πληροφορίαι βάσιμον έφερον ως γεγονός το ότι η επιτροπή οποία κατεύθυνε τους επαναστατημένους σταφιδοπαραγωγούς, έχει καταφύγει εις το χωρίον Χαλαζώνι όπου και κρύπτεται. Το Χαλαζώνι για όσους δεν το γνωρίζουν είνε χωριό με 800 περίπου κατοίκους εκ των οποίων το 90% είνε αριστεροί. Αρκεί να σημειωθεί ότι είνε και η ιδιαιτέρα πατρίς του κομμουνιστή Δημάρχου Σερρών Μενύχτα.
Αι αρχαί ευθύς ως επληροφορήθησαν το τοιούτον διέταξαν ισχυρά αποσπάσματα τα οποία περιεκύκλωσαν από της πρωίας το χωρίον και ερευνούν τας οικίας προς ανεύρεσιν και σύλληψιν των επικεφαλής του αγώνος. Ούτοι είνε οι εξής: Κουλαμπάς, Κανελλόπουλος, Διακουμογιαννόπουλος, Αλεξόπουλος και Ζορμπάκος. Αγνωστον είνε μέχρι της ώρας αν αι έρευναι των αρχών θα αποβούν αποτελεσματικαί. Επίσης διετάχθησαν και ενεργούνται συλλήψεις 30 προσώπων εις τα Φιλιατρά και τους Γαργαλιάνους. Την μεσημβρίαν εξ άλλου ετέρα στρατιωτική δύναμις εξ 100 περίπου ανδρών με δύο οπλοπολυβόλα, ανεχώρησαν εκ Κυπαρισσίας δια το χωρίον Φαρακλάδα, όπου και θα στρατοπεδεύσει.
Η Κυπαρισσία έχει ακόμη την όψιν πόλεως στρατοκρατουμένης και θα χρειασθή να παρέλθουν αρκεταί ημέραι διά να επανεύρη τον ήσυχον ρυθμόν της. Τους δρόμους της διατρέχουν ισχυραί περίπολοι και με εφ’ όπλου λόγχην, ενώ τα Δημόσια καταστήματα και αι εγκαταστάσεις του ΑΣΟ φρουρούνται υπό ισχυρών τμημάτων ενόπλων».
Σε άλλο σημείο καυτηριάζεται η διχογνωμία των βουλευτών:
«Είμεθα εις θέσιν να γνωρίζομεν ότι μεταξύ των επαγγελματικών και των παραγωγικών εργαζομένων τάξεων του Νομού εκδηλούται ζωηρά δυσφορία κατά των πληρεξουσίων Μεσσηνίας οι οποίοι ελάχιστον ενδιαφέρον επέδειξαν διά την μεγάλην σταφιδικήν υπόθεσιν συνεπεία της οποίας παρ’ ολίγον να αιματοκυλισθή η ύπαιθρος. Την δυσφορίαν αυτήν, κατά τας αυτάς πληροφορίας, επιτείνει το γεγονός ότι εδιχάσθησαν, και άλλοι ως οι κ. κ. Καλαντζάκος και Σχινάς υποστηρίζουν μίαν άποψιν, ενώ οι άλλοι υποστηρίζουν ετέραν. Η κατάστασις αυτή της διχοστασίας των Μεσσηνίων πληρεξουσίων ευρίσκει δυσμενεστάτην απήχησιν παρά τη κοινή γνώμη της Μεσσηνίας, τοσούτο μάλλον καθ’ όσον ο Μεσσηνιακός λαός έχει την δικαιολογημένην αξίωσιν, οι βουλευταί του να εμφανίζωνται ηνωμένοι προκειμένου προπαντός περί τοσαύτης σημασίας ζητήματα, οίον το σταφιδικόν».
Η Ομοσπονδία Επαγγελματιών και Βιοτεχνών Μεσσήνης τάσσεται υπέρ των σταφιδοπαραγωγών αλλά ανησυχεί μήπως έχουν... παρασυρθεί “υπό αναρχικών στοιχείων”:
«Προς την τάξιν των παραγωγών η επαγγελματική και βιοτεχνική τάξις μετά συμπαθείας πάντοτε διάκειται και διότι είναι η μοχθούσα και ολιγώτερον πάσης άλλης αμοιβομένη τάξις και διότι είναι η τροφός όλων των άλλων παρασιτικών λεγομένων τάξεων. Ηδη ότε βλέπει αυτήν μη δικαιουμένην εις τον αγώνα που κάνει διά να εξοικονομήση το ψωμί της της είναι έτι συμπαθής και αίσθημα αλληλεγγύης συνέχει την ψυχήν όλων των μελών της. Η θέσις μας ως τάξεως της οποίας τα συμφέροντα είνε αρρήκτως μετ’ αυτής συνδεδεμένα μας φέρη παρά το πλευρόν της. Αποκαρδιωτικόν όμως θα ήτο εάν (όπως λέγεται) εις τον αγώνα των ωθηθή υπό αναρχικών στοιχείων μηδεμίαν σχέσιν εχόντων μεταξύ των παραγωγών» (1236).
(1236) “Σημαία” 30/8/1935
