Η αρχαία γλώσσα του αυθεντικού κειμένου ζωντανεύει πρώτη φορά επί σκηνής μετά από χιλιετίες, με την ιδιαίτερη μέθοδο του σκηνοθέτη και θεατρικού δασκάλου Δήμου Αβδελιώδη, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται υπέρτιτλοι στα Νέα Ελληνικά και τα Αγγλικά. Ο πρωταγωνιστής, Βασίλης Καραμπούλας, ομολογεί ότι στην αρχή φοβόταν - καθώς καμία σχέση δεν είχε ο ίδιος με τα Αρχαία κι αμφέβαλλε αν θα κατακτήσει αυτόν το λόγο, ενώ επιπλέον πίστευε πως η παράσταση θ' απευθυνόταν μόνο σε «ειδικούς». Οπως εκμυστηρεύεται όμως, οι εξελίξεις ευτυχώς τον διέψευσαν... πανηγυρικά.
Κερδίστε προσκλήσεις για την παράσταση. Μπείτε στην κλήρωση εδώ.
Συνέντευξη στην Πέπη Αλευρά
- Ενα χρόνο μετά την πρώτη παρουσίαση της «Απολογίας» στο κοινό, πώς αποτιμάτε σήμερα εσείς ως «Σωκράτης» αυτό το μοναδικό θεατρικό εγχείρημα;
«Είναι κάτι πολύ ξεχωριστό για μένα, γιατί ομολογώ καταρχάς πως όταν ξεκινούσαμε τις παραστάσεις υπέθετα ότι θα απευθυνθούμε σ' ένα πολύ ειδικό κοινό. Για παράδειγμα, σε ανθρώπους της Φιλοσοφικής, σε ανθρώπους της Φιλολογίας και σ' ένα μικρό κοινό ανθρώπων πολύ ειδικευμένων περί τον Σωκράτη και την Αρχαία Ελληνική. Κάθε άλλο όμως! Η διαδρομή της παράστασης απέδειξε ότι κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει: Υπάρχει πολύς απλός κόσμος, που ξέρει ελάχιστα πράγματα για την "Απολογία του Σωκράτη" και ο οποίος όταν βλέπει την παράσταση, διαβάζει τους υπέρτιτλους στα Νέα Ελληνικά και ακούει ταυτόχρονα τον λόγο του Σωκράτη στα Αρχαία Ελληνικά, αισθάνεται τόσο όμορφα που μας το δηλώνει με πάρα πολλούς τρόπους.
Μας λένε κάποιες φορές ότι "νιώθουμε πως συμμετέχουμε σ’ όλο αυτό. Δεν καταλαβαίναμε καλά, αλλά αισθανόμασταν ότι αυτός ο λόγος είναι από κάποιες δικές μας πηγές που ήταν κρυμμένες και δεν ξέραμε ότι τις κουβαλούσαμε". Αλλοι μας λένε πόσο επίκαιρο είναι αυτό το έργο, το οποίο υπάρχει εδώ και 2.500 χρόνια - και ομολογώ ότι όλη αυτή η ανταπόκριση μας ενθαρρύνει στην προσπάθειά μας».
- Η μέθοδος του σκηνοθέτη σας, όπως τονίζει ο ίδιος, στηρίζεται στην «ερμηνεία της φωνής του κειμένου» - περίπου όπως γίνεται με τους ερμηνευτές μιας όπερας. Ποιο είναι το προσωπικό σας βίωμα, ως πρωταγωνιστή;
«Εγώ γνώρισα τον Δήμο Αβδελιώδη δουλεύοντας στο Εθνικό Θέατρο και κάνοντας την "Ερωφίλη" μαζί του. Ηταν η πρώτη φορά που συνεργαστήκαμε εκείνη. Η μέθοδός του είναι η ίδια: Μιλάει για μια "ενσάρκωση του λόγου" σαν μια μουσική παρτιτούρα. Επειδή πέρασα πολύ καλά τότε μαζί του, αλληλοπροτείναμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε παρέα. Μου πρότεινε λοιπόν να κάνουμε την "Απολογία του Σωκράτη". Στην αρχή εγώ αισθάνθηκα πολύ δύσκολα, του είπα ότι δεν ήμουν καλός στα Αρχαία. Παρ’ όλα αυτά, επειδή την πιστεύω τη μέθοδό του, ξεκινήσαμε τις πρόβες ενώ ταυτόχρονα δούλευα στο Εθνικό Θέατρο. Οι πρόβες ήταν για μένα μια σπουδή πάνω σ’ αυτόν το λόγο. Σιγά σιγά άρχισα να καταλαβαίνω και να "κατοικώ" αυτό το κείμενο.
Η προσπάθειά μας έφτασε σ’ ένα επίπεδο που να μπορούμε να τη δείξουμε, μετά από 2,5 χρόνια. Δεν είχαμε βάλει στόχο ξεκινώντας τις πρόβες να παρουσιάσουμε το έργο μέσα σε 6 μήνες ή 1 χρόνο. Δουλεύαμε και λέγαμε "όταν θα είμαστε έτοιμοι, τότε θα το δείξουμε". Ετσι, με τη βοήθεια και την έμπνευση του δασκάλου μου του κ. Αβδελιώδη κατάφερα αυτό το αποτέλεσμα, που θα το δείτε κι εσείς. Αυτό έχω να καταθέσω».
- Ο Σωκράτης τελικά επιλέγει το θάνατο, όπως συνηθίζουμε να λέμε, ή αντιθέτως, τη ζωή;
«Επιλέγει τη ζωή. Απλώς είναι το δαιμόνιο που τον οδηγεί, είναι η συνείδησή του που του λέει τι να μην κάνει. Εφόσον λοιπόν μια ολόκληρη ζωή μιλούσε για το καλό και για το αγαθό, και προσπαθούσε να επαναφέρει στον ίσιο δρόμο τους συμπολίτες του, σαν αλογόμυγα, είναι αδύνατον να δεχτεί στο τέλος αυτό που του ζητούν οι μαθητές του. Του δίνουν ένα κείμενο που έχει ο γράψει ο Λυσίας γι’ αυτόν, με το οποίο θα μπορούσε να απαλλαγεί. Αλλά ουσιαστικά τους λέει "με συγχωρείτε, 70 χρόνια εγώ κάνω αυτό που κάνω, είναι δυνατόν να λιγοψυχήσω την τελευταία στιγμή; Θα υπερασπιστώ μέχρι τέλους τις ιδέες μου".
Πιστεύει ότι πηγαίνει προς το καλό, και το εξηγεί εξάλλου στο τέλος του κειμένου. Δίνει μάλιστα κουράγιο στους μαθητές του, λέγοντάς τους ότι δεν είναι τίποτα κακό, ή θα είναι ύπνος ή θα συναντήσει κι άλλους αδικοχαμένους και μάλλον θα τους εξετάζει. Ανασταίνεται μπροστά στα μάτια τους - κι αυτό νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό».
- Πώς «κουμπώνει» στην εποχή μας η «Απολογία του Σωκράτη» και τι καινά δαιμόνια εισάγει, ίσως, στη σύγχρονη νεοελληνική και νεοευρωπαϊκή πραγματικότητα;
«Αυτό που εισάγει είναι ένα ζητούμενο το οποίο κρατάει 2.500 χρόνια κατά την ταπεινή μου γνώμη, δηλαδή "μη τους άλλους κολούειν αλλ’ εαυτόν παρασκευάζειν όπως έσται ως βέλτιστος". Είναι ένα ζητούμενο το οποίο νομίζω ότι αν γίνει οδηγός μας μπορεί να αλλάξουν πάρα πολύ τα πράγματα γύρω μας, από τη μια στιγμή στην άλλη. Δεν έχουμε καταφέρει ακόμα αυτό το στοιχειώδες: Μας ενδιαφέρει τι θα κάνουμε με τον άλλον, ακούμε, παρασυρόμαστε, και δεν κοιτάμε να εννοήσουμε βαθιά πού είμαστε εμείς, τι είμαστε εμείς - να φτιάξουμε πρώτα τον εαυτό μας και μετά να φτιάξουμε και τους διπλανούς μας.
Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ βρισκόμαστε 2.500 χρόνια μετά, οι πηγές του δυτικού πολιτισμού στηρίζονται στα λόγια του Σωκράτη, στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη κατ’ επέκτασιν. Γιατί αν ο Σωκράτης δεν είχε πιει το κώνειο, δεν θα είχε υπάρξει ο Πλάτωνας όπως τον ξέρουμε, ο οποίος εμπνεύστηκε από αυτή την ιστορία το πράγμα, κι έτσι δεν θα υπήρχε ούτε ο Αριστοτέλης που ήταν μαθητής της Πλατωνικής Σχολής.
Επειδή λοιπόν έχουμε αυτές τις πηγές, καλό είναι να τις κοιτάμε πού και πού. Οι Ευρωπαίοι τις κοιτάνε, ειδικά μάλιστα μετά τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τις κοίταξαν -απ' όσο γνωρίζω- πάρα πολύ βαθιά. Κι εμείς οφείλουμε να το κάνουμε, συνέχεια».
- Πού θα σας οδηγήσει η «Απολογία του Σωκράτη» το επόμενο διάστημα;
«Θέλουμε το πράγμα να ταξιδέψει. Εχει ήδη πάει εκτός Ελλάδος, στο Βουκουρέστι, στην Κραϊόβα, στην Κύπρο, μέχρι και στο Βιετνάμ, στο Ανόι - κι έχουμε ακόμα πολλές προτάσεις σε Ελλάδα κι εξωτερικό. Αισθανόμαστε ότι όλο αυτό έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά του, και θα θέλαμε να τον κάνουμε αυτό τον δρόμο. Εγώ δεν αισθάνομαι καθόλου κουρασμένος, κι έχω κάνει περίπου 75 παραστάσεις από πέρυσι το καλοκαίρι. Αισθάνομαι ότι είναι ένα κείμενο που όσο ασχολούμαι μαζί του τόσο μου αποκαλύπτεται σιγά σιγά.
Εδώ θέλω όμως οπωσδήποτε να αναφερθώ στους συντελεστές όλης αυτής της προσπάθειας. Ο Δήμος Αβδελιώδης εκτός από σκηνοθέτης μας είναι και ο εμπνευστής μας. Ο Γιάννης Κολόι είναι μαζί μου, ο "Μέλητος". Ο Κώστας Κοτσανάς έχει επιμεληθεί την κλεψύδρα του σκηνικού που παραπέμπει στην Αρχαία Ελλάδα - γιατί ο ίδιος κατασκευάζει μηχανήματα που βρίσκουμε στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία. Ο Αριστείδης Πατσόγλου είναι υπεύθυνος για τον σκηνικό χώρο και το ενδυματολογικό μέρος της παράστασης, ενώ η Αμαλία Κοντογιάννη έχει επιμεληθεί τους υπέρτιτλους στα Νέα Ελληνικά και στα Αγγλικά. Σε όλους τους, προσωπικά οφείλω ένα πολύ μεγάλο "ευχαριστώ" γιατί χωρίς εκείνους δεν θα γινόταν τίποτα· ξέρετε, τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας».
«ΠΛΑΤΩΝΑ, ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΗ»
Πέμπτη 14 Ιουλίου Κάστρο Καλαμάτας, 9 μ.μ.
(Προπώληση Πνευματικό Κέντρο Βιβλιοπωλείο "Ολα Χαρτί")
Παρασκευή 15 Ιουλίου «Τρενοτεχνείον» Κυπαρισσίας, 9 μ.μ.
(Προπώληση Βιβλιοπωλεία "Αρχονταρίκι", "Καγιάφας")
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Προπώληση: 12 € κανονικό / 10 € φοιτητικό-ανέργων
Πόρτα: 15 € κανονικό / 12 € φοιτητικό-ανέργων
