Ομως, ο Γεράσιμος Γεννατάς είναι ένας κατεξοχήν θεατρικός ηθοποιός. Συνεργάστηκε μάλιστα με πολλά Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα - τα οποία θα χαρακτήριζε “μαγικά”, αλλά κατέληξαν να γίνουν “μαγαζάκια των πολιτικάντηδων”, όπως λέει.Με αφορμή την παράσταση "Προμηθέας Δεσμώτης" του Αισχύλου, που θα παρουσιαστεί σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου στο Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης (αύριο Τρίτη 11 Αυγούστου και ώρα 9.15 μ.μ.), ο γνωστός ηθοποιός μάς μίλησε για πολλά και διάφορα, και κυρίως ενδιαφέροντα: για το συγκλονιστικό κείμενο αυτού του έργου επιχειρημάτων, όπως το περιέγραψε ο ίδιος, για τη φωτεινή και τη σκοτεινή όψη της τηλεόρασης, για τις πολιτικές του απόψεις και τη γενικότερη κατάσταση της χώρας, για το 95% των συναδέλφων του που εργάζονται τζάμπα απλώς για να μην μένουν άπραγοι... και για τη δική του μελαγχολία για όλα αυτά.

Συνέντευξη στην Πέπη Αλευρά

- Το πρώτο που ξεχώρισα ρίχνοντας μια λίγο πιο προσεκτική ματιά σ' ένα σύντομο βιογραφικό σας, είναι οι συνεργασίες σας με πολλά ΔΗΠΕΘΕ. Τι αντιπροσωπεύει για εσάς αυτός ο θεσμός, που περνάει δύσκολα τα τελευταία χρόνια;

«Το κακό είναι ότι μέσα σε λίγες λέξεις πρέπει να περιγράψεις πράγματα που, σχεδόν όπως το καθετί στη χώρα μας, έγιναν τα τελευταία χρόνια θέμα πολύ βαθιάς και έντονης σκέψης και συζήτησης. Μέσα σε όλα αυτά είναι και τα ΔΕΠΕΘΕ - και η τέχνη γενικότερα. Τα ΔΗΠΕΘΕ, με λίγα λόγια, ήταν ένα όραμα ενός ανθρώπου, της Μελίνας Μερκούρη -και κάποιων συνεργατών της βεβαίως-, ώστε να εγκατασταθεί ένας πόλος πολιτισμού σε κάθε τόπο. Δυστυχώς όμως, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, και παρόλο που εγώ αγαπώ πάρα μα πάρα πολύ τις δουλειές που έκανα κατά καιρούς σ' αυτά τα μαγικά -όπως θα ήθελα να τα χαρακτηρίσω- θέατρα, τελικά δεν αποδείχτηκαν μαγικά... Οχι γιατί δε βρήκαν τη “μαγική συνταγή” για να συνεχίσουν να υπάρχουν· αλλά γιατί μέσα σ' όλον αυτό τον όλεθρο που προκάλεσαν οι κυβερνώντες στη χώρα τα τελευταία 50 χρόνια, έτσι κι αυτοί οι χώροι, αντί να γίνουν πόλοι πολιτισμού, έγιναν μαγαζάκια των πολιτικάντηδων. Χωρίς ποτέ να παράγουν πολιτισμό και χωρίς ποτέ να μπορέσουν να επικοινωνήσουν πραγματικά με την πόλη στην οποία βρίσκονταν. Υπήρξαν ίσως κάποιες εξαιρέσεις, αλλά εγώ μιλάω για τον μέσο όρο.
Δυστυχώς -και επειδή δεν μπορώ να μασάω τα λόγια μου- το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία που κυβέρνησαν, ή μάλλον ξεκοκάλισαν αυτή τη χώρα τα τελευταία 50 χρόνια, δεν είχαν καμία απολύτως έγνοια ούτε για τα ΔΗΠΕΘΕ ούτε και για κανέναν πολιτισμό. Αυτό που τους ένοιαζε ως προς το συγκεκριμένο κομμάτι ήταν να καταστήσουν τη χώρα ένα απέραντο σκυλάδικο - εννοώντας κυρίως την ηθική του σκυλάδικου, παρά το σκυλάδικο ως τραγούδι. Και την αισθητική του, αλλά πρώτα την ηθική του. Την ηθική του φαίνεσθαι: μια μαγκιά, μια επιδειξιομανία, έναν ατομικισμό... Η χώρα του λαμόγιου.
Αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μομφή για τους ανθρώπους που ακούν τα σκυλάδικα. Εγώ είμαι από κείνους που ποτέ δεν κατηγορούν τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους. Αυτοί όμως που έχουν δώσει όρκο να βάλουν τη ζωή τους στο κοινό καλό... αυτοί είναι που κατέστρεψαν τη χώρα».

- Κοιτάζοντάς σας κι ακούγοντάς σας, αισθάνομαι έντονα ότι, αν ο αείμνηστος Πίτερ Σέλερς είχε δημιουργήσει μια "σχολή", θα ανήκατε σ' αυτήν. Πώς αναμιγνύονται λοιπόν μέσα σας το γέλιο και η μελαγχολία - και τι υπερισχύει;

(Γελάει) «Πω πω, ακούγεται τόσο εγκωμιαστικό αυτό - συγγνώμη, δεν το περίμενα!
Οσο γι' αυτό που με ρωτάτε... Συνήθως υπερισχύει η μελαγχολία. Και η απαισιοδοξία.
Σας το ξαναλέω, με τιμά πολύ αυτή σας η διατύπωση. Κατά τα άλλα, όλοι οι άνθρωποι είμαστε πλάσματα που εμπεριέχουν και τη σκοτεινιά και τη λαμπράδα, σε δόσεις που ενδεχομένως θα πρέπει να τις ξανακοιτάμε και να νοιαζόμαστε γι' αυτές κάθε πρωί που ξυπνάμε... Εγώ θα έλεγα πάντως ότι, ναι, είμαι ένας άνθρωπος περισσότερο απαισιόδοξος, και μελαγχολώ με τα πράγματα που βλέπω γύρω μου. Αντίθετα, με τους ανθρώπους μου και με τους φίλους μου προσπαθώ και μάλλον είμαι πιο χαρούμενος. Αλλά όταν τα πράγματα αρχίζουν και περιστρέφονται στη σφαίρα του κοινωνικού, με πιάνει μια αβάσταχτη θλίψη».

- Με την τηλεόραση δείχνετε να έχετε μια αξιόλογη, αρμονική και τίμια σχέση. Τι θυμάστε από τη συμμετοχή σας στις πιο κοσμαγάπητες σειρές, και όχι μόνο;

«Χαίρομαι πολύ εάν έχει καταγραφεί στους ανθρώπους -και στο κοινό αλλά και σε όσους προσεγγίζουν λόγω επαγγέλματος το θέαμα και τον πολιτισμό- με αυτό τον τρόπο η σχέση μου με την τηλεόραση... Θυμάμαι από την τηλεόραση την προσπάθειά της να γίνει όσο μπορεί -όσο μπορούσε στις ελληνικές συνθήκες- δημιουργική. Γιατί είναι ένα μέσο που μπορεί να γίνεται και δημιουργικό. Στο παρελθόν, ακόμα και στην πολύπαθη μικρή μας χώρα (δεν μιλώ για το εξωτερικό, όπου εκεί παίζουν μεγάλα αριστουργήματα!) η τηλεόραση κατά καιρούς προσπάθησε κι έγινε πολύ δημιουργική. Το θυμάμαι λοιπόν αυτό με πολλή χαρά.
Επίσης, ένα στοιχείο που καθιστά τη δική μας δουλειά γοητευτική και ενδιαφέρουσα είναι το ότι γνωρίζεις διαρκώς νέα πράγματα, νέους ανθρώπους - βρίσκεσαι διαρκώς σε νέες καταστάσεις που μπορούν και σου πλάθουν ιδιαίτερες στιγμές... Τα θυμάμαι κι αυτά με μεγάλη γλύκα. Αλλά θέλω και να τολμήσω να πω ότι προσπάθησα πάντα να έχω ακριβώς αυτή τη σχέση με την τηλεόραση: Προσπάθησα πάντα να την κάνω όσο πιο καλά, αλλά και όσο πιο δημιουργικά μπορούσα.
Από την άλλη μεριά -επειδή όπως προαναφέραμε όταν αρχίζω να σκέφτομαι το κοινωνικό, όλο μαύρες σκέψεις μου έρχονται!- θεωρώ ότι η τηλεόραση υπήρξε ένα θανατηφόρο εργαλείο για την ελληνική κοινωνία και για τη χώρα μας. Υπήρξε ένα από τα βασικά εργαλεία της ηθικής χρεοκοπίας και της διάλυσης της κοινωνικής ζωής στην Ελλάδα. Και βέβαια, η σημερινή τηλεόραση είναι ντροπιαστική».

- Αυτόν σας τον προβληματισμό τον έχετε επεκτείνει μέχρι το στάδιο της εφαρμογής; Δηλαδή, πρακτικά, με ποιον τρόπο θα έπρεπε να λειτουργεί μία ας την πούμε ιδεατή τηλεόραση; Πείτε μας δυο-τρία σημεία που σκέφτεστε...

«Η τηλεόραση θα έπρεπε να έχει 5 λεπτά ειδήσεις και μόνο - ενώ αυτή τη στιγμή κυρίως προπαγανδίζει ειδήσεις. Θα έπρεπε να μη διαφημίζει τα πολιτικά πρόσωπα - ενώ αυτό που κάνει η τηλεόραση, ειδικά τα 5 τελευταία χρόνια, είναι να διαφημίζει και να δίνει λόγο απ' το πρωί ως το βράδυ στα πολιτικά πρόσωπα. Ακόμα και η δυσφήμηση από την υπερπροβολή, ίσως, σε αυτό που ονομάζουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι διαφήμιση: Οταν έχεις βήμα όλη την ώρα, όλη την ημέρα, ένας άνθρωπος που δεν έχει τις προσλαμβάνουσες και τα εργαλεία για να κρίνει βαθύτερα, βλέπει συνεχώς έναν μπαρμπαδέλλη να μιλάει... και σου λέει “κάτι θα ξέρει αυτός”!
Θα έπρεπε επίσης η τηλεόραση να προσφέρει ψυχαγωγία, μια ουσιαστική ψυχαγωγία κι όχι απλή “διασκέδαση”. Αυτόν το χαρακτήρα θα έπρεπε να έχει η τηλεόραση - όχι να μπαίνει στα σπίτια του κόσμου και να λέει αυτά που θέλει ο καναλάρχης».

- Στον "Προμηθέα Δεσμώτη" ενσαρκώνετε τον Ηφαιστο και τον Ωκεανό. Τη φωτιά και το νερό. Πείτε μας λίγο πώς προσλαμβάνετε τους ρόλους σας σ' αυτή την τραγωδία - κι αν σας εμπνέει η αντίθεση των δύο αυτών στοιχείων στην καθημερινότητά σας και στην τέχνη.

«Θ' αρχίσω από το τέλος: Νομίζω ότι μόνο οι αντιθέσεις καθιστούν τη ζωή γοητευτική. Μόνο οι αντιθέσεις καθιστούν την τέχνη γοητευτική και ενδιαφέρουσα. Το προηγούμενο παράδειγμα του Πίτερ Σέλερς είναι εκκωφαντικό... Οπότε μόνο στις αντιθέσεις μπορεί κανείς να βρει έναν οδηγό κι ένα δρόμο για να πορευτεί - νομίζω τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη.
Ετσι, αυτό είναι και το πρώτο πράγμα που εγώ προσπαθώ να φέρνω, μαζί μ' αυτό το ταλαιπωρημένο μικρό μου σώμα (γελάει), επάνω στη σκηνή: Προσπαθώ να φέρνω αντιθέσεις.
Οσο για την πρώτη σας ερώτηση, ξέρετε, δεν μπορώ εύκολα να παραθέτω -και το λέω πολύ αληθινά αυτό- χαρακτηριστικά και γνωρίσματα των ρόλων, των προσώπων που προσπαθώ να υποδυθώ. Γιατί μετά νιώθω πολύ υποχρεωμένος... “ωχ, τι... τώρα εγώ όλα αυτά πρέπει να τα κάνω, πρέπει να τα δείξω;”! Πάντως οι δύο αυτοί ρόλοι -όπως και όλοι οι ρόλοι μέσα σ' αυτό το περίεργο, ιδιαίτερο,  εξαιρετικό κείμενο του “Προμηθέα Δεσμώτη”- είναι ρόλοι επιχειρημάτων. Δεν πρόκειται για ένα έργο πλοκής - δε συμβαίνει μια πλοκή που θα οδηγήσει σε μια λύση ή που δημιουργεί σασπένς. Δε βλέπουμε επί της ουσίας να εξελίσσεται μια ιστορία: Απλώς βλέπουμε να έρχονται διάφορα πρόσωπα επί σκηνής και να φέρνει το καθένα τα δικά τους επιχειρήματα.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο κινούνται και οι δύο ρόλοι, του Ηφαιστου και του Ωκεανού, που εύστοχα χαρακτηρίστηκαν ως νερό και ως φωτιά. Αυτό που προσπάθησα εγώ λοιπόν ήταν να δημιουργήσω διάφορες αντιθέσεις, που θα καταστήσουν τη σκηνική τους παρουσία ενδιαφέρουσα.
Εδώ θα ήθελα να πω ότι είναι συγκλονιστική η μετάφραση που έχει κάνει ο Γιώργος Μπλάνας, συγκλονιστική. Είναι λόγια τα οποία εγώ δυσκολεύομαι να αρθρώσω... Είναι λόγια που -θα ακουστεί ίσως ιερόσυλο αυτό, αλλά το λέω με πολύ μεγάλη αγάπη-, θυμίζουν Καζαντζάκη. Ξεκινάει ο Ηφαιστος να μιλάει στο κουφάρι του Προμηθέα και λέει λόγια που δεν μπορείς να τα πεις εύκολα: “Απόκρημνο παιδί του στοχασμού...” Δεν μπορείς να το πεις αυτό και να μην ανατριχιάσεις. Ή ο Προμηθέας λέει κάπου: “Η τέχνη και η σκέψη είναι λαθρεπιβάτες στο πλοίο της ανάγκης...”. Και γυρνάει βέβαια ο Χορός και του λέει: “Και την ανάγκη ποιος την κυβερνά;”. Τόσο ωραία ελληνικά... Κάποιες στιγμές τα λόγια αποκτούν τόση πυκνότητα, που δυσκολεύεσαι να τα σηκώσεις - κι είναι μαγικό αυτό».

- Πείτε μας λίγο, πώς είδατε και πώς βιώσατε αυτό το δύσκολο καλοκαίρι, και τι προβλέπετε για τον ερχόμενο χειμώνα, στη ζωή και στη δουλειά σας;

«Θα πρέπει να πω ότι νιώθω λίγο τυχερός, γιατί όλο ετούτο το διάστημα (είναι άλλη μια τύχη της δουλειάς μας αυτή), ενώ δίπλα μας υπήρχε ο οχετός, ο βόρβορος της πραγματικότητας, εμείς ασχολούμασταν με αυτό το υπέροχο κείμενο, με αυτό το εξαιρετικό έργο, με ανθρώπους που έβαζαν μια καθημερινή δουλειά για να την κοινωνήσουν κάποια στιγμή... Κι είναι ένα από τα ζητούμενα των ημερών μας αυτός ο πληθυντικός αριθμός.
Εγώ ανήκω γενικά στο χώρο της Αριστεράς και νιώθω πολύ μεγάλη απογοήτευση, στενοχώρια και θλίψη. Απλά δεν ξέρω αν αυτό πρέπει να νιώθουμε πρωτίστως, αν δηλαδή πρέπει να νιώθουμε αυτού του είδους την απογοήτευση - ή αν πρέπει να είναι μεγαλύτερη η απογοήτευση που οφείλουμε να νιώθουμε σαν λαός και σαν πολίτες που αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχουμε καν το δικαίωμα να ψηφίζουμε! Αντιλαμβανόμαστε δηλαδή ότι ζούμε σε μια χώρα προδομένη, ξεπουλημένη, σε μια χώρα όπου δε λειτουργεί τίποτα, σε μια χώρα που δεν είναι βεβαίως ευρωπαϊκή - αλλά και σε μια Ευρώπη που είναι ακραία φασιστική. Δεν ξέρω τι να πω, σε μια χώρα που γεννιούνται παιδιά και χαμογελούν τόσο αθώα και μωρουδίστικα, χωρίς να ξέρουν ότι χρωστάνε λεφτά σε κάτι δανειστές... Και δυστυχώς νομίζω ότι τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα, γιατί η χώρα μας είναι παραδομένη, πουλημένη, ένα προτεκτοράτο όπου δεν υπάρχει, δε λειτουργεί τίποτα».

- Θα έπρεπε, λοιπόν, να επανεφεύρουμε ορισμένα πράγματα, κάποιους όρους;

«Το θέμα είναι κατά πόσο μπορούμε σαν κοινωνία να το κάνουμε αυτό! Εκανε, νομίζω, προσπάθειες η κοινωνία μας - και δυστυχώς η μία μετά την άλλη αποτυγχάνουν. Ας ξανασυλλογιστούμε κι ότι είμαστε μια κοινωνία που μεγάλωσε με τα περιοδικά του γελοίου αλήτη που λέγεται Πέτρος Κωστόπουλος - με τέτοια ιδανικά, εννοώ: πώς θα πηδήξετε την γκόμενα του καλύτερού σας φίλου, πώς θα πάρετε καλύτερο αυτοκίνητο από τον διπλανό σας κ.λπ., που καταναλώθηκαν πρόθυμα, γιατί ήταν εύκολα... Είναι μεγάλη ευκολία και το να βγάζεις σέλφι αντί να  βγάλεις ένα ωραίο βουνό που είναι απέναντί σου. Τονώνει τη ματαιοδοξία σου - κι όταν δεν έχεις τα εφόδια ή τη σκέψη για να το καταλαβαίνεις αυτό, ε, νιώθεις ότι περνάς καλά.
Τώρα, τον ερχόμενο χειμώνα τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Βέβαια για τη δική μας δουλειά, δεν ξέρω πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν! Αν εξαιρέσεις -και επιτρέψτε μου τη φράση κλισέ- μια “καλλιτεχνική νομενκλατούρα”, που δεν ενδιαφέρεται παρά μόνο για να βγάζει λεφτά και να απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα μιας δημοσιότητας, οι υπόλοιποι ηθοποιοί δουλεύουν τζάμπα! Μόνο και μόνο για να κάνουν κάτι. Για να παιδεύουν την ψυχή τους, για να κινούνται. Κυριολεκτώ, δεν είναι παραδειγματικό αυτό. Το 95% των ηθοποιών δουλεύει τζάμπα!
Αλλά είπαμε: Η τέχνη και η σκέψη είναι λαθρεπιβάτες στο πλοίο της ανάγκης. Εδώ δε λειτουργούν σχολεία, νοσοκομεία... η δικαιοσύνη. Τι να πει κανείς για το θέατρο;
Ας μείνουμε λοιπόν στον “Προμηθέα”. Που θα παιχτεί σ' αυτόν τον απίθανο χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης, ο οποίος δεν σου επιβάλλει, αλλά σου υποδεικνύει αμέσως το μέτρο. Αμέσως! Κι εσύ απλώς το αφουγκράζεσαι. Κι όλες αυτές οι λέξεις της επιβολής, της υποχρέωσης... ξαφνικά δεν υπάρχουν. Υπάρχει μόνο ο κοινός παρονομαστής της ανθρωπιάς».

•  Η σελίδα της παράστασης “Προμηθέας Δεσμώτης” στο Facebook είναι: https://www.facebook.com/promitheasdesmotis2015