ΚΑΛΑΜΑΤΑ, 5 ΜΑΪΟΥ 2018
Όταν έπεσε στην αντίληψή μου το βιβλίο του Θοδωρή σε μια από τις πρώτες του συνεντεύξεις, ειλικρινά άνοιξα τα μάτια μου διάπλατα. Είπα, επιτέλους ένα φρέσκο βιβλίο για το Management. Αμέσως τηλεφώνησα στο βιβλιοπωλείο με το οποίο συνεργάζομαι και το παρήγγειλα. Το διάβασα… και πλάτυνε το μυαλό μου! Ο Θοδωρής είχε καταφέρει να βάλει σε λέξεις μια αθέατη πλευρά του Αγίου Ορους, κάτι που οι επισκέπτες το θεωρούν δεδομένο ή δεν τους απασχολεί. Όμως είναι αυτό που κάνει το σύνολο του Αγίου Ορους να λειτουργεί εδώ και 1050 (αν δεν κάνω λάθος) χρόνια σαν ρολόι.
Εχω επισκεφτεί φυσικά το Αγιον Ορος, έχω περάσει από τις εσωτερικές διαδικασίες στις οποίες αν θέλεις μπαίνεις κι έχω θαυμάσει τη συνέπεια, την οργάνωση, την εργατικότητα και την πραότητα με την οποία έχουν συντελεστεί τα προηγούμενα.
Η κάθε Μονή φιλοξενεί καθημερινά 100 (περίπου) διαφορετικούς επισκέπτες. Τους ταΐζει, τους ποτίζει, τους κοιμίζει, τους δέχεται σε όλους τους χώρους και τους νουθετεί εάν το θέλουν. Δωρεάν. Σε πλήρη τάξη και ειρήνη. Πώς το κάνουν αυτό τόσο επιτυχημένα ώστε να θέλεις να πας και να ξαναπάς. Πώς οι μοναχοί, ανάμεσα στα σκληρά καθήκοντά τους, στον προσωπικό τους αγώνα, βρίσκουν το χρόνο και την ενέργεια να προετοιμάζουν τα γεύματα, να συντηρούν τις μονές, να είναι αυτάρκεις και να υπηρετούν τους διαρκώς διαφορετικούς επισκέπτες τους και ταυτόχρονα να είναι τόσο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους ώστε να μη θέλουν να την αλλάξουν επ ουδενί.
Την τελευταία φορά που πήγα, έφυγα με τη σκέψη: Εκει δεν υφίσταται η έννοια της κρίσης. Απλά η κρίση είναι εκτός θέματος.
Ο Θοδωρής Σπηλιώτης είχε την διαύγεια και την ικανότητα (ίσως και την ευλογία…) να ανιχνεύσει αυτή τη διάσταση του Αγίου Ορους.
Βρισκόμαστε 9 χρόνια σε μια μεγάλη οικονομική κρίση από την οποία προσπαθούμε να βγούμε με τεχνικούς τρόπους και δεν μπορούμε να βρούμε την έξοδο. Κάνουμε ότι προσπαθούμε, κάνουμε ότι ακούμε οδηγίες, κάνουμε ότι ξέρουμε. Πολύ φοβάμαι ότι δεν έχουμε ιδέα. Γιατί όλο αυτό δεν είναι δικό μας. Δεν είναι της κοινωνίας μας και της ψυχοσύνθεσης μας. Ούτε το πλούσιο μέρος του, ούτε το φτωχό του. Είμαστε χαμένοι στο matrix μιας Δυτικής νοοτροπίας.
Ο Θοδωρής έκανε κάτι εκπληκτικό: Φώτισε μια γωνιά της χώρας μας που έχει το μοντέλο 1000 χρόνια τώρα να δουλεύει κι εμείς το σνομπάρουμε λόγω άγνοιας και συλλογικής ραθυμίας.
Λάτρεψα το βιβλίο του Θοδωρή γιατί με παρρησία ανέσυρε και πρόβαλε ένα μοντέλο Management, 100% made in Greece, έναν τομέα που όλοι έχουμε αποδεχτεί ότι παίρνουμε ‘0’. Κι όμως, είναι Ελληνικό και δουλεύει.
Υστερα το συνέκρινε με το Δυτικό – Αγγλοσαξονικό μοντέλο management (στο οποίο έχω εκπαιδευτεί και το έχω υπηρετήσει) και το Ιαπωνικό μοντέλο Διοίκησης Οργανισμών και επιχειρήσεων.
Το συμπέρασμα είναι ότι το Αθωνικό μοντέλο είναι πολύ κοντά με το Ιαπωνικό. Ένα μοντέλο Διοίκησης πολύ πιο δημοκρατικό, με λιγότερες αυθεντίες, με μοίρασμα της ευθύνης, με rotation στην εργασία ώστε ο εργαζόμενος να έχει συμμετοχή στο σύνολο της λειτουργίας ενός Οργανισμού, με περισσότερο ενδιαφέρον και μεγαλύτερο νοιάξιμο για το σύνολο.
Πώς είναι δυνατόν μια δουλειά, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Θοδωρής, που φαντάζει αγγαρεία να είναι για τους εργαζόμενους – μοναχούς πηγή ευτυχίας και ολοκλήρωσης; - Απλά αλλάζοντας την οπτική και νοηματοδοτώντας το ‘όλον’ με διαφορετικό τρόπο. Λαμβάνοντας υπόψιν τη μονάδα σε βαθμό σωσίματός της. Μετατρέποντας το σημείο εργασίας σε σημείο προσφοράς και μετατρέποντας τον Οργανισμό σε κοινότητα με δικαιοσύνη, εμπιστοσύνη και οριοθέτηση των ‘θέλω’. Αλλά και μετατρέποντας τη Διοίκηση σε αγαπητική και εκ βαθέων φροντιστική.
Φαίνεται ότι τα υπερκέρδη δεν είναι σε χρήματα, αλλά σε εσωτερική ανταμοιβή. Τα υπερκέρδη φαίνονται ακόμα και στη φύση που δεν βιάζεται αλλά προσφέρει τα καλύτερά της, μέχρι και αξιόπιστες θεραπείες.
Μήπως ήρθε η ώρα να αντιληφθούμε ποιοι πραγματικά είμαστε και να μας εμπιστευτούμε;
Η αρχαία Ελλάδα δεν μιμήθηκε κανέναν και διέπρεψε. Πήρε στοιχεία και από άλλους λαούς και τα μεταβόλισε με τον δικό της τρόπο, έχοντας σαν εσωτερική εντολή την πρωτοβουλία και την πρόοδο.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ο Ελληνας ευτυχεί περισσότερο όταν ο ίδιος έχει λιγότερα μέσα σε μια πλούσια κοινότητα, η οποία έχει τη δυνατότητα να του προσφέρει προοπτική προσωπικής ανάτασης.
Δεν πιστεύω ότι στην πραγματικότητα αγαπάμε το χρήμα. Γι αυτό όταν το έχουμε το σκορπάμε. Δεν γινόμαστε θεσμικοί επενδυτές όπως στη Δύση. Το πιο πιθανόν είναι όταν το έχουμε να ρέπουμε στην αλαζονεία, ζώντας τον ‘μύθο μας’ όπως έλεγε και η πιο επιτυχημένη διαφήμιση της Ελληνικής εμπειρίας.
Ρέπουμε στην αλαζονεία διότι αισθανόμαστε τις δυνάμεις μας και γι αυτό ο Ελληνας ήταν πάντα ευσεβής. Χρειαζόμαστε Θεό. Για να εντασσόμαστε στην ιεραρχία και να λειτουργούμε συντεταγμένα και με κατεύθυνση. Αλλιώς χανόμαστε και διασκορπιζόμαστε.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Αθωνικό μοντέλο Διοίκησης μοιάζει με το Ιαπωνικό μοντέλο. Και οι δύο λαοί, αναφέρονται στο ανώτερο με ευλάβεια και κάνουν υποταγή.
Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις προσπάθειες που γίνονται της αφαίρεσης των αναφορών μας στο Θείο, στο Υπερβατικό.
Τα αυστηρά συστημικά μοντέλα της Δύσης δεν μπορούν να μας κινητοποιήσουν και να αισθανθούμε πρόοδο. Εμείς έχουμε και στοιχεία της Ανατολής, γι αυτό παλεύουμε να ισορροπήσουμε το μεταφυσικό και το παράλογο με το ορθολογικό. Για εμάς, ο ανθρωπισμός δεν είναι ένα εργαλείο προόδου αλλά ένα χρέος ψυχής.
Οι παραδοσιακές κοινότητες της Ελλάδας προσέφεραν ένα θαυμαστό πλέγμα κοινωνικής προστασίας. Το έκαναν από αγάπη και αίσθημα της δικαιοσύνης. Δεν υπήρχε σπίτι που μύριζε φαγητό και το διπλανό να πεινούσε. Ηταν θέμα συνοχής της κοινότητας αλλά και προσωπικής αναφοράς στο άγνωστο που ακολουθεί.
Τώρα, οι συνθήκες και η αστικοποίηση αντικατέστησαν την αυθόρμητη φροντίδα με την επαγγελματική αγάπη των ΜΚΟ.
Όμως, ο Θοδωρής μας θυμίζει ότι υπάρχει ακόμα αναλλοίωτος ο πυρήνας της παράδοσής μας, όπου η φιλοξενία προσφέρεται με θυσία, όπου ο υπηρετών είναι πολλαπλά ωφελημένος, όπου η φθηνότερη διατροφή είναι πολλαπλάσιας θρεπτικής αξίας, όπου το λιγότερο είναι περισσότερο.
Το βιβλίο του Θοδωρή είναι ένα πανέξυπνο βιβλίο που μας καλεί να σκεφτούμε πώς μπορούμε να μπολιάσουμε τους Οργανισμούς και τις επιχειρήσεις μας με ανθρωποκεντρικά στοιχεία που θα αυξήσουν τα οφέλη όλων.
Εχει σαφή γραφή, ροή και καθαρή δομή. Καταπιάνεται με δύσκολες έννοιες με απλότητα και συγγραφική ταπεινότητα.
Εννοείται ότι σας το συστήνω ανεπιφύλακτα να το διαβάσετε.
Σας ευχαριστώ θερμά!
ΗΛΙΑΣ ΤΣΟΥΤΣΟΠΛΙΔΗΣ
