Τις τελευταίες μέρες με την κατάρρευση των διεθνών χρηματαγορών και φυσικά και του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών, ανέτρεξα σε ένα παλιό εγχειρίδιο για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας χρηματιστής για να κερδίσει στο χρηματιστήριο. Πρέπει λοιπόν να έχει τρία προσόντα: μυαλό που έχει το 90% των επενδυτών, γερό στομάχι για να αντέχει τις διακυμάνσεις που διαθέτει το 10% των επενδυτών, και τύχη που διαθέτει το 1% των επενδυτών.
Γενική εκτίμηση είναι ότι το γκρέμισμα των τιμών των μετοχών σε όλα τα διεθνή χρηματιστήρια αλλά και στο Χρηματιστήριο Αθηνών είναι μια υπερβολική αντίδραση, η οποία στηρίζεται κυρίως στις ανοικτές πωλήσεις από βραχυχρόνιους παίκτες.
Φυσικά και υπάρχει υπόβαθρο για την υποχώρηση των μετοχών. Υπάρχει η επίπτωση του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία, η οποία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών θα είναι τεράστια. Υπάρχει η επίπτωση από την μείωση της τιμής του πετρελαίου. Υπάρχει και η ανάγκη μιας από πολύ καιρό αναμενόμενης διόρθωσης, αφού οι αγορές θεωρούνταν "φούσκα" εδώ και καιρό. Αλλά οι μαζικές πωλήσεις, το γενικό ξεπούλημα όλων των μετοχών σε όλα τα χρηματιστήρια, μεγεθύνεται από τις μαζικές ανοικτές πωλήσεις.
Λέγεται ότι τα χρηματιστήρια ανεβαίνουν από την απληστία και πέφτουν από τον πανικό. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε παλιότερα. Οι ανοικτές πωλήσεις μετοχών σε απίστευτα μεγάλες ποσότητες έχουν ανατρέψει και αυτή τη βασική αρχή. Οι μετοχές πέφτουν από τον πανικό, αλλά και από την απληστία όσων πουλάνε ανοιχτά εκμεταλλευόμενοι αυτόν τον πανικό.
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε θα σταματήσει αυτή η κατρακύλα, ούτε πότε θα αρχίσει μια ανάλογα τρελή άνοδος των τιμών. Μπορεί οι διακυμάνσεις να συνεχιστούν αρκετό καιρό ακόμη, με εναλλαγές ανοδικών αντιδράσεων και μαζικών πωλήσεων. Και αυτό μπορεί να κρατήσει όσο κρατάει η αβεβαιότητα για τον κορονοϊό και τις επιπτώσεις του. Εναν ιό για τον οποίο η παγκόσμια κοινότητα δεν γνωρίζει σχεδόν τίποτα Η κατάσταση στην Ιταλία και μόνο, αρκεί για να σπείρει τον πανικό στις αγορές και να οδηγήσει πολλούς επενδυτές σε μαζικές πωλήσεις - υπάρχουν ωστόσο και εκείνοι που θέλουν να δουν το ποτήρι μισογεμάτο, ελπίζουν ότι στην Κίνα σταμάτησε ήδη η εξάπλωση του ιού κι ότι και στην Ευρώπη πλησιάζουμε στην κορύφωση και θα δούμε σύντομα την μείωση των κρουσμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, όσο επικρατεί η αβεβαιότητα οι αγορές θα έχουν αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά.
Τι μπορεί να κάνει ένας παραδοσιακός επενδυτής σε αυτή την κατάσταση;
Καταρχήν να αλλάξει τον χρονικό ορίζοντα των επενδύσεών του. Είτε θα μετατραπεί αναγκαστικά σε μακροπρόθεσμο επενδυτή που θα κάτσει να περιμένει να ισορροπήσουν ξανά οι αγορές, είτε θα μετατραπεί και ο ίδιος σε κερδοσκόπο πουλώντας ανοικτά μετοχές και κλείνοντας θέσεις καθημερινά.
Κάποιοι πιο θαρραλέοι και πιο οξυδερκείς μπορούν να αρχίσουν να αγοράζουν σταδιακά μετοχές, διαθέτοντας ένα μικρό ποσοστό των προς επένδυση χρημάτων τους σε κάθε αγορά, ελπίζοντας ότι τελικά όταν σταθεροποιηθεί η αγορά θα έχουν αποκτήσει ένα χαρτοφυλάκιο με χαμηλή σχετικά μέση αξία κτήσης.
Το ζήτημα πάντως είναι ότι, παρά τις επιπτώσεις του κορονοϊού, που ακόμη δεν τις ξέρουμε αλλά τις υποθέτουμε, και παρά το γεγονός ότι πριν αρχίσει η κατρακύλα πολλές μετοχές ήταν "φούσκες", τώρα υπάρχουν μετοχές που αποτελούν επενδυτική ευκαιρία. Μετοχές που θα βγάλουν μεγάλα κέρδη και θα δώσουν μεγάλο μέρισμα, μετοχές που η χρηματιστηριακή αξία τους είναι πολύ χαμηλότερη από την πραγματική τους αξία. Ωστόσο το πότε ήταν η κατάλληλη στιγμή για να επενδύσει κανείς και σε ποιες μετοχές, θα το μάθουμε εκ των υστέρων - όπως ισχύει πάντα...
