Ένας Έλληνας συγγραφέας της μεταπολεμικής γενιάς, που το έργο του έγινε γνωστό σχεδόν σε όλο τον κόσμο, ήταν ο Αντώνης Σαμαράκης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1919. Έτσι μεγάλωσε μέσα στη δίνη των ταραχών αυτής της περιόδου αφού στο ξεκίνημα της ζωής του επικρατούσαν πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές. Στη συνέχεια βίωσε τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο που ακολούθησε. Σαφώς το ταραγμένο περιβάλλον και οι ιδεολογικές ζυμώσεις των νεανικών του χρόνων επηρέασε τον τρόπο σκέψης του αλλά αποτέλεσε και μια διαρκή πηγή έμπνευσης στη συγγραφική πορεία του.
Όπως και αρκετοί άλλοι λογοτέχνες, ξεκίνησε την ακαδημαϊκή ζωή του σπουδάζοντας Νομική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Άρχισε να εργάζεται στο Υπουργείο Εργασίας απ’ παραιτήθηκε όμως το 1963 αφού η ιδιαίτερη αγάπη του για τη λογοτεχνία τον κέρδισε και από τότε κι αφού είχε αναγνωριστεί ως αφοσιώθηκε σ’ αυτήν.
Το εξαιρετικό λογοτεχνικό έργο του χαρακτηρίζεται από την κοινωνική παρέμβασή του στην καθημερινότητα. Η κοφτερή πολιτική ματιά του αποτυπώνεται ανάγλυφα στο έργο του. Η απήχηση του έργου του ήταν ευρεία και αναγνωρίστηκε τόσο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς ως ένας από τους μεγάλους Έλληνες λογοτέχνες του 20ου αιώνα.
Ξεκίνησε το γράψιμο τη δεκαετία του 1940. Τότε απέκτησε την αναγνώριση για τα πρώτα διηγήματα και δοκίμιά του. Η δυναμική προσέγγιση στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της παραγόμενης κοινωνικής δυναμικής έγιναν χαρακτηριστικά της γραφής του. Τα μυθιστορήματά του τον καθιέρωσαν όμως στην ελληνική λογοτεχνική σκηνή.
Η πρώτη εμφάνιση της τέχνης του Σαμαράκη στη λογοτεχνία έγινε το 1954 με τη συλλογή «Ζητείται Ελπίς». Δώδεκα ιστορίες που καταδεικνύουν την απόγνωση, την απογοήτευση αλλά και το πείσμα για αλλαγή και πάθος για την εξέλιξη μιας κοινωνίας που έβγαινε τραυματισμένη από από μια δεκαετία πολέμων.
Ακολούθησε το «Σήμα κινδύνου» το 1959. Μεταξύ πολλών άλλων ο Άγγελος Τερζάκης είπε γι’ αυτό:
«Διάβασα -ρούφηξα- το «Σήμα Κινδύνου». Είναι λαμπρό σε όλα, περιεχόμενο και μορφή. Προσωπικό, νευρώδες, πρωτότυπο, τίμιο, παρόν. Έτσι μάλιστα! Τέτοιες σελίδες τις παραδέχομαι, τις χαιρετίζω. Όχι τις λογής-λογής φλυαρίες που μας σερβίρονται εν ονόματι των διαφόρων μικροφιλοδοξιών».
Ακολούθησαν το «Αρνούμαι» το 1961 που πήρε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος την επόμενη χρονιά, το «Γραφείον Ιδεών» το 1962 για να φτάσουμε στο αριστουργηματικό «το Λάθος» το 1965. Διθύραμβοι για τον Σαμαράκη. Ένα έργο με παγκόσμια απήχηση ιδιαίτερα στους νέους. Μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες σε όλο τον κόσμο και κυκλοφόρησε ακόμα και ως βιβλίο τσέπης.
«Το Λάθος» βραβεύτηκε την επόμενη χρόνια της κυκλοφορίας του με το «βραβείο μυθιστορήματος των 12» ενώ η γαλλική έκδοσή του απέσπασε το «μέγα βραβείο αστυνομικής λογοτεχνίας» το 1970. Κι αυτό γιατί:
«Παράλληλα προς την μεγάλη λογοτεχνική και ανθρώπινη αξία του, παράλληλα προς το μήνυμά του εναντίον του ολοκληρωτισμού, «Το Λάθος» το διακρίνει δυνατό suspense και διαβάζεται σα να ήταν αστυνομικό μυθιστόρημα».
Το 1973 ο Σαμαράκης έβγαλε το «Διαβατήριο», το 1992 την «Κόντρα» και το 1996 την «Αυτοβιογραφία».
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες, σε 114 ξένες εκδόσεις! Βραβεύτηκε επίσης το 1982 για τη συνολική προσφορά του με το βραβείο λογοτεχνίας «Europalia», το 1995 με το βραβείο του «Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών» καθώς και με το «Κρατικό Βραβείο Τεχνών και Λογοτεχνίας» της Γαλλίας. Παράλληλα, για την προσφορά του στα γράμματα του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα των Τμημάτων Φιλολογίας των Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών, Πατρών και Ιωαννίνων.
Επίτιμος δημότης σε σαράντα Δήμους, με πολλά και σημαντικά βραβεία, ο Αντώνης Σαμαράκης πέθανε στην Πύλο στις 8 Αυγούστου 2003.