Από ποιους πείστηκαν; Κυρίως από επαγγελματίες συνέδρους, που ενώ δεν έχουν εργαστεί ποτέ στη ζωή τους, παρουσιάζουν αναπτυξιακές προτάσεις, πενταετή πλάνα και πολυετή σχέδια για την αύξηση του εισοδήματος. Τα σχέδια αυτά στη συνέχεια τα κάνουν... σύνθημα οι πολιτικοί, και πες - πες (όπως πρώτος είπε ο Γκαίμπελς) πείθουν τους πολίτες ότι στην οικονομία υπάρχουν γενικά μονόδρομοι που αν δεν ακολουθηθούν θα επικρατήσει χάος.
Ευτυχώς, το μήνυμα της προγραμματικής ευταξίας μέχρι τώρα δεν έχει παραληφθεί ολόκληρο από τους παραγωγούς, οι οποίοι συνεχίζουν να τροφοδοτούν τη Μεσσηνία με προϊόντα που δεν περιλαμβάνονται στα σχέδια των συνέδρων. Οι αγρότες διαβάζουν τις τιμές, κι έτσι κρατούν όρθιο τον πυλώνα της γεωργίας και χορτασμένη τη Μεσσηνία. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, οι αγροτικές επιδοτήσεις, το φθηνό δανεικό χρήμα και οι επιχορηγήσεις των αναπτυξιακών νόμων, οδήγησαν σε αύξηση της μονοκαλλιέργειας της ελιάς, για την παραγωγή ελαιόλαδου, και των επιχειρήσεων παροχής τουριστικών υπηρεσιών (ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια, καφετέριες, μπαρ κ.λπ.) Μοναδική εξαίρεση στη γενικότερη τάση είναι οι Τριφύλιοι αγρότες που επέλεξαν την καλλιέργεια κηπευτικών σε σύγχρονα θερμοκήπια. Την ίδια περίοδο εγκαταλείφθηκε -ή παραμένει μόνο χάρη των επιδοτήσεων- η καλλιέργεια πολλών αγροτικών προϊόντων που παράγονταν στη Μεσσηνία όταν τα νοικοκυριά προσπαθούσαν να είναι αυτάρκη.
Από εκεί και πέρα, αν ρωτήσεις τους Μεσσήνιους αγρότες γιατί επέλεξαν να καλλιεργήσουν λαδολιές και όχι ελιές Καλαμών που καλλιεργούν στην... Αιτωλοακαρνανία επειδή είναι πιο κερδοφόρες, μάλλον θα δυσκολευτούν να απαντήσουν - και σίγουρα η απάντησή τους μπορεί να αξιοποιηθεί από όσους μελετούν τις επιπτώσεις των μακροχρόνιων επιδοτήσεων στον ανταγωνισμό και στο εισόδημα. Επίσης, δύσκολα θα μπορέσει να απαντήσει κάποιος με στοιχεία γιατί δεν αναπτύσσεται η σύγχρονη κτηνοτροφία, ενώ είναι πιο κερδοφόρα από πολλές καλλιέργειες.
Αναπάντητα ερωτήματα υπάρχουν και στον τομέα του τουρισμού, καθώς οι περισσότεροι Μεσσήνιοι επιχειρηματίες διαπίστωσαν έκπληκτοι τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα ότι οι περισσότεροι επισκέπτες του νομού έρχονται με αεροπλάνο και όχι οδικώς, όπως είχαν προβλέψει τα σχέδια του περασμένου αιώνα. Βεβαίως οι οπαδοί της σχεδιασμένης οικονομίας στα συνέδρια συνεχίζουν να μιλούν για τη γενιά του baby-boom που παίρνει σύνταξη στη Βόρεια Ευρώπη και σχεδιάζει να περάσει τα γεράματά της σε ηλιόλουστες χώρες. Προφανώς δεν έχουν πάρει ακόμα χαμπάρι ότι εκατομμύρια ασφαλιστικά συμβόλαια και δεκάδες ασφαλιστικά ταμεία κινδυνεύουν να τιναχτούν στο αέρα, είτε επειδή θα «κουρευτούν» τα δάνεια υπερχρεωμένων κρατών, επιχειρήσεων και καταναλωτών, είτε επειδή θα συνεχιστεί η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, που οδηγεί σε μείωση των επενδυμένων κεφαλαίων από τα ασφάλιστρα. Ετσι, για μια ακόμα φορά ενδέχεται να πέσουν από τα σύννεφα αν διαπιστώσουν αυξημένη ζήτηση τουριστικών υπηρεσιών από Ινδούς μικρομεσαίους ή από Ρώσους καπιταλιστές. Ετσι κι αλλιώς, κανένα από τα σχέδιά τους δεν προέβλεψε ούτε τη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας, ούτε το ενεχόμενο να «δικαιωθεί» ο αγώνας όσων θέλουν να διαλυθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντιθέτως, όλοι θεωρούν απολύτως δεδομένα εσαεί, το φθηνό χρήμα, την οικονομική βοήθεια από τη Δύση και τις επιδοτήσεις.
Τι θα παράγει λοιπόν η Μεσσηνία τον 21ο αιώνα; Μόνο οι «σοφοί» των συνεδρίων θα επιχειρούσαν να προφητέψουν τα είδη των αγαθών και των υπηρεσιών που θα παράγει η Μεσσηνία μετά από 50 χρόνια, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι κανένας το 1916 δεν μπόρεσε να προβλέψει όχι μόνο τα προϊόντα, αλλά ούτε καν τις μεθόδους παραγωγής του 1990. Αντιθέτως, κάθε λογικός άνθρωπος θα διεκδικούσε ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα ενδυναμώσει τη παραγωγική διαδικασία, ώστε αν δεν βελτιωθεί, τουλάχιστον να διατηρηθεί η σημερινή θέση της Μεσσηνίας στην παγκόσμια κατάταξη με βάση την ευημερία.
Αυτό λοιπόν που προέχει σήμερα, και ανεξάρτητα από τα προϊόντα που θα παραχθούν αύριο, είναι η συνέχιση της παραγωγικής διαδικασίας με ευνοϊκότερους όρους. Δυστυχώς όμως, η φοροκαταιγίδα απειλεί να καταστρέψει ό,τι έχτισαν με κόπο εκατομμύρια μικρομεσαίοι Ελληνες τον 20ό αιώνα. Αυτή τη μέρα καρτερούν οι «σοφοί», για να εφαρμόσουν επιτέλους τα σχέδιά τους και να αποφασίζουν αυτοί κι όχι η γιαγιά από την Αλαγονία τι θα πουλήσει στην αγορά.
Περιττό να πω ότι τρέμω εκείνη τη μέρα - και μάρτυρες για αυτό το φόβο μου είναι εκατομμύρια Βαλκάνιοι του δευτέρου μισού του 20ού αιώνα, που πείνασαν επειδή τα σχέδια των «σοφών» απέτυχαν να μετατρέψουν την οικονομία σε σοσιαλιστικό παράδεισο.
Θανάσης Λαγός
