Το φαινόμενο αυτό, διεθνώς γνωστό ως «ασύμμετρο κόστος πρόληψης» (asymmetric prevention cost), εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ορθολογικότητα του δημόσιου σχεδιασμού.
Ειδικά στην Ελλάδα, οι αποφάσεις λαμβάνονται τις περισσότερες φορές χωρίς να προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος, τόσο για την αναλογικότητα όσο και για την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα βρίσκουμε και στη Μεσσηνία. Αντιπλημμυρικά έργα εκατομμυρίων ευρώ σε χειμάρρους, που ρέουν μόνο λίγες μέρες τον χρόνο, φράγματα με διογκωμένους προϋπολογισμούς και τεχνολογίες παρακολούθησης που δεν χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά, φανερώνουν μια λογική «επένδυσης» στην εικόνα της πρόληψης και όχι στην ουσία της.
Οι τοπικές κοινωνίες θεωρητικά θα έπρεπε, τουλάχιστον, να αναρωτιούνται αν τα χρήματα πιάνουν τόπο ή αν απλώς υπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες και εργολαβικά συμφέροντα. Στην πράξη όμως, οι περισσότεροι πολίτες παρακολουθούν απαθείς τη σπατάλη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε έργα με «ασύμμετρο κόστος πρόληψης», επειδή πιστεύουν ότι τα λεφτά είναι των… κουτόφραγκων και άρα πρέπει να απορροφηθούν για να μη χαθούν. Αρνούνται να παραδεχτούν ότι δαπανώνται δικά τους χρήματα και ότι οι ίδιοι είναι συνυπεύθυνοι για την κατανομή των φορολογικών εσόδων με αποτελεσματικό τρόπο.
Γι’ αυτό, οι τοπικές κοινωνίες δίνουν «λευκή επιταγή» κάθε τέσσερα χρόνια σε κυβερνήσεις και τοπικούς άρχοντες που ιεραρχούν τις ανάγκες με βάση τις προβλέψεις για την ταχύτερη απορρόφηση πόρων από τα χρηματοδοτικά προγράμματα. Σε κάθε περίπτωση, η πρόληψη είναι αναγκαία, αλλά πρέπει να στηρίζεται σε μελέτες κινδύνου, σοβαρή κοστολόγηση και πραγματική διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες. Χωρίς αυτά, δημιουργούνται «φαραωνικά» έργα, που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες και επιβαρύνουν άσκοπα τους δημόσιους πόρους. Το ζητούμενο δεν είναι να ξοδέψουμε περισσότερα, αλλά να προστατεύσουμε καλύτερα.
