Ομως, εδώ και χρόνια κανένας επίσημος πολιτειακός θεσμός στο νομό δεν έχει πάρει την ευθύνη να συγκαλέσει μια σύσκεψη και να θέσει την ανάγκη για ένα οργανωμένο σχέδιο υποδοχής και προσωρινής φιλοξενίας αυτών των ανθρώπων. Αντίθετα, κλείνουμε τα μάτια σε ένα υπαρκτό πρόβλημα και... αυτοσχεδιάζουμε ως Πολιτεία και ως κοινωνία. Η "Ε" με αφορμή και την επίσκεψη κλιμακίου της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ τον περασμένο Μάρτιο στις κατασκηνώσεις της Αγίας Μαρίνας στον Ταΰγετο, όπου φιλοξενήθηκαν πρόσφυγες και μετανάστες, επικοινώνησε με το Γραφείο της Υπατης Αρμοστείας στην Αθήνα για τους πρόσφυγες. Η υπεύθυνη ενημέρωσης του Γραφείου Στέλλα Νάνου επεσήμανε ότι ένα από τα συμπεράσματα του κλιμακίου στη Μεσσηνία, ήταν και η ανάγκη να υπάρχει από πριν ένα οργανωμένο σχέδιο διαχείρισης των αφίξεων στην περιοχή και όχι τελευταία στιγμή να τρέχουμε να προλάβουμε, και να αυτοσχεδιάζουμε. Ξεκαθάρισε πάντως ότι η Υπατη Αρμοστεία δεν είναι αρμόδια να επιβάλει σε κανέναν να υπάρχει οπωσδήποτε ένας χώρος πρώτης υποδοχής, αν και κατέστησε σαφές πως «εφόσον έχουμε αφίξεις προσφύγων ή μεταναστών σε μια περιοχή, θα πρέπει να υπάρχουν διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποιήσεις γι' αυτούς τους ανθρώπους».
ΠΛΑΝΟ ΔΡΑΣΗΣ
Οταν λέμε υποδοχή και ταυτοποίηση δεν εννοούμε βέβαια απλά και μόνο τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, εννοούμε «και ένα χώρο ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μείνουν με το που θα φτάσουν· εννοούμε την παροχή βασικής ιατρικής βοήθειας, φαγητού και νερού και εννοούμε ότι θα καλύπτει τις βασικές τους ανάγκες». Αυτό όμως που έχει πρωτεύουσα σημασία είναι «το αν υπάρχουν έτοιμες διαδικασίες, και αν υπάρχει ένα σχέδιο και όχι την τελευταία στιγμή, όταν φτάνει μια καραβιά ανθρώπων, να ψαχνόμαστε όλοι πού θα πάνε, τι θα γίνει...». Και «εφόσον έχουμε δει να συμβαίνει αυτό και στην περιοχή σας, θα πρέπει να υπάρχει ένα πλάνο δράσης, ώστε με το που φτάνει μια ομάδα ανθρώπων να ακολουθηθούν οι διαδικασίες που πρέπει, και σύμφωνα με το νόμο είναι πολύ συγκεκριμένες».
ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΙ
Ναι μεν το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής είναι ο... μαέστρος που διευθύνει τις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης που πρέπει να υποβάλλονται οι νεοαφιχθέντες στη χώρα, αλλά και οι τοπικοί φορείς έχουν ρόλο. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους δήμους και τις περιφέρειες, κι εφόσον έχουν να διαχειριστούν μια "καραβιά" στην περιοχή τους, θα πρέπει να έχουν και εκείνοι εμπλοκή και με τη βοήθεια πάντα του κεντρικού κρατικού μηχανισμού, να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί». Αλλωστε μέσα από την δουλειά τους, οι εκπρόσωποι της Υπατης Αρμοστείας διαπιστώνουν ότι «τα πιο επιτυχημένα μοντέλα διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων που έχουμε δει, είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής Πολιτείας - και φυσικά, όπως γίνεται όλο αυτό το διάστημα, μετράει και η συνδρομή ανθρωπιστικών οργανώσεων, τοπικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών, ανάλογα βέβαια με τις ανάγκες και με το τι μπορεί να προσφέρει ο καθένας».
ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΔΟΥΛΕΙΑ;
Στην ερώτηση δε αν υπάρχει και νομοθετική δέσμευση των τοπικών φορέων, η Στ. Νάνου απαντά ότι πέρα από την όποια νομική υποχρέωση, «υπάρχει και μια υποχρέωση αλληλεγγύης. Εφόσον συμβαίνει κάτι σε μια συγκεκριμένη περιοχή, και υπάγεται στη δικαιοδοσία μου και στα όρια που εγώ είμαι υπεύθυνος ως δήμαρχος και ως περιφερειάρχης, θα πρέπει οπωσδήποτε να κάνω στο μέτρο που μου αναλογεί αυτό που μπορώ. Ετσι ώστε και για ανθρωπιστικούς λόγους αυτοί οι άνθρωποι να μην ταλαιπωρούνται άλλο, να τους προσφέρω τα αυτονόητα και τα πολύ βασικά αλλά και να μην διαταράξω και την καθημερινότητα της ζωής των πολιτών μου». Γιατί, όπως προσθέτει, «όταν κάτι δεν μπορεί κανείς να το διαχειριστεί σωστά, δεν θίγονται μόνο οι πρόσφυγες, υπάρχουν και εντάσεις στην τοπική κοινωνία και υπό αυτή την έννοια θα πρέπει να διασφαλίσω όσο το δυνατόν μια ομαλή διαχείριση μιας έκτακτης κατάστασης, που μπορεί να συμβαίνει».
ΧΩΡΟΣ ΠΡΩΤΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ
Αν θα υπάρχει χώρος προσωρινής φιλοξενίας σε μια περιοχή, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ δεν μπορεί να πάρει θέση· αν όμως δεν είναι δυνατή η μεταφορά τους κατευθείαν στην Αθήνα, όπου εκεί λειτουργεί αντίστοιχος χώρος, «είναι προφανές ότι κάπου θα πρέπει να μείνουν έστω τις πρώτες ώρες», επισημαίνει. Και ο χώρος αυτός δεν μπορεί παρά «να αποτελεί μέρος του σχεδίου για το πώς διαχειριζόμαστε τους ανθρώπους που έρχονται». Μάλιστα επειδή συχνά υπάρχει μια σύγχυση, γιατί πολλές φορές μιλάμε γενικευμένα για hot spot και εννοούμε όλα τα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας - κι αυτό είναι λάθος, ξεκαθαρίζει πως: «Τα κέντρα πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας (hot spot) είναι κυρίως τα 5 κέντρα που υπάρχουν στα νησιά, αυτά είναι για την πρώτη υποδοχή των νεοαφιχθέντων. Ετσι, αν κάτι αντίστοιχο μπορεί να γίνει και στην ενδοχώρα, μιλάμε για ένα κέντρο πρώτης υποδοχής ή hot spot όπου θα γίνονται οι απαραίτητες διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης μόνο των νεοαφιχθέντων». Κι αφού ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, σε δεύτερη φάση, οι πρόσφυγες και μετανάστες θα μετακινούνται -όπως συμβαίνει και τώρα- σε ανοιχτές ή κλειστές δομές φιλοξενίας, που υπάρχουν ήδη στην ενδοχώρα.
